Πώς θα πρέπει να αντιμετωπίσει κανείς την Τουρκία του Ερντογάν μετά την οριακή επικράτηση των υποστηρικτών του; Στο ερώτημα αυτό επιχειρούν να απαντήσουν σήμερα γερμανοί αναλυτές.
Σύμφωνα με την Deutsche Welle, η Nürnberger Zeitung εκτιμά ότι «μπορεί με το δημοψήφισμα ο Ερντογάν να κέρδισε την εισαγωγή του προεδρικού συστήματος, εντούτοις την ίδια ώρα έχασε πιθανότατα το μέλλον. Το οριακό αποτέλεσμα δεν εκφράζει την ισχυρή στήριξη στην οποία ήλπιζε ο 63χρονος. Μόνον με αντιδημοκρατικές μεθόδους κατάφερε να διασφαλίσει μια οριακή πλειοψηφία για τις επιδιώξεις του. Τον Ερντογάν αρνήθηκε να ακολουθήσει κυρίως ο αστικός πληθυσμός της χώρας των 80 εκατομμυρίων. Αυτό ενδέχεται να έχει επιπτώσεις σε μελλοντικές εκλογικές αναμετρήσεις».
Κατά την Tagesspiegel η οριστική διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων θα ήταν μεν για πολλούς η δέουσα απάντηση στη συνεχή προκλητικότητα του Ερντογάν, εντούτοις θα ήταν η λάθος προσέγγιση. «Διότι η Τουρκία δεν είναι απλώς ένας νατοϊκός σύμμαχος των χωρών της Δύσης και κατ΄ επέκταση μέρος της αρχιτεκτονικής ασφαλείας την οποία δεν μπορεί να αποδομήσει κανείς τόσο εύκολα. Είναι παράλληλα και ένας οικονομικός εταίρος των χωρών της Ευρώπης. (…) Και ας μην ξεχνά κανείς τις γενιές των εκατομμυρίων τουρκικής καταγωγής πολιτών που ζουν στη Γερμανία».
Η συντηρητική Welt σχολιάζει: «Η Τουρκία έκλεισε δυνατά την πόρτα που οδηγεί στην Ευρώπη. Και συμπεριφέρθηκε με τρόπο που γνωρίζουμε ήδη (…) από Μ. Βρετανία και ΗΠΑ. Η επαρχία επιβλήθηκε σε βάρος των πόλεων, ο μέσος πολίτης των ελίτ, οι συντηρητικοί των προοδευτικών, οι πιστοί των κοσμικών, οι φανατικοί των συνετών, οι χαζοί επιβλήθηκαν των έξυπνων. (…) Η κρατική μηχανή κέρδισε, η οικονομία έχασε. Ίσως οι διαπραγματεύσεις με την Μεγάλη Βρετανία να υποδείξουν έναν δρόμο που θα μπορούσε να ακολουθηθεί αργότερα και με την Τουρκία. Τότε όμως θα είναι μια τελείως διαφορετική Τουρκία από τη σημερινή».
Η Frankfurter Allgemeine Zeitung σημειώνει: «Ο ελεύθερος κόσμος έχει μείνει άναυδος, αλλά ο οικονομικός κόσμος είναι ικανοποιημένος. Η νίκη του Ερντογάν στο δημοψήφισμα έδωσε φτερά στις τιμές τουρκικών μετοχών και στο εθνικό νόμισμα ενώ και οι διεθνείς επιχειρήσεις δεν φαίνεται να έχουν πρόβλημα με το αποτέλεσμα. Διότι και για τους επενδυτές προέχει η ασφάλεια και η σταθερότητα την οποία υπόσχεται ο Ερντογάν στο λαό του. Πρόκειται όμως μόνον για φαινομενική ηρεμία (…) και μια κοντόφθαλμη αντίληψη των πραγμάτων».
Μια γεωπολιτική θεώρηση επιχειρεί η Frankfurter Rundschau: «(Με το δημοψήφισμα) ο Ερντογάν αποχαιρέτησε την Ευρώπη. Πιστεύει ότι με τους σύρους πρόσφυγες έχει έναν άσσο στο μανίκι έναντι των Ευρωπαίων και ειδικά της Γερμανίας. Και τον έχει. Γίναμε εκβιάσιμοι. Το ίδιο ισχύει και για το ΝΑΤΟ. Η σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ γεννά για την Τουρκία τη δυνατότητα να διευρύνει το ρόλο της στην Εγγύς Ανατολή. Η Ευρώπη δεν πρόκειται να παίξει κανένα ρόλο».
