«Σκληρή μάχη» για να διατηρήσει την ιστορική της κληρονομιά και τη θέση της στη ναυτιλιακή βιομηχανία
Μια νεότερη απόφαση αμερικανικού δικαστηρίου περιπλέκει ακόμα περισσότερο το μέλλον της ναυτιλιακής εταιρίας Eletson, των οικογενειών Κέρτσικωφ, Καρασταμάτη, Χατζηελευθεριάδη. Το δικαστήριο απέρριψε τα επιχειρήματα ότι οι διαδικασίες της Ελλάδας και της Λιβερίας εμποδίζουν την αλλαγή πλοιοκτησίας των πλοίων. Ενας δικαστής Δικαστηρίου Πτώχευσης της Νέας Υόρκης αποφάσισε να παραδώσουν οι κληρονόμοι την εταιρία σε πιστωτές που συνδέονται με το hedge fund Murchinson, με έδρα το Τορόντο, όπως είχε διαταχθεί τον περασμένο Οκτώβριο στην απόφαση στο πλαίσιο του Κεφαλαίου 11 του Πτωχευτικού Δικαίου. Ο δικαστής πτώχευσης των ΗΠΑ, Τζον Μαστάντο, έδωσε στους κληρονόμους μια εβδομάδα για να συμμορφωθούν με την εντολή του και να συνεργαστούν με τους πιστωτές.
Επισημαίνεται ότι η νομική διαμάχη για τον έλεγχο της ιστορικής ελληνικής ναυτιλιακής Eletson Holdings κρατάει χρόνια. Η διαμάχη είναι ανάμεσα σε ένα hedge fund με έδρα το Τορόντο και τους παραδοσιακούς πλοιοκτήτες της ελληνικών συμφερόντων ναυτιλιακής εταιρίας. Τον περασμένο Νοέμβριο εξεδόθη ένα δελτίο Τύπου που γνωστοποιούσε ότι η Eletson βγήκε από το καθεστώς πτώχευσης, εξασφαλίζοντας νέο χρηματοδότη και νέα διοίκηση.
Η ναυτιλιακή εταιρία Eletson είναι δημιούργημα τριών καπεταναίων που είχαν αποκτήσει στο μεταξύ συγγενική σχέση μεταξύ τους.
Για τις οικογένειες Χατζηελευθεριάδη, Καρασταμάτη και Κέρτσικωφ η ενασχόληση με τη θάλασσα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν μια διέξοδος από τη φτώχεια που ταλαιπωρούσε τα νοικοκυριά στην Ελλάδα. Οι τρεις καπετάνιοι συγκέντρωσαν τις οικονομίες τους και αγόρασαν τα πρώτα τους φορτηγά πλοία τη δεκαετία του 1960. Σύντομα η Eletson αποφάσισε να επικεντρωθεί σε έναν μόνο τομέα, τα δεξαμενόπλοια προϊόντων, και αναπτύχθηκε με εντυπωσιακό τρόπο. Οι πλοιοκτήτες είχαν όραμα και ήταν πρωτοπόροι στην παραγγελία δεξαμενόπλοιων με διπλό κύτος προτού ακόμη αυτό καταστεί υποχρεωτικό. Η προοδευτική κουλτούρα της Eletson και η πίστη της σε ένα πιο «βιομηχανικό» μοντέλο της άνοιξαν μια ευρεία προοπτική δυνατοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας προσέλκυσης μιας διαφορετικής κατηγορίας χρηματοδότησης. Το 1993 έγινε η πρώτη ευρωπαϊκή ναυτιλιακή εταιρία που τοποθέτησε ομόλογο υψηλής απόδοσης στην αγορά δημόσιου χρέους των ΗΠΑ, ύψους 140 εκατ. δολαρίων, με τιμή 9,25%. Τα οποία αποπληρώθηκαν πριν από τη λήξη τους.
Το έτος 2006, υπό την ηγεσία πλέον της δεύτερης γενιάς των ιδρυτικών οικογενειών, η ναυτιλιακή διαφοροποιήθηκε, κάνοντας άνοιγμα στην αγορά των πλοίων μεταφοράς υγραερίου, με την παραγγελία τεσσάρων LPG/ammonia carriers. Αυτό φαινόταν να συμβαδίζει με το τολμηρό παρελθόν της, όπως και δύο ακόμα συμφωνίες-ορόσημα που σφραγίστηκαν το 2013. Μία από αυτές ήταν η ίδρυση της Eletson Gas, με εταίρο το fund Blackstone Tactical Opportunities, της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας Blackstone. Η κίνηση αυτή συνδυάστηκε με την παραγγελία ακόμα οκτώ νεότευκτων πλοίων LPG και LEC, πλοία που μεταφέρουν υγροποιημένο αιθυλένιο.
Η Eletson επέστρεψε στην αγορά ομολόγων με μια νέα έκδοση ενυπόθηκων γραμματίων λήξης το έτος 2022. Αυτή τη φορά το ποσό ήταν 300 εκατ. δολ. και το κουπόνι του επιτοκίου ήταν υψηλότερο, στο 9,625%. Τα επόμενα έτη ήταν γενικά υποτονικά για τις αγορές των δεξαμενόπλοιων μεταφοράς προϊόντων πετρελαίου και των πλοίων μεταφοράς υγραερίου.
Μέχρι το 2018 η Eletson δεν μπορούσε πλέον να ανταποκριθεί στις τοκοχρεολυτικές υποχρεώσεις, αλλά διαπραγματεύτηκε μια συμφωνία, με βάση την οποία οι κάτοχοι ομολόγων θα αντάλλασσαν τα χαρτιά τους με νέα ομόλογα τα οποία καθυστερούσαν τις πληρωμές, αλλά είχαν ακόμα υψηλότερο κουπόνι 12%. Ωστόσο, η πρωτοβουλία αυτή αποδείχθηκε μη βιώσιμη και η Eletson παραχώρησε στους ομολογιούχους τον υποθηκευμένο στόλο των 12 δεξαμενόπλοιων της, σε μια γενικά φιλική και ομαλή διευθέτηση του ομολογιακού χρέους.
Αρκετά άλλα πλοία της Eletson κατασχέθηκαν από Κινέζους εκμισθωτές, δυστυχώς λίγους μήνες πριν από την απότομη άνοδο της αγοράς. Ωστόσο, φαίνεται ότι οι πιστωτές ικανοποιήθηκαν αργότερα.
Η αποχώρηση της Blackstone και το καναδικό hedge fund Murchinson
Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, οκτώ χρόνια μετά την ίδρυση της κοινοπραξίας, η Blackstone αποχώρησε από την Eletson Gas. Με τον τρόπο αυτό, σύμφωνα με τις οικογένειες που ίδρυσαν την Eletson, η αμερικανική εταιρία αγνόησε τις λεπτομέρειες που προέβλεπε η συμφωνία της κοινοπραξίας. Και απέκτησαν ξαφνικά νέο εταίρο. Τη Levona Holdings, μια εταιρία που συνδέεται με το καναδικό hedge fund Murchinson, με επικεφαλής τον Marc Bistricer.
Η Eletson δεν αποτέλεσε την πρώτη εμπλοκή του Bistricer στη ναυτιλία. Η ναυτιλιακή αγορά τον γνώριζε ήδη από την Kalani Investments, ένα αρχικά ασαφές «επενδυτικό όχημα» που επένδυσε σε αρκετές ελληνικών συμφερόντων ναυτιλιακές, μεταξύ των οποίων και η Dryships, του Γιώργου Οικονόμου, οι οποίες έπειτα από αλλεπάλληλες εκδόσεις νέων μετοχών οδήγησαν σε δραματική πτώση στις τιμές των μετοχών τους, προκαλώντας τις έντονες αντιδράσεις των μετόχων.
Ωστόσο, παρά τις πολυετείς έρευνες της SEC και τις αγωγές μετόχων, σε καμία από τις συγκεκριμένες ναυτιλιακές εταιρίες δεν επιβλήθηκαν κυρώσεις. Η αρχική εντύπωση των εταίρων της Eletson για το fund Murchinson φαίνεται να ήταν καλή. Το μερίδιο της Blackstone που απέκτησε ισοδυναμούσε με περίπου 40% της εταιρίας. Αλλά οι προνομιούχες μετοχές πωλήθηκαν από την Blackstone για μόλις 3 εκατ. δολ., σύμφωνα με τα δικαστικά αρχεία, ένα ισχνό ποσό που ήταν άγνωστο στην Eletson για αρκετό καιρό. Οι προνομιούχες μετοχές αντιπροσώπευαν την πλειονότητα των οικονομικών συμφερόντων της Eletson Gas και παρείχαν τεράστιο έλεγχο μέσω της δυνατότητας διορισμού της πλειοψηφίας των μελών του διοικητικού συμβουλίου.
Ομως αυτό δεν παραχωρούσε τον απόλυτο έλεγχο της εταιρίας. Η αρχική συμφωνία της κοινοπραξίας όριζε ότι οποιαδήποτε «θεμελιώδης ενέργεια» έπρεπε να έχει την υποστήριξη τουλάχιστον τεσσάρων μελών του διοικητικού συμβουλίου, ένα περισσότερο από αυτό που είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν οι κάτοχοι των προνομιούχων μετοχών.
Οι δύο πλευρές κατέληξαν αμέσως σε συμφωνία, με βάση την οποία η Levona παρείχε δάνειο ύψους 10 εκατ. δολ., ενώ η Eletson Gas παρέδωσε την κυριότητα δύο πλοίων μεταφοράς υγραερίου, η αξία των οποίων εκτιμάται σε περίπου 23 εκατ. δολ., με αντάλλαγμα την εξαγορά του μεριδίου της Murchinson μόλις αποπληρωθεί το δάνειο. Επισημαίνεται ότι οι προνομιούχες μετοχές έχουν έκτοτε καταστεί ένα ιδιαίτερα καυτό θέμα της νομικής διαμάχης και καθοριστικό για την τύχη της Eletson.
Από την αίσθηση συνεργασίας, στα… πισώπλατα μαχαιρώματα
Η αρχική αίσθηση συνεργασίας και αρμονίας μεταξύ των στελεχών της Eletson και του Murchinson διήρκεσε λίγους μόνο μήνες. Σύντομα οι Ελληνες ιδιοκτήτες της Eletson άρχισαν να αντιλαμβάνονται μια σειρά από κινήσεις που πραγματοποιούσε το fund εν αγνοία τους. Στο επίκεντρο της διαφωνίας βρέθηκε η μυστική διαπραγμάτευση για την πώληση του μεγαλύτερου μέρους του στόλου των πλοίων μεταφοράς υγραερίου της εταιρίας.
Αναλυτικότερα, η Levona, η οποία υποτίθεται ότι ενεργούσε προς το συμφέρον της Eletson, είχε υπογράψει μια μη δεσμευτική επιστολή προθέσεων με τη Unigas, τον μεγαλύτερο ανταγωνιστή της Eletson, για την πώληση εννέα από τα δώδεκα εναπομείναντα πλοία μεταφοράς υγραερίου. Το προσφερόμενο τίμημα ανερχόταν σε 262 εκατ. δολ. Ωστόσο, με αυτή τη συμφωνία η Murchinson θα αποκόμιζε σημαντικά οφέλη, ενώ η Eletson υποστήριξε σθεναρά ότι η τιμή που είχε διαπραγματευτεί με τη Unigas ήταν εξαιρετικά χαμηλή, σε σύγκριση με την πραγματική αγοραία αξία των πλοίων. Αυτή η διαφορά στην αποτίμηση αποτέλεσε το σημείο έκρηξης στις σχέσεις των δύο πλευρών και ακολούθησε σφοδρή δικαστική διαμάχη, θέτοντας σε κίνδυνο τη συμφωνία και επιτείνοντας την ήδη τεταμένη σχέση μεταξύ των δύο πλευρών. Η Eletson αμφισβήτησε το δικαίωμα της Levona να λαμβάνει τέτοιες αποφάσεις, υποστηρίζοντας ότι η ίδια είχε ήδη ανακτήσει τον έλεγχο της Eletson Gas, μέσω της εξαγοράς των προνομιούχων μετοχών. Το θέμα οδηγήθηκε σε διαιτησία στη Νέα Υόρκη και τον Σεπτέμβριο του 2023 επιδικάστηκε στην Eletson αποζημίωση ύψους 87 εκατ. δολ. συν τόκους και έξοδα, ανεβάζοντας το συνολικό ποσό σε σχεδόν 100 εκατ. δολ.
Η πρώτη νίκη και η αντίδραση του fund
Οσον αφορά το φλέγον ζήτημα του ποιος ελέγχει τις προνομιούχες μετοχές και συνεπώς την Eletson Gas, η διαιτησία έκρινε ότι η Eletson είχε εκπληρώσει τους όρους της συμφωνίας για την επανάκτηση του ελέγχου, επομένως οι ενέργειες της Levona ήταν παράνομες. Επίσης, έκρινε υπέρ της Eletson σε πολλά άλλα ζητήματα, όπως το γεγονός ότι το fund Murchinson δωροδοκούσε κρυφά τον οικονομικό διευθυντή της Eletson για εμπιστευτικές πληροφορίες τόσο πριν όσο και μετά την εξαγορά του ποσοστού από την Blackstone. Ωστόσο, το καναδικό fund είχε εναλλακτικό σχέδιο σε περίπτωση που έχανε τη διαιτησία. Ενα άλλο όχημα της Murchinson, η Pach Shemen, ανέλαβε την πλειονότητα των ανεξόφλητων ομολόγων της Eletson, ένα κομμάτι αρχικής αξίας 184 εκατ. δολ. Κατέθεσε αίτηση ακούσιας πτώχευσης κατά της Eletson Holdings στη Νέα Υόρκη, η οποία αργότερα μετατράπηκε σε εκούσια πτώχευση κατά το Κεφάλαιο 11.
Παρόλο που η απόφαση της διαιτησίας καταδίκαζε τη συμπεριφορά του Murchinson, δεν σήμανε το τέλος της πολύπλοκης αυτής υπόθεσης. Αντίθετα, αποτέλεσε την έναρξη ενός νέου κεφαλαίου, γεμάτου νομικές μάχες και ανατροπές. Τον τελευταίο χρόνο η απόφαση της διαιτησίας αμφισβητήθηκε μέσω εφέσεων. Ο ομοσπονδιακός δικαστής Lewis Liman, στη νότια περιφέρεια της Νέας Υόρκης, επιβεβαίωσε αρχικά μέρος της απόφασης πέρσι. Ωστόσο, προχώρησε στην ακύρωση αποζημιώσεων ύψους αρκετών εκατομμυρίων δολαρίων. Το δικαστήριο διαπίστωσε, επίσης, ότι ο διαιτητής υπερέβη την εξουσία του, καθιστώντας τις Murchinson και Pach Shemen ως alter ego της Levona. Ταυτόχρονα, το επενδυτικό σχήμα Murchinson πέτυχε μια σημαντική νίκη στο αμερικανικό πτωχευτικό δικαστήριο, όταν εγκρίθηκε το σχέδιο αναδιοργάνωσης της Pach Shemen για την Eletson Holdings, ενώ απορρίφθηκε μια ανταγωνιστική πρόταση που υπέβαλε η Eletson.
Τον περασμένο Νοέμβριο η «νέα ηγεσία» της Eletson Holdings, με επικεφαλής το συνδεδεμένο με τη Murchinson στέλεχος Adam Spears, έκανε τις πρώτες δημόσιες δηλώσεις της. Αυτές περιλάμβαναν τη δέσμευση «να επικεντρωθεί στην επόμενη φάση της εξέλιξης της Eletson, με την ενίσχυση των λειτουργιών και την προώθηση της ανάπτυξης».
Η Eletson αμφισβήτησε την εξουσία «των υποτιθέμενων νέων ιδιοκτητών» να διορίσουν νέους διαχειριστές ή διευθυντές πριν από τη σχετική έγκριση από τα ελληνικά δικαστήρια και τα δικαστήρια της Λιβερίας, όπου οι νομικές διαδικασίες βρίσκονται σε εξέλιξη. Ο νομικός πόλεμος μεταξύ των δύο πλευρών συνεχίστηκε και στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους.
Η μάχη για τον έλεγχο βρίσκεται τώρα σε μία κρίσιμη φάση, που περιλαμβάνει μια ακρόαση αυτό τον μήνα για τη διαιτητική απόφαση στη Νέα Υόρκη και μια ακρόαση σε δικαστήριο στην Ελλάδα για τη διαχείριση της εταιρίας. Το διακύβευμα δεν είναι μόνο ο έλεγχος ενός στόλου 14 πλοίων μεταφοράς υγραερίου και τεσσάρων δεξαμενόπλοιων μεταφοράς προϊόντων. Η Eletson παλεύει, επίσης, να διατηρήσει την ιστορική της κληρονομιά και τη θέση της στη ναυτιλιακή βιομηχανία.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 7/2/2025)
