Ρεπορτάζ παραθέτει η Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) με αφορμή επίσκεψη του ανταποκριτή της στη Λέρο, η οποία σύμφωνα με το δημοσίευμα φιλοξενεί 3000 πρόσφυγες «ενώ το κέντρο υποδοχής της Λέρου έχει χωρητικότητα 800, το πολύ 1000 θέσεων». Η κατάσταση και εκεί είναι οριακή. «Από τη μια μεριά οι πρόσφυγες, οι οποίοι είναι οργισμένοι επειδή νιώθουν ότι κρατούνται εκεί. Από την άλλη οι ντόπιοι, που νιώθουν ανασφάλεια μπροστά στους ολοένα περισσότερους ξένους».
Με αφορμή το παράδειγμα της Λέρου τίθεται το ερώτημα ποιος τελικά επωφελείται από την άθλια κατάσταση στα προσφυγικά κέντρα των νησιών. «Είναι απλό να ρίχνει κανείς την ευθύνη για τη δυστυχία στα ελληνικά νησιά μόνο στην ανικανότητα της Ευρώπης να οικοδομήσει ένα αποτελεσματικό σύστημα ασύλου στα εξωτερικά της σύνορα. Ένας άλλος λόγος όμως είναι ότι όχι μόνο οι διακινητές και οι λαθρέμποροι κερδίζουν πολλά χρήματα από την κρίση.
Υπάρχει πλήθος στοιχείων που καταμαρτυρούν ότι ελληνικές κρατικές θέσεις (ή τουλάχιστον μεμονωμένοι υπάλληλοι), αδίστακτοι επιχειρηματίες, όπως και πολλοί ‚ακτιβιστές’ χρησιμοποιούν συστηματικά προς ίδιον όφελος την ανάγκη».
Όπως παρατηρεί το ρεπορτάζ «μόνο η ΕΕ το 2015 έδωσε στην Ελλάδα πάνω από ένα δις ευρώ για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης. Από αυτή την πίτα όλοι θέλουν να φάνε μεγαλύτερο κομμάτι από εκείνο που τους αναλογεί». Χωρίς αναφορά σε πραγματικά ονόματα, το ρεπορτάζ καταγράφει μαρτυρίες εργαζομένων σε συναφείς φορείς, καταγγέλλοντας ατασθαλίες με υπόνοιες διαφθοράς. Για παράδειγμα ότι «προβλεπόταν να χορηγηθούν 3000 μερίδες με κοτόπουλο, ρύζι και δέκα ελιές. Αντ’ αυτού οι ελιές ήταν τέσσερις». Κι όπως σημειώνει το ρεπορτάζ, από τις μικρές ατασθαλίες μπορεί κανείς να φανταστεί την έκταση του προβλήματος.
Τέλος, στο θέμα των διακινητών και συνεργατών τους, που οδηγούνται στην ελληνική δικαιοσύνη, αναφέρεται το Der Spiegel. Όπως σημειώνει, βάσει του ελληνικού ποινικού δικαίου, απειλούνται ποινές στερητικές της ελευθερίας έως και 15 χρόνια καθώς και πρόστιμα ύψους τουλάχιστον 200.000 ευρώ. «Είναι ο πιο αυστηρός νόμος κατά των διακινητών στην ΕΕ», γράφει το ρεπορτάζ, ενώ σε άλλο σημείο παρατηρεί ότι με τον τρόπο αυτό «η Ελλάδα θέλει να περιορίσει τη μετανάστευση από την Τουρκία. Ωστόσο αν και η κυβέρνηση βάλει τόσο αυστηρά εναντίον των καπετάνιων πλοιαρίων, ο αριθμός των αφίξεων από την Τουρκία δεν μειώνεται».
Όπως παρατηρεί το άρθρο, μολονότι οι ποινές είναι τόσο αυστηρές, παραμένουν αναποτελεσματικές, γιατί δεν στοχεύουν στους πραγματικούς διακινητές αλλά σε εκείνους που απλώς οδηγούν τα πλοιάρια. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ ο ελληνικός νόμος δεν κάνει διάκριση ανάμεσα στα μέλη μιας σπείρας διακινητών και στον εγκέφαλό της, ενώ στις «δρακόντειες ποινές κατά των συνεργών» ασκούν κριτικοί και Έλληνες νομικοί. Σε κάθε περίπτωση «πέρυσι σχεδόν 2000 οδηγήθηκαν στις φυλακές λόγω συνέργειας σε παράνομη μεταφορά ανθρώπων. Ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα ποινικών κρατουμένων μετά τους σχετιζόμενους με διακίνηση ναρκωτικών, ενώ διπλασιάστηκαν μάλιστα από το 2016».