Το μεγάλο σχέδιο της Ευρώπης, για έναν αγωγό φυσικού αερίου από την Κασπία Θάλασσα που θα μειώσει την εξάρτηση των ανατολικών χωρών από τη Ρωσία, μπορεί να έχει υπονομευτεί από το ακόμα μεγαλύτερο project της Ρωσίας, γράφει σε ανάλυσή του το Reuters.
Όπως αναφέρει, καθώς το Αζερμπαϊτζάν πλησιάζει στην λήψη απόφασης αναφορικά με το ποιόν αγωγό να επιλέξει για τις μελλοντικές εξαγωγές του, το σχέδιο για τον Nabucco –που αποτελεί εδώ και πολύ καιρό το αγαπημένο της ΕΕ- θα μπορούσε να χάσει έναντι του Trans Adriatic Pipeline (του TAP) που θα περνά την Ελλάδα και θα καταλήγει στην Ιταλία.
Σε μια περίπλοκη εξίσωση που βασίζεται τόσο στην πολιτική όσο και στα οικονομικά, ο TAP παίρνει προβάδισμα έναντι του Nabucco, εν όψει της κατασκευής του αξίας 39 δισ. δολαρίων South Stream από τη Ρωσία.
«Το ερώτημα είναι αν ο Nabucco είναι βιώσιμος εάν κατασκευαστεί ο South Stream», ανέφερε ο Andrew Neff, αναλυτής ενεργειακών θεμάτων της εταιρείας ερευνών IHS.
Η απόφαση για το εάν τελικά θα προτιμηθεί ο Nabucco ή ο TAP αναμένεται να ληφθεί τον Ιούνιο, από τους εταίρους της κοινοπραξίας Shah Deniz, της οποίας ηγείται η BP και η κρατική ενεργειακή εταιρεία του Αζερμπαϊτζάν, Socar.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα έχει άμεσα «λόγο» στην επιλογή, όμως η πρόσφατη στροφή της προς μια «ουδέτερη» στάση για τα projects, σε σχέση με την προηγούμενη στήριξή της για τον Nabucco, θα μπορούσε να κάνει μεγάλη διαφορά. Πλέον, η ΕΕ λέει ότι θα ήταν ευχαριστημένη με όποιον αγωγό, ακόμα και με τους δύο.
«Υπάρχει μια δραματική αλλαγή», δήλωσε στο Reuters ο διευθυντής διεθνών σχέσεων του TAP, Michael Hoffmann. Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος του Nabucco, Christian Dolezal, δήλωσε πως το project του εξακολουθεί να έχει ισχυρή πολιτική στήριξη.
Το ιστορικό
Το αρχικό σχέδιο της Ευρώπης ήταν για έναν αγωγό μήκους 3.900 χιλιομέτρων που θα ξεκινούσε από το Αζερμπαϊτζάν, θα πέρναγε την Τουρκία και θα κατέληγε στα Βαλκάνια. Ονομάστηκε “Nabucco” από την γνωστή όπερα του Verdi, την οποία παρακολούθησαν τα ιδρυτικά μέλη στην Όπερα τις Βιέννης το 2002. Αν και το σχέδιο, του οποίου ηγείται η αυστριακή OMV, περιορίστηκε από το αρχικό στα 1.300 χιλιόμετρα που θα συνδέονται με τουρκικό αγωγό, ωστόσο εξακολούθησε να απολαμβάνει την προτίμηση τόσο των Βρυξελλών όσο και της Ουάσινγκτον.
Ένας από τους βασικούς λόγους, ήταν διότι ο “Nabucco West” θα περνούσε από χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ που εξαρτώνται περισσότερο από την Ρωσία για ενέργεια –αν και οι αρχικές προμήθειες αζέρικου αερίου θα αντιπροσώπευαν μόλις το 2% των αναγκών της ΕΕ.
Ο αγωγός TAP έχει μήκος μόνο 800 χιλιόμετρα, συμπεριλαμβανομένου ενός υποθαλλάσιου κομματιού προς την νότια Ιταλία. Των μετόχων του ηγείται η ελβετική AXPO και η Statoil, η οποία έχει μερίδιο στις περιοχές φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν.
Η επιχειρηματολογία για τους αγωγούς φαίνεται ισορροπημένη.
Ο Nabucco εκτιμάται ότι θα κοστίσει λιγότερο από 8 δισ. δολάρια, ερευνήτρια από το Αζερμπαϊτζάν να εκτιμά πως ο TAP α είναι φθηνότερος κατά 500 εκατ. δολάρια, όμως ο Nabucco μπορεί να φέρει πρόσβαση σε περισσότερες αγορές.
«Και οι δυο έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα», ανέφερε η ερευνήτρια του Κέντρου Στρατηγικών Ερευνών του Αζερμπαϊτζάν, Gulmira Rzayeva.
Γι’ αυτόν τον λόγο έχει τόσο μεγάλη σημασία η πολιτική.
Η επιλογή του TAP, που δεν περνά από περιοχή στην οποία κυριαρχούσε παραδοσιακά η Ρωσία, θα μπορούσε να είναι πολιτικά επιθυμητή από το Αζερμπαϊτζάν, που γενικά ευθυγραμμίζεται με τη Δύση αλλά δεν έχει συμφέρον να συγκρουστεί με τον πρώην Σοβιετικό ηγεμόνα του.
Η Ρωσία ξεκίνησε να κατασκευάζει τον South Stream τον Δεκέμβριο και ελπίζει να παραδώσει αέριο στην Ευρώπη πολύ πριν το 2019, όταν αναμένεται να αρχίσει η ροή του αζέρικου φυσικού αερίου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο μήκους 2.500 χιλιομέτρων South Stream, του οποίου ηγείται η Gazprom, θα διαπερνά την Μαύρη Θάλασσα και θα ακολουθεί στενά την γραμμή του Nabucco West. Τα σχέδια για μια νότια οδό που θα μπορούσε να ανταγωνιστεί τον TAP απορρίφθηκαν, κάτι που παρέχει ένα ακόμα λόγο για προβάδισμα του ανταγωνιστή του Nabucco.
Τα κράτη της Νότιας Ευρώπης βλέπουν ότι θα υπάρχουν οφέλη και για αυτά.
Η Ιταλία, που βασίζεται για φυσικό αέριο τόσο στην πολιτικά ασταθή Βόρεια Αφρική όσο και στη Ρωσία, θέλει να διαφοροποιήσει την προμήθειά της.
Η Ελλάδα από την πλευρά της θα καλωσόριζε τα επιπλέον έσοδα από τον αγωγό. Η Γερμανία θα ήταν ευτυχής με οτιδήποτε ενισχύει τα οικονομικά της Ελλάδας και μειώνει τα ενδεχόμενα μελλοντικά κόστη διάσωσης.
Σύμφωνα, δε, με διπλωμάτες της ΕΕ, ο Trans Adriatic Pipeline θα είχε το επιπλέον πλεονέκτημα ότι θα ανάγκαζε την Ελλάδα και την Τουρκία να συνεργαστούν.
Η Βουλγαρία και η Ρουμανία, από την πλευρά τους, που είναι τα φτωχότερα κράτη της Ευρώπης, θα εκτιμούσαν ιδιαίτερα τις επενδύσεις σε υποδομές που θα έφερε η κατασκευή του Nabucco. Όμως, οι οικονομίες τους δεν αντιμετωπίζουν το άμεσο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλα΄δα –και ο αγωγός South Stream μέσω της Βουλγαρίας, της Σερβίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβενίας θα έφερνε και αυτός οικονομικά οφέλη παρά το ότι δεν θα «έσπαγε» την ρωσική κυριαρχία.
Η Ουάσινγκτον δεν ανησυχεί πλέον τόσο αναφορικά με την διαδρομή του αγωγού προς τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, δεδομένου ότι έχει αλλάξει η παγκόσμια ενεργειακή εικόνα ως αποτέλεσμα της «άνθισης» του σχιστολιθικού αερίου και της αυξανόμενης σημασίας του υγροποιημένου φυσικού αερίου, το οποίο μπορεί να μεταφερθεί δια θαλάσσης.
Μάλιστα, η ανάδυση αυτών των εναλλακτικών τρόπων προμήθειας αερίου, έχει δημιουργήσει ερωτήματα ως προς το αν οι μεγαλύτεροι μήκους αγωγοί που δεσμεύουν τους τελικούς χρήστες τους με σχετικά ακριβά συμβόλαια, μπορούν να δικαιολογηθούν με οικονομικούς και μόνο λόγους.
