Με αφορμή την πρόσφατη Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος στις 5 Ιουνίου, το Αρχείο της ΕΡΤ ανέβασε στο διαδίκτυο την εκπομπή με τίτλο «Ψηφιακά Νεκροταφεία» από τη σειρά ντοκιμαντέρ «Εξάντας» του 2007, που ασχολείται με το θέμα της διαχείρισης των αποβλήτων παλιών ηλεκτρονικών συσκευών και συγκεκριμένα με την παράνομη εξαγωγή τους από αναπτυγμένες χώρες προς τις φτωχότερες όπως, η Κίνα.
Το πρώτο μέρος της εκπομπής εξηγεί το οικονομικό κέρδος που αποφέρει στις εταιρείες ανακύκλωσης η παράνομη εξαγωγή ηλεκτρονικών αποβλήτων σε χώρες του εξωτερικού, στη Λατινική Αμερική, την Αφρική και κυρίως την Ασία. Περιοχές όπως η Γκουιγιού στη νότιο Κίνα έχουν μετατραπεί σε χωματερές ανακύκλωσης ηλεκτρονικών αποβλήτων με αποτέλεσμα να προκαλείται τεράστια περιβαλλοντική μόλυνση, αλλά και σοβαρά προβλήματα υγείας για τους εργαζόμενους που κατοικούν εκεί.
Ο Λο Σε Λινγκ, διευθυντής της Greenpeace στην Κίνα και ο ερευνητής Χου Σιν Ντάο, αναφέρονται στους φρενήρεις ρυθμούς ανάπτυξης της Κίνας, που έχουν οδηγήσει σε μια μη ισορροπημένη ανάπτυξη σε σχέση με το περιβάλλον. Ο Έντουαρντ Τσαν, επικεφαλής της Greenpeace Κίνας για την εκστρατεία για τα ηλεκτρονικά απόβλητα, εξηγεί το όφελος των εταιρειών που δεν χρειάζεται να δαπανήσουν χρήματα για μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά και το γεγονός ότι τα πρωτόγονα μέσα που χρησιμοποιούνται για το διαχωρισμό των υλικών προκαλούν περιβαλλοντική μόλυνση και βλάπτουν άμεσα την υγεία των εργατών που εκτίθενται στις τοξικές ουσίες των υλικών αυτών.
Στη συνέχεια, παρουσιάζεται με συντομία η ιστορία της Σίλικον Βάλλεϋ, τα τεχνολογικά επιτεύγματα και υψηλά επίπεδα σχεδιασμού και παραγωγής των εταιρειών ψηφιακών προϊόντων. Εργάτες στην πόλη Γκουιγιού περιγράφουν τις συνθήκες εργασίας και το βιοτικό επίπεδο και εξηγούν ότι η οικονομική ανέχεια τους οδήγησε σε αυτή την εργασία. Παρουσιάζονται διάφορες μάντρες ανακύκλωσης, όπως αυτή των εκτυπωτών, αυτή της αφαίρεσης του χαλκού από τα καλώδια αλλά και τα αυτοσχέδια “χρυσορυχεία” όπου απομονώνονται μικροποσότητες χρυσού από τα μικροτσίπ των επεξεργαστών.
Η εκπομπή παρουσιάζει την κατάρριψη του μύθου της καθαρής βιομηχανίας της Σίλικον Βάλλεϋ από τη δεκαετία του ’70 και μετά με τις αποκαλύψεις πλήθους περιπτώσεων εργαζομένων στις εταιρείες που προσβλήθηκαν από καρκίνο. Στην Γκουιγιού ο γιατρός Κούο αναφέρεται στη ραγδαία αύξηση των περιστατικών καρκίνου, αναπνευστικών και νευρολογικών παθήσεων που σχετίζονται άμεσα με τη μόλυνση της περιοχής από τις χωματερές. Ειδικοί επιστήμονες και εκπρόσωποι της Greenpeace παρουσιάζουν στοιχεία που αποδεικνύουν την τεράστια έκταση της μόλυνσης και εκφράζουν τους φόβους τους για την επέκταση του φαινομένου σε περισσότερες περιοχές της Κίνας.
Στο τρίτο μέρος του επεισοδίου γίνεται αναφορά στην οργάνωση που δημιουργήθηκε στις ΗΠΑ με στόχο την πίεση στις εταιρείες για τη λήψη μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος και των εργαζομένων και τη δικαίωσή της από την απόφαση του Κογκρέσου, η οποία όμως δεν προέβλεπε τίποτα για την εξαγωγή των αποβλήτων στο εξωτερικό. Η συνθήκη BASEL αντιμετώπισε αυτό το ζήτημα απαγορεύοντας την εξαγωγή επικίνδυνων αποβλήτων, όμως οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία δεν επικύρωσαν τη συμφωνία. Μιλούν για το θέμα ο συντονιστής του δικτύου δράσης για τη συνθήκη BASEL, Τζιμ Πουκέτ και ο αντιπρόεδρος του ελληνικού κέντρου ανακύκλωσης, Γιώργος Βακόντιο.
Η εκπομπή παρουσιάζει στοιχεία για την παράνομη εξαγωγή φορτίων ηλεκτρονικών αποβλήτων από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και περιλαμβάνεται σχετική συνέντευξη του Ζο Μπινγκ, υψηλόβαθμου στελέχους της κρατικής επιτροπής περιβάλλοντος της Κίνας. Τέλος, η εκπομπή παρουσιάζει εκτενώς τις μεθόδους που ακολουθούνται για το λαθρεμπόριο των αποβλήτων στην Ασία και τη διαφθορά των κινεζικών αρχών που ωφελούνται από αυτό.
