To Αρχείο της ΕΡΤ, με αφορμή την συμπλήρωση 30 χρόνων από τον θάνατο της συγγραφέως της «Λωξάντρας» Μαρίας Ιορδανίδου, στις 6 Νοεμβρίου 1989, παρουσιάζει στη διεύθυνση http://www.ert.gr/news/arxeio-afierwmata/ την εκπομπή «Μονόγραμμα-Μαρία Ιορδανίδου».
Πρόκειται για μια σειρά αυτοβιογραφικών ντοκιμαντέρ των Γιώργου και Ηρώς Σγουράκη, στην οποία σκιαγραφούνται προσωπικότητες από τον πνευματικό, καλλιτεχνικό, πολιτικό και κοινωνικό χώρο. Στη συγκεκριμένη εκπομπή, παραγωγής του 1982, αυτοβιογραφείται η συγγραφέας Μαρία Ιορδανίδου (1897- 1989). Η ίδια κάνει αναδρομή στην πορεία της, εξιστορώντας τις συνθήκες μέσα στις οποίες ξεκίνησε να γράφει τη «Λωξάντρα», αλλά και τα άλλα βιβλία της όπως, «Διακοπές στον Καύκασο» «Σαν τα τρελά πουλιά», «Στου κύκλου τα γυρίσματα», «Η αυλή μας», για τα οποία βραβεύτηκε από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως με τον Χρυσό Σταυρό. Επιχειρεί να εξηγήσει τους λόγους που τα βιβλία της γνώρισαν τεράστια απήχηση και αγαπήθηκαν από το ελληνικό κοινό.
Το ντοκιμαντέρ, σε σκηνοθεσία Ντίνου Μαυροειδή, περιγράφει τη ζωή της στην Πόλη όπου γεννήθηκε, στιγμές από τα παιδικά της χρόνια και τις σπουδές της στο Κολέγιο της Πόλης. Η συγγραφέας αναφέρεται ακόμη, στην καθημερινή ζωή στην Πόλη των αρχών του 20ου αι. και στους κατοίκους της, που αποτελούσαν ένα μωσαϊκό εθνοτήτων, στο θρησκευτικό συναίσθημα των Ελλήνων και στις σχέσεις μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων.
Συνεχίζοντας την αφήγηση της ζωής της, θυμάται πώς βρέθηκε στη Ρωσία κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και πώς βίωσε τα γεγονότα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Μιλάει για την παραμονή της μετά στην Αλεξάνδρεια, όπου βρέθηκε για λόγους βιοποριστικούς, και τη συμμετοχή της στο Κομμουνιστικό Κόμμα Αιγύπτου. Στην Αλεξάνδρεια συνδέθηκε με την αριστερή διανόηση και το 1923 παντρεύτηκε τον εκπαιδευτικό Ιορδάνη Ιορδανίδη. Κατόπιν, αναφέρεται στα δύσκολα χρόνια της γερμανικής Κατοχής, στη σύλληψή της από τους Ιταλούς και την κράτησή της στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Λάρισας, αλλά και στον αγώνα επιβίωσης της οικογένειάς της μετά τον πόλεμο.
Τέλος, αφηγείται γιατί στράφηκε στο γράψιμο στα 66 της χρόνια και μιλάει για το κίνητρο που την ώθησε στη συγγραφή της «Λωξάντρας», ένα από τα πιο αγαπημένα και πολυδιαβασμένα έργα της νεοελληνικής λογοτεχνίας, όπου μέσα από την ιστορία της γιαγιάς της στην Πόλη, ξαναζωντανεύει μια ολόκληρη εποχή.
Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια της εκπομπής, ακούγονται αποσπάσματα από τα βιβλία της Μ. Ιορδανίδου που διαβάζει η Αλίκη Αλεξανδράκη, ενώ προβάλλεται ακόμη, αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό.
