Υπάρχει επιτακτική ανάγκη να επιταχυνθούν η αδειοδότηση, η χρηματοδότηση των έργων κατασκευής μαρινών και η αναβάθμιση των τουριστικών λιμένων, δεδομένου ότι υπάρχουν 61 χωροθετημένες μαρίνες, με 18.562 θέσεις ελλιμενισμού, από τις οποίες λειτουργούν 31 μαρίνες, με 12.326 θέσεις ελλιμενισμού. Τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται σε μελέτη που εκπόνησαν οι καθηγητές Γεώργιος Βαγγέλας και Θάνος Πάλλης, για λογαριασμό της Ενωσης Μαρινών Ελλάδας. Επίσης, υπάρχουν 3.118 θέσεις ελλιμενισμού σε οργανισμούς λιμένων και σε δημοτικά λιμενικά ταμεία.
Ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Βασίλης Κικίλιας υπογράμμισε ότι το υπουργείο θα δώσει τη δυνατότητα σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας να αναπτυχθούν ισόρροπα και στον τομέα των μαρινών, ενώ η υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης Ολγα Κεφαλογιάννη τόνισε ότι προσβλέπει στη βιωσιμότητα των προορισμών του θαλάσσιου τουρισμού και στην ενδυνάμωση τοπικών κοινωνιών και στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Τη μελέτη για τον χωροταξικό σχεδιασμό ∆ικτύου Τουριστικών Λιµένων στην Ελλάδα παρουσίασε ο Γεώργιος Βαγγέλας, αναπληρωτής καθηγητής ΕΚΠΑ.
Ο καθηγητής Γεώργιος Βαγγέλας αναφέρθηκε στον ανταγωνισμό που υπάρχει σήμερα στην ευρύτερη περιοχή και επισήμανε ότι βασική αιτία για την εκπόνηση της μελέτης είναι η έλλειψη θέσεων ελλιμενισμού, προτείνοντας ταυτόχρονα έναν σχεδιασμό για τη χωροθέτηση νέων μαρινών. Οι υπεύθυνοι της μελέτης τόνισαν ότι είχαν μια δυσκολία καταγραφής του στόλου σκαφών αναψυχής και αδυναμία καταγραφής των σκαφών που ελλιμενίζονται μόνιμα στη χώρα, λόγω διαφορετικής ερμηνείας τι σημαίνει τουριστικό σκάφος των διάφορων σημαιών και της έλλειψης μιας βάσης δεδομένων.
Η Αττική, τα Δωδεκάνησα και τα Ιόνια Νησιά είναι πρώτα σε θέσεις ελλιμενισμού και, όπως αναφέρθηκε, κάθε μαρίνα έχει μια μέση χωρητικότητα 250 σκαφών, με 61 μαρίνες χωροθετημένες. Ωστόσο, επισημάνθηκε ότι την προσεχή πενταετία θα δημιουργηθούν δέκα νέες μαρίνες, με επιπλέον 2.300 θέσεις.
Η μελέτη κατέγραψε, επίσης, τουριστικά καταφύγια και αγκυροβόλια και κάποιες θέσεις σε μη τουριστικές εγκαταστάσεις, δηλαδή οργανισμούς λιμένων και λιμενικά ταμεία, με 51 μικρούς λιμένες και 3.100 θέσεις ελλιμενισμού. Αναφέρθηκε επίσης ότι υπάρχουν και 11.700 θέσεις διαχείμασης.
ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ
Μιλώντας για τα κριτήρια χωροθέτησης, ο Γεώργιος Βαγγέλας μίλησε για 23 κριτήρια που έχουν σχέση με την ελκυστικότητα των υποδομών, όπως μεταφορικές και τουριστικές υποδομές. Επίσης, είπε ότι δημιουργήθηκε και ένα ερωτηματολόγιο και συγκεντρώθηκαν 186 απαντήσεις από πλοιάρχους εταιρίες ναύλωσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία που καταγράφηκαν, οι λιμενικές εγκαταστάσεις στις ελληνικές περιφέρειες κατανέμονται ως εξής:
• Ανατολική Μακεδονία και Θράκη: Διαθέτει 100 μαρίνες, 170 καταφύγια, 288 λοιπές λιμενικές εγκαταστάσεις και 180 θέσεις διαχείμασης, χωρίς αγκυροβόλια ή ξενοδοχειακούς λιμένες.
• Αττική: Διαθέτει 4.570 μαρίνες, 209 καταφύγια, 35 αγκυροβόλια, 638 λοιπές λιμενικές εγκαταστάσεις και 3.021 θέσεις διαχείμασης, ενώ δεν υπάρχουν ξενοδοχειακοί λιμένες.
• Βόρειο Αιγαίο: Υπάρχουν 478 μαρίνες, 301 καταφύγια, 92 αγκυροβόλια, 273 λοιπές λιμενικές εγκαταστάσεις και 557 θέσεις διαχείμασης, χωρίς ξενοδοχειακούς λιμένες.
• Δυτική Ελλάδα: Διαθέτει 1.510 μαρίνες, 175 καταφύγια και 1.520 θέσεις διαχείμασης, ενώ δεν υπάρχουν αγκυροβόλια, ξενοδοχειακοί λιμένες ή λοιπές εγκαταστάσεις.
• Ηπειρος: Υπάρχουν 297 μαρίνες, 170 καταφύγια και 240 θέσεις διαχείμασης, η περιφέρεια δεν έχει αγκυροβόλια, ξενοδοχειακούς λιμένες ή λοιπές λιμενικές εγκαταστάσεις.
• Θεσσαλία: Δεν καταγράφονται μαρίνες ή αγκυροβόλια, αλλά υπάρχουν 108 καταφύγια, 753 λοιπές λιμενικές εγκαταστάσεις και 402 θέσεις διαχείμασης.
• Ιόνια Νησιά: Διαθέτουν 1.677 μαρίνες, 459 καταφύγια, 250 αγκυροβόλια, 15 λοιπές λιμενικές εγκαταστάσεις και 1.700 θέσεις διαχείμασης, χωρίς ξενοδοχειακούς λιμένες.
• Κεντρική Μακεδονία: Καταγράφει 775 μαρίνες και 377 καταφύγια, χωρίς αγκυροβόλια, ξενοδοχειακούς λιμένες, λοιπές εγκαταστάσεις ή θέσεις διαχείμασης.
Οι αριθμοί αυτοί αναδεικνύουν τη μεγάλη γεωγραφική διακύμανση των ναυτιλιακών υποδομών ανά την Ελλάδα, με την Αττική και τα Ιόνια Νησιά να διαθέτουν τις περισσότερες εγκαταστάσεις.
Η έρευνα αποκαλύπτει, επίσης, τη σημαντική κινητικότητα η οποία καταγράφεται στις διελεύσεις σκαφών αναψυχής ανά την ελληνική επικράτεια, με τις Κυκλάδες και την Αττική να συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ποσοστό του συνόλου. Σύμφωνα με στοιχεία του PortEconomica, οι Κυκλάδες κατέχουν το 12,97% των διελεύσεων, ενώ η Αττική απορροφά το 40,67% των σκαφών αναψυχής
Ακολουθούν τα Δωδεκάνησα με 12,43%, ενώ τα Ιόνια Νησιά, μαζί με την Ηπειρο και τη Δυτική Ελλάδα, καταγράφουν 13,19%. Η Κρήτη σημειώνει ένα αξιοσημείωτο 5,05%, ενώ η Πελοπόννησος βρίσκεται στο 4,16%.
Στη Μακεδονία, η Κεντρική Μακεδονία συγκεντρώνει 5,74%, ενώ η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη μόλις 0,14%. Στη Θεσσαλία το ποσοστό αγγίζει το 1,44%, ενώ στη Στερεά Ελλάδα το 1,87%.
Τέλος, στο Βορειοανατολικό Αιγαίο οι διελεύσεις των σκαφών αναψυχής ανέρχονται στο 2,35%, ενώ στην κατηγορία «Ιόνια Νησιά – Ηπειρος – Δυτική Ελλάδα» καταγράφεται μηδενικό ποσοστό (-0,00%).
Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνουν τη δυναμική των θαλάσσιων μετακινήσεων στην Ελλάδα, με την Αττική και τις Κυκλάδες να αποτελούν διαχρονικά τους πιο δημοφιλείς προορισμούς για τον θαλάσσιο τουρισμό.
Στ. Κατσικάδης: «Χαρτογραφημένη πρόταση ανάπτυξης θέσεων ελλιμενισμού»
Ο πρόεδρος της Ενωσης Μαρινών Ελλάδας (ΕΜΑΕ) Σταύρος Κατσικάδης είπε ότι για πρώτη φορά παρουσιάζεται μία μελέτη που βαθμονομεί τις δυνατότητες ανάπτυξης των τουριστικών λιμένων στη χώρα μας με βάση συγκεκριμένα κριτήρια και χαρακτηριστικά ανά περιφέρεια και δήμο. Η μελέτη αποτελεί έναν ενημερωτικό οδηγό, μια χαρτογραφημένη πρόταση ανάπτυξης θέσεων ελλιμενισμού στις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές στη χώρα μας. Βασίζεται σε συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία αξιολογήθηκαν από εκπροσώπους φορέων του yachting ως ιδιαίτερα σημαντικά για τη βιώσιμη ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού. Πρόκειται για μια πολύ αξιόλογη προσπάθεια συγκέντρωσης, ανάλυσης και επεξεργασίας δεδομένων που αφορούν τους τουριστικούς λιμένες σε όλη την Επικράτεια, τόνισε.
«Πρέπει να πούμε ότι η μελέτη δεν έχει σκοπό να υποδείξει επακριβώς πού θα γίνουν οι μαρίνες, αλλά να ενημερώσει τα ενδιαφερόμενα μέρη για τη σημαντικότητα και την ελκυστικότητα των δήμων που διαθέτουν θαλάσσιο μέτωπο, είτε έχουν μαρίνες είτε όχι, καθώς και την ανάγκη να αναπτυχθούν ακόμα περισσότερες θέσεις ελλιμενισμού στους δήμους με την υψηλότερη βαθμολογία» είπε ο κ. Κατσικάδης και συνέχισε: «Το πλέον σημαντικό ζήτημα είναι η ανάγκη εξορθολογισμού του θεσμικού πλαισίου. Είναι απαραίτητο να προχωρήσουμε σε θεσμικές παρεμβάσεις, ώστε να δημιουργήσουμε ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την προσέλκυση επενδύσεων.
Γρήγορη αδειοδότηση, απλές διαδικασίες, λιγότερες υπηρεσίες, κεντρικός συντονισμός. Η πρόσφατη μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων χωρικού σχεδιασμού των τουριστικών λιμένων που βρίσκονται σε οργανισμούς λιμένων και ζώνες λιμένων από το υπουργείο Τουρισμού στο υπουργείο Ναυτιλίας σημαίνει την έναρξη μιας νέας εποχής για τη χωροθέτηση και τη λειτουργία των μαρινών και καταφυγίων που υπόκεινται στη νέα διάταξη. Ο σκοπός είναι να ανοίξει ο δρόμος για πιο γρήγορη αδειοδότηση και δημιουργία νέων θέσεων ελλιμενισμού σε λιμένες και λιμενικές ζώνες».
Η μελέτη που εκπονήθηκε θα αποτελέσει αντικείμενο διαβούλευσης σε επίπεδο εμπλεκόμενων φορέων αλλά και κοινωνικών εταίρων για την επίτευξη της μεγαλύτερης δυνατής συναίνεσης για τη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού δικτύου μαρινών στην Ελλάδα.
Ολ. Κεφαλογιάννη: «139 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για αναβάθμιση των τουριστικών λιμένων»
Μιλώντας η υπουργός Τουρισμού Ολγα Κεφαλογιάννη επεσήμανε ότι η χώρα μας κατέχει ήδη σημαντική θέση στον παγκόσμιο θαλάσσιο τουρισμό, διαθέτοντας μοναδικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, όπως:
• Η μοναδικότητα του τοπίου.
• Η εκτεταμένη ακτογραμμή και το ευνοϊκό κλίμα.
• Ο μεγάλος αριθμός νησιών και παράκτιων οικισμών.
• Η μακραίωνη ναυτική παράδοση της Ελλάδας.
Με αυτά τα δεδομένα, υπογράμμισε η Ολγα Κεφαλογιάννη, η κυβέρνηση αναγνωρίζει τη σπουδαιότητα του θαλάσσιου τουρισμού ως βασικού πυλώνα για την ποιοτική ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού και τα πολλαπλασιαστικά οφέλη στις εθνικές και τοπικές οικονομίες και πρόσθεσε: «Η στρατηγική του υπουργείου Τουρισμού επικεντρώνεται στη βιώσιμη ανάπτυξη, στην ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών και οικονομιών καθώς και στην αναβάθμιση των υποδομών, διασφαλίζοντας τη συμβατότητα με το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Το υπουργείο Τουρισμού χρηματοδοτεί με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ύψους 139 εκατ. ευρώ. Αποσκοπεί στην αναβάθμιση των τουριστικών λιμένων, συνδυάζοντας την ψηφιοποίηση υπηρεσιών, τη βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, καθώς και την ενίσχυση της προσβασιμότητας και λειτουργικότητας των εγκαταστάσεων. Ηδη έχουν εγκριθεί 28 επενδυτικά σχέδια με γεωγραφική διασπορά σε όλη την Ελλάδα, ενώ δρομολογείται η ανάπτυξη μιας ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας, η οποία θα περιλαμβάνει: Εφαρμογή για την καταγραφή και τη διαχείριση του συνόλου των υποδομών του θαλάσσιου τουρισμού της χώρας και σύστημα προβολής των λιμένων για το ευρύ κοινό, με δυνατότητα παραγωγής περιεχομένου και υποστήριξης του χρήστη με τεχνολογία Τεχνητής Νοημοσύνης».
Η υπουργός Τουρισμού δήλωσε ότι προχωρά σε νομοθετικές τροποποιήσεις, που επιτρέπουν τη διευκόλυνση της διαδικασίας εκτέλεσης έργων και τη δυνατότητα αύξησης των θέσεων ελλιμενισμού μέσω πλωτών εξεδρών. Ενώ ειδική αναφορά έκανε στο επικείμενο ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τον τουρισμό, που αποτελεί ένα πολύτιμο αναπτυξιακό εργαλείο, που διασφαλίζει τη νομική σταθερότητα και δίνει προτεραιότητα στην πύκνωση του δικτύου των τουριστικών λιμένων.
Κλείνοντας την ομιλία της, η Ολγα Κεφαλογιάννη υπογράμμισε την ανάγκη συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων -της κεντρικής κυβέρνησης, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των επιχειρηματικών φορέων και των πολιτών-, προκειμένου να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού με όρους ποιότητας και αειφορίας και κατέληξε λέγοντας: «Η Ελλάδα έχει όλες τις προϋποθέσεις να αποτελέσει έναν κορυφαίο, διεθνώς αναγνωρισμένο προορισμό θαλάσσιου τουρισμού, βασισμένο στη διαφοροποίηση, στην ποιότητα και τις υπηρεσίες αιχμής».
Στ. Γκίκας: «Η ανάπτυξη δικτύου μπορεί να αποφέρει στην εθνική μας οικονομία»
Μιλώντας στην παρουσίαση ο υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Στέφανος Γκίκας επισήμανε ότι «ένα είναι βέβαιο, ότι δεν μπορείς να σχεδιάσεις μεσο-μακροπρόθεσμα, αν δεν έχεις μία βάση δεδομένων επιστημονικά τεκμηριωμένων» και πρόσθεσε: «Στη μελέτη αξιολογήθηκαν συνολικά 191 δήμοι σε όλη την επικράτεια από όλες τις περιφέρειες, ενώ πρώτος δήμος κατατάσσεται, ως προς την ελκυστικότητα για χωροθέτηση και δημιουργία μαρίνων, ο Δήμος Κεντρικής Κέρκυρας και Διαπόντιων Νήσων. Συνολικά η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων βρίσκεται ψηλά στην κατάταξη. Αυτό συμβαίνει γιατί τα Ιόνια Νησιά προσφέρονται για θαλάσσιο τουρισμό, καθώς, εκτός από τη φυσική ομορφιά, την πληθώρα των νήσων και τις καλές καιρικές συνθήκες, διαθέτουν και μια ξεχωριστή και πλούσια πολιτιστική κληρονομιά. Βέβαια, δεν είναι μόνο τα Ιόνια Νησιά, αλλά και η απέναντι ακτή, όπως η Θεσπρωτία για παράδειγμα, όπου και εκεί προβλέπεται να γίνουν σημαντικές μαρίνες».
Ο Στέφανος Γκίκας τόνισε επίσης: «Η ανάπτυξη δικτύου μαρινών στην περιοχή θα μπορούσε να φρενάρει τη ροή του θαλάσσιου τουρισμού προς ανταγωνιστικές χώρες, όπως είναι η Αλβανία, το Μαυροβούνιο, η Κροατία κ.ά. Συνεπώς, μέσα από τις σωστές υποδομές, θέλουμε να κρατήσουμε στην Ελλάδα τον θαλάσσιο τουρισμό, που αποφέρει πολλαπλά οφέλη στην εθνική μας οικονομία».
Αναφερόμενος στο πρόβλημα που υπάρχει για τις μαρίνες εντός ζώνης λιμένος, ο Σταμάτης Γκίκας είπε: «Στο υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής υπάρχουν τεχνογνωσία, εμπειρία, θέληση και πολιτική βούληση να τρέξουν γρήγορα οι διαδικασίες χωροθέτησης των μαρινών, ενώ είναι πολύ σημαντικό ότι οι μαρίνες που βρίσκονται εντός ζώνης λιμένος εμπίπτουν πλέον στη δική μας αρμοδιότητα. Πρακτικά αυτό που χρειάζεται είναι η τροποποίηση του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο στην παρούσα φάση βρίσκεται στο ΣτΕ προς έγκριση, ενώ το προσωπικό που θα στελεχώσει το νέο τμήμα ήδη υπάρχει. Είναι ασύλληπτο η Σουηδία, που έχει μεν τα περισσότερα νησιά παγκοσμίως, να έχει 2.000 μαρίνες και εμείς, με χιλιάδες νησιά επίσης, να έχουμε μόλις 40 σε λειτουργία. Συνεπώς έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας, έχουμε όραμα, έχουμε αγκαλιάσει τον θαλάσσιο τουρισμό και το στοίχημα τώρα είναι να επιταχυνθεί η γραφειοκρατική διαδικασία αδειοδότησης – συμβασιοποίησης – κατασκευής».
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (4 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2025)
