Τα χρόνια της κρίσης οι σημαντικότερες επενδύσεις στην Ελλάδα έφεραν κυρίως κινεζική υπογραφή. Το 2016 και κατά τη διάρκεια της θητείας της τελευταίας κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ υπεγράφη η σύμβαση παραχώρησης του πλειοψηφικού πακέτου του ΟΛΠ στην COSCO, με την Ελλάδα να γίνεται η πρώτη ανεπτυγμένη χώρα της Δύσης που θα συμμετείχε στο νέο Δρόμο του Μεταξιού. Τον Απρίλιο του 2019 η Ελλάδα συμμετείχε επίσης στην πρωτοβουλία 16+1 με την οποία το Πεκίνο επιχειρεί να διευρύνει τις επενδυτικές της δραστηριότητες στην κεντρική και νοτιοανατολική Ευρώπη.
Ο θεμέλιος λίθος της φιλικής προς την Κίνα ελληνικής εξωτερικής πολιτικής δεν μπήκε βέβαια επί των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ, αλλά αρκετά νωρίτερα και συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια της θητείας του Κώστα Καραμανλή μεταξύ 2004 και 2009, γράφει η Deutsche Welle. Αυτό αφορά πρωτίστως τη συνεργασία στον Πειραιά. Το μεγαλύτερο ελληνικό λιμάνι είναι κομβικής σημασίας για τον νέο Δρόμο του Μεταξιού. Οι Κινέζοι είχαν αποφασίσει να επενδύσουν στην Ελλάδα όταν οι Ευρωπαίοι δεν έδειχναν το παραμικρό ενδιαφέρον. Η εμπιστοσύνη αυτή στις δυνατότητες του λιμένα επιβραβεύθηκε. Σε διάστημα λίγων χρόνων οι Κινέζοι μετέτρεψαν τον Πειραιά στο πιο γοργά αναπτυσσόμενο λιμάνι της Μεσογείου.
Θα εγκρίνει η κυβέρνηση Μητσοτάκη τα κινεζικά σχέδια;
Ο Πειραιάς έχει γίνει ήδη η πύλη της Κίνας προς την Ευρώπη, το πρώτο λιμάνι στο οποίο αγκυροβολούν τα τεράστια εμπορικά πλοία μεταφέροντας χιλιάδες κοντέινερ με κινεζικά προϊόντα. Από εκεί μικρότερα πλοία αναλαμβάνουν να τα μεταφέρουν στα υπόλοιπα μεσογειακά λιμάνια ενώ σημαντικό κομμάτι διακινείται και μέσω των σιδηροδρόμων προς τα Βαλκάνια και την κεντρική Ευρώπη. Αυτός είναι και ο λόγος που οι Κινέζοι ενδιαφέρονται για την επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου στην Ελλάδα.
Οι Κινέζοι έχουν όμως πολλά ακόμη σχέδια για τον Πειραιά. Στα πιο άμεσα περιλαμβάνονται η επέκταση του επιβατικού λιμένα για ελλιμενισμό κρουαζιερόπλοιων και η κατασκευή υπερπολυτελών ξενοδοχείων και shopping-mall. Οι επενδύσεις αυτές δεν ευοδώθηκαν μέχρι στιγμής εξαιτίας της κωλυσιεργίας των κυβερνήσεων Τσίπρα. Στις αρχές Μαρτίου η Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων δεν ενέκρινε την επέκταση, με κύρια επιχειρήματα το «αρχαιολογικό ενδιαφέρον» αλλά και τους κινδύνους που απορρέει η επένδυση για τους μικροεπιχειρηματίες της περιοχής.
Εκτιμάται ότι η νέα κυβέρνηση θα επιχειρήσει να άρει τα εμπόδια αυτά. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει να μεταφέρει στην κινεζική κυβέρνηση το μήνυμα ότι η Ελλάδα είναι ένας αξιόπιστος εταίρος. Το εγχείρημα αυτό όμως δεν θα είναι εύκολο καθώς θα πρέπει να διατηρηθούν και οι ισορροπίες με τους ευρωπαίους εταίρους.
Σκληρότερη ευρωπαϊκή γραμμή έναντι του Πεκίνου;
Οι Βρυξέλλες κατηγορούν το Πεκίνο ότι με πρωτοβουλίες τύπου 16+1 επιχειρεί να σαμποτάρει την ενωμένη Ευρώπη. Η ΕΕ έχει προαναγγείλει μάλιστα σκληρότερη γραμμή έναντι κινεζικών επενδύσεων στη γηραιά ήπειρο. Αυτό θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο, ειδικά εάν διαδεχθεί τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στην ηγεσία της Κομισιόν η γερμανίδα υπουργός Άμυνας. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει χαρακτηρίσει στο παρελθόν την εντεινόμενη επιρροή της Κίνας «πρόκληση για την πολιτική ασφαλείας». Η ίδια αντιμετωπίζει με ιδιαίτερα κριτική διάθεση το νέο Δρόμο του Μεταξιού, εκτιμώντας ότι η Κίνα διευρύνει τη σφαίρα επιρροής της δημιουργώντας εξαρτήσεις σε όλο τον κόσμο, κυρίως μέσα από τη διάθεση δανείων. «Θα πρέπει να εξειδικεύσουμε και να επιβάλουμε τα συμφέροντα μας έναντι της Κίνας από κοινού ως Ευρωπαίοι», έχει υποστηρίξει η επίδοξη διάδοχος του Γιούνκερ. Η πολιτική αυτή δεν συνάδει όμως απαραίτητα με τη γραμμή που προτίθεται να ακολουθήσει η κυβέρνηση της ΝΔ.
Εντούτοις, γεγονός είναι ότι πολλές κινεζικές επενδύσεις στην Ελλάδα είναι απόρροια της ευρωπαϊκής πολιτικής έναντι της Αθήνας κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης. ΕΕ και ΔΝΤ επέβαλαν στην Ελλάδα ένα υπερφιλόδοξο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, με τους ίδιους τους Ευρωπαίους όμως να μην θέλουν να επενδύσουν. Και όχι μόνον. Η ιδέα της αναβάθμισης του Πειραιά σε πρώτο τερματικό σταθμό των κινεζικών προϊόντων στην Ευρώπη «ενοχλούσε» ανέκαθεν τους διαχειριστές των λιμένων στα υπόλοιπα μεγάλα ευρωπαϊκά λιμάνια και κυρίως σε Αμβούργο και Ρότερνταμ. Έτσι όταν εξεδήλωσαν ενδιαφέρον οι Κινέζοι και προχώρησαν τελικά στην επένδυση στην Ελλάδα, οι Ευρωπαίοι αντέδρασαν και την επέκριναν.
Η νέα ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να βρει τώρα τη χρυσή τομή. Απαιτούνται λύσεις που αφενός θα διασφαλίζουν τα ελληνικά συμφέροντα και αφετέρου θα ικανοποιούν τόσο τις Βρυξέλλες και τους ευρωπαίους εταίρους όσο και το Πεκίνο.