Οικονομικοί και ναυτιλιακοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι μετά την εξαγγελία των μέτρων του Ντόναλντ Τραμπ και την τελευταία κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων ΗΠΑ – Κίνας σηματοδοτείται μια νέα φάση οικονομικής αντιπαράθεσης, με βαθιές επιπτώσεις για τις παγκόσμιες αγορές και τη ναυτιλιακή βιομηχανία. Μέσα σε αυτό το δυσμενές κλίμα, οι Ελληνες εφοπλιστές έχουν να αντιμετωπίσουν και την επιβολή τελών για τα πλοία που είναι ναυπηγημένα στην Κίνα και θα προσεγγίζουν στο άμεσο μέλλον τα λιμάνια των ΗΠΑ. Στις 2 Απριλίου ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε σαρωτικούς δασμούς, συμπεριλαμβανομένης της εισφοράς 34% στις κινεζικές εισαγωγές, 20% στα προϊόντα της Ε.Ε. και στους βασικούς δασμούς 10% στις περισσότερες παγκόσμιες εισαγωγές. Αυτά τα μέτρα έπληξαν επίσης αναδυόμενους κόμβους παραγωγής, όπως το Βιετνάμ και η Καμπότζη. Αμέσως μετά η Κίνα απάντησε, επιβάλλοντας αντίστοιχο δασμό 34% στις εισαγωγές των ΗΠΑ και εισήγαγε μια σειρά από άλλα αντίποινα, όπως έλεγχος εξαγωγών σε σπάνιες γαίες, απαγορεύσεις σε συγκεκριμένες αμερικανικές εταιρίες και προϊόντα και νέες έρευνες σε αμερικανικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στην Κίνα.
Οι αναλυτές του ναυλομεσιτικού Οίκου Xclusiv επισημαίνουν ότι το μπρος – πίσω όχι μόνο αναζωογονεί τις μνήμες του εμπορικού πολέμου 2018-2019, αλλά ενισχύει τους φόβους για διαρκή, παγκόσμιο, οικονομικό κατακερματισμό και προσθέτουν: «Ιστορικά οι τομείς των εμπορευματοκιβωτίων και του ξηρού φορτίου χύδην -ιδιαίτερα των εμπορευμάτων σιτηρών και χάλυβα- δέχθηκαν το μεγαλύτερο πλήγμα, αλλά τώρα ο τομέας των μεταφορέων αυτοκινήτων θα λάβει επίσης μεγάλο πλήγμα». Από τις ελληνικές ναυτιλιακές εταιρίες η μοναδική που λειτουργεί στην Ελλάδα και η οποία ειδικεύεται στη μεταφορά οχημάτων είναι η Neptune Lines, της Μελίνας Τραυλού, προέδρου της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών. Ωστόσο, εκτιμάται από κύκλους της Ακτής Μιαούλη ότι η εταιρία διαθέτει την εμπειρία και την ικανότητα να αντεπεξέλθει στις νέες προκλήσεις.
Επισημαίνεται, επίσης, ότι μεγάλο στόλο πλοίων μεταφοράς αυτοκινήτων και οχημάτων διαθέτει και ο ιταλικός όμιλος του Εμανουέλε Γκριμάλντι, ο οποίος δραστηριοποιείται και αυτός στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
«Με τους δασμούς αντιποίνων που είναι πιθανό να επηρεάσουν τις εξαγωγές των ΗΠΑ περισσότερο από τις εισαγωγές, η ναυτιλιακή αγορά θα μπορούσε να δει περαιτέρω πίεση. Εν τω μεταξύ, οι παγκόσμιες εμπορικές ροές μπορεί να γίνουν πιο περιφερειακές, διαταράσσοντας τις καθιερωμένους θαλάσσιους διαδρόμους και μειώνοντας τη ζήτηση τονομιλίων σε μεγάλες διαδρομές» τονίζουν οι αναλυτές της Xclusiv. Η γενική εκτίμηση που υπάρχει στην Ακτή Μιαούλη είναι ότι, εκτός από τον κλάδο των πλοίων μεταφοράς αυτοκινήτων, θα επηρεαστούν τα φορτηγά και τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.
ΕΜΠΕΙΡΙΑ
Οι Ελληνες εφοπλιστές διαθέτουν τεράστια εμπειρία από οικονομικές και γεωστρατηγικές κρίσεις και το απέδειξαν πρόσφατα με την ευελιξία που επέδειξαν μετά τις κυρώσεις για τις μεταφορές ρωσικού πετρελαίου. Με τις μεταφορές του ρωσικού πετρελαίου και την αύξηση των τονομιλίων από τις νέες διαδρομές που ακολουθήθηκαν κατοχύρωσαν τεράστια κέρδη. Αλλά και στο παρελθόν οι Ελληνες εφοπλιστές έχουν αποδείξει ότι διαθέτουν ευελιξία, προσαρμοστικότητα με τις ευφυείς αποφάσεις που έχουν λάβει σε κρίσιμες περιόδους, στους αποκλεισμούς της Κούβας, της Ροδεσίας, της Βενεζουέλας, της Σερβίας.
Οι Ελληνες εφοπλιστές εμφανίζονται ψύχραιμοι, διστακτικοί, προβληματισμένοι, αλλά και συνάμα αισιόδοξοι ότι τελικά θα βγουν κερδισμένοι. Τα επιτελεία των ναυτιλιακών εταιριών εξετάζουν ήδη όλα τα πιθανά σενάρια για τις επιπτώσεις για την επιβολή τελών στα κινεζικά πλοία, αλλά και τις συνέπειες και τις επιπτώσεις από τους δασμούς. Ο Peter Sand, ο οποίος θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους αναλυτές της Xeneta, η οποία είναι πλατφόρμα πληροφοριών για τις θαλάσσιες, εμπορευματικές μεταφορές, επισήμανε ότι «πολλοί Αμερικανοί φορτωτές βρίσκονται ακριβώς στο σημείο να συμφωνήσουν νέες μακροπρόθεσμες συμβάσεις θαλάσσιων εμπορευματοκιβωτίων που θα τεθούν σε ισχύ την 1η Μαΐου, οπότε αυτό τούς φέρνει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση για το από πού θα εισάγουν εμπορεύματα τους επόμενους 12 μήνες και ποιον μεταφορέα θα πρέπει να επιλέξουν». Οι περισσότεροι αναλυτές τονίζουν ότι δεν αναμένουν σημαντικές ανοδικές πιέσεις στους ναύλους εμπορευματοκιβωτίων.
Ο Peter Sand τόνισε, επίσης, ότι οι μεταφορείς προώθησαν επιτόπιες αυξήσεις των ναύλων από την Απω Ανατολή προς τις ΗΠΑ την 1η Απριλίου, αλλά αυτές είναι απίθανο να διατηρηθούν, καθώς προέρχονται από τη σταθερή πτώση της αγοράς από την 1η Ιανουαρίου και την υποτονική ζήτηση τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο.
Ο Σταμάτης Τσαντάνης, της Seanergy, πιστεύει ότι «ενώ τα προστατευτικά μέτρα μπορεί να διαταράξουν τις παραδοσιακές ροές, τα βασικά εμπορεύματα που μεταφέρονται από τον τομέα ξηρού χύδην -σιδηρομετάλλευμα, άνθρακας και βωξίτης- δεν αναμένεται να επηρεαστούν άμεσα» και συνέχισε διατυπώνοντας την εκτίμηση ότι «στην πραγματικότητα οι επαναδρομολογημένες εμπορικές συναλλαγές και η μετατόπιση των αλυσίδων εφοδιασμού, όπως οι αυξημένες εξαγωγές από τον Καναδά, τη Βραζιλία ή την Αυστραλία προς την Ασία και την Ευρώπη, μπορεί να αυξήσουν τη ζήτηση τονομιλίων, ειδικά για πλοία capesize».
ΑΝΑΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΟΡΩΝ
Από την άλλη, ο Γιάννης Κούστας, της Danaos, «αναμένει επιβράδυνση για το υπόλοιπο του έτους» και ότι «η προκαταρκτική φόρτωση και κάποια επιβράδυνση των οικονομιών παγκοσμίως θα οδηγήσουν σε ήπια ζήτηση για ναυτιλία για το υπόλοιπο του 2025». Στη συνέχεια είπε: «Η παραγωγή των ΗΠΑ έχει περιορισμένη ικανότητα υποκατάστασης εισαγωγών, γεγονός που θα αυξήσει τις τιμές στις ΗΠΑ και τον πληθωρισμό. Σε ένα διάστημα περίπου έξι μηνών η κυβέρνηση Τραμπ θα πρέπει να διαπραγματευτεί νέους όρους συναλλαγών, ενδεχομένως μειώνοντας ορισμένους δασμούς, προτού στραφεί εναντίον τους η εγχώρια κοινή γνώμη. Μόλις το παγκόσμιο εμπόριο βρει μια νέα ισορροπία, η ναυτιλία θα έχει μια ανοδική πορεία. Η αναπροσαρμογή των εμπορικών ροών, που αναπόφευκτα θα ακολουθήσει την επιβολή δασμών, θα δημιουργήσει αναποτελεσματικότητα, που είναι πάντα ωφέλιμη για τη ναυτιλία. Συνολικά, παρά τη δεσπόζουσα θέση των ΗΠΑ, το παγκόσμιο εμπόριο είναι σημαντικά πιο κατανεμημένο στις μέρες μας, κι αυτό θα μετριάσει το αποτέλεσμα των δασμών των ΗΠΑ».
Ο Πόλυς Β. Χατζηιωάννου, της Safe Bulkers, επισημαίνει ότι η αγορά των bulk carriers είναι αρκετά ισορροπημένη, ενώ εξέφρασε την αισιοδοξία του για την πορεία της ναυλαγοράς τα επόμενα δύο με τρία χρόνια και πρόσθεσε: «Οι μετοχές της ναυτιλίας ξηρού φορτίου σήμερα διαπραγματεύονται πολύ χαμηλότερα από την πραγματική τους αξία, καθώς η ναυτιλία ξηρού φορτίου αυτή τη στιγμή δεν είναι στο ραντάρ των επενδυτών. Ολοι μιλούν αρνητικά για την Κίνα. Νομίζω ότι αυτό είναι λάθος. Η αγορά είναι ισορροπημένη. Οι κανονισμοί γίνονται αυστηρότεροι. Είμαι πολύ αισιόδοξος για τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια και πιστεύω ότι όλοι κάνουν μεγάλο λάθος που δεν επενδύουν στις εταιρίες ξηρού φορτίου».
Ευελιξία και προσεκτικός σχεδιασμός για τη θωράκιση της οικονομίας της χώρας
«Σε συνθήκες παγκόσμιου εμπορικού πολέμου, όπου τα πάντα μπορεί να ανατραπούν από στιγμή σε στιγμή και να δοκιμαστούν πολλές βασικές παράμετροι της οικονομίας, επιβάλλεται η ανεύρεση του “κατάλληλου μίγματος” για τη θωράκιση της οικονομίας και μάλιστα σε μία χρονική συγκυρία όπου η οικονομία της χώρας βρίσκεται σε ανοδική πορεία» επισημαίνει ο πρόεδρος του Εμπορικού Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά, Βασίλης Κορκίδης, και συμπληρώνει: «Επιβάλλεται ευελιξία γιατί ο παραγωγικός μετασχηματισμός της οικονομίας την επιβάλλει ως πρώτη επιλογή. Για να συνεχιστεί η σταθερή αναπτυξιακή πορεία της χώρας, που είναι αποτέλεσμα των προσπαθειών όλων, απαιτείται μετασχηματισμός μέσα από έναν ιδιαίτερα προσεκτικό σχεδιασμό του οικονομικού επιτελείου, ώστε να υπάρξει επιτάχυνση των ρυθμών μείωσης φόρων με τις αναγκαίες τομές, οι οποίες πρέπει ενίοτε να είναι τολμηρές». Ωστόσο, εκφράζει τις ανησυχίες για τις παγκόσμιες εξελίξεις και τονίζει: «Ανησυχητικό είναι το γεγονός πως 68 από τα συνολικά 713 προγραμματισμένα θαλάσσια δρομολόγια, σχεδόν το 10%, έχουν ακυρωθεί για διάστημα πέντε εβδομάδων, από αρχές Απριλίου έως τις 6 Μαΐου. Οι μισές ακυρώσεις αφορούν τις διηπειρωτικές συναλλαγές μεταξύ Ασίας και ΗΠΑ, γεγονός που αντανακλά τον αντίκτυπο στις εισαγωγές.
Στην Ελλάδα οι δασμοί εκτιμάται ότι θα φέρουν μείωση της τάξεως 0,5% του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου 1,1 δισ. ευρώ. Οι ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ, που έφτασαν τα 2,41 δισ. ευρώ το 2024 και αντιστοιχούν στο 4,8% της συνολικής αξίας των εξαγωγών, συνεισφέροντας περίπου 1% του ΑΕΠ, αναμένεται να μειωθούν από 7% έως 15%. Οι πληθωριστικές πιέσεις θα κυμανθούν σε επιπλέον 0,4%-0,5%, ανατρέποντας τα σχέδια της ΕΚΤ για μείωση των επιτοκίων. Τα ελληνικά προϊόντα που κατέγραψαν τη μεγαλύτερη αξία εξαγωγών στις ΗΠΑ ήταν τα τρόφιμα και ποτά, τα προϊόντα διύλισης πετρελαίου, το αλουμίνιο και ο χάλυβας. Τα προϊόντα διύλισης πετρελαίου χαρακτηρίζονται από μικρότερη ελαστικότητα βραχυπρόθεσμα, ειδικά δεδομένης της πρόθεσης των ΗΠΑ να ενισχύσουν την εγχώρια βιομηχανική παραγωγή, κι έτσι οι εξαγωγές τους δεν αναμένεται να πληγούν σημαντικά. Ωστόσο, τις συνέπειες των δασμών αναμένεται να νιώσουν οι εξαγωγικές επιχειρήσεις τροφίμων και συγκεκριμένα προϊόντα όπως οι ελιές, η φέτα, οι κομπόστες ροδάκινου, το λάδι και τα κρασιά. Επιπλέον, επιπτώσεις αναμένεται να υπάρχουν στις εξαγωγές προϊόντων χάλυβα και αλουμινίου, μετά και τη συνάντηση των υπουργών Εμπορίου της Ε.Ε. στο Λουξεμβούργο και την απόφαση για αντίμετρα με δασμούς 25% σε εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από τη 16η Μαΐου».
Επίσης, ο Βασίλης Κορκίδης τονίζει ότι είναι ανάγκη όπως η ελληνική κυβέρνηση να επιδιώξει τη στήριξη της ελληνικής ομογένειας και πρέπει να ζητήσει και να πετύχει την εξαίρεση των πέντε εμβληματικών προϊόντων της από τους δασμούς, αποφεύγοντας τον ανταγωνισμό με Τουρκία και Τυνησία, όπως άλλωστε συνέβη με την επιβολή δασμών κατά την πρώτη θητεία Τραμπ.
Το ραπόρτο για την πορεία της ναυλαγοράς
«Στον τομέα των πωλήσεων, οι Ελληνες πλοιοκτήτες παρέμειναν οι πιο δραστήριοι, κατά την προηγούμενη εβδομάδα, πουλώντας 44 πλοία (μερίδιο αγοράς 23%), ακολουθούμενοι από Ιάπωνες (19%) και Κινέζους (12%) πωλητές. Αυτή η κινητικότητα σημαίνει συνεχείς στρατηγικές ανανέωσης του στόλου, εκποίηση παλαιότερων περιουσιακών στοιχείων και περιφερειακή επανατοποθέτηση ως απάντηση στις γεωπολιτικές αλλαγές και πίεση περιβαλλοντικής συμμόρφωσης» τονίζει ο ναυλομεσιτικός Οίκος Xclusiv, στο εβδομαδιαίο ραπόρτο του, επισημαίνοντας παράλληλα ότι η αγορά S&P ξηρού χύδην σημείωσε αξιοσημείωτη επιβράδυνση το πρώτο τρίμηνο του 2025, με τις συνολικές συναλλαγές να μειώνονται κατά περίπου 18% σε ετήσια βάση, από 238 πλοία το πρώτο τρίμηνο του 2024 σε 196 πλοία την ίδια περίοδο φέτος.
Ωστόσο, τον Ιανουάριο (56 συναλλαγές) η δραστηριότητα σταδιακά κέρδισε δυναμική, ανέβηκε στα 66 τον Φεβρουάριο και κορυφώθηκε στις 70 τον Μάρτιο. Τα πλοία Handysize ηγήθηκαν της δραστηριότητας με 50 συναλλαγές, αν και ελαφρώς μειωμένα από 52 το πρώτο τρίμηνο του 2024. Τα Supramax και Panamax παρέμειναν, επίσης, ενεργά με 38 και 36 πωλήσεις, αντίστοιχα. Συγκεκριμένα, τα πλοία Panamax σημείωσαν κέρδη από έτος σε έτος, από 23 συναλλαγές πέρυσι, υποδηλώνοντας αυξανόμενο ενδιαφέρον γι’ αυτό το τμήμα μεσαίου μεγέθους. Αντίθετα, η δραστηριότητα Capesize μειώθηκε απότομα σε μόλις 16 πωλήσεις, ακριβώς τις μισές, από τις 32 που καταγράφηκαν το 1ο τρίμηνο του 2024.
Από την άποψη της ηλικίας η αγορά επέδειξε σαφή προτίμηση για πλοία μέσης ηλικίας προς μεγαλύτερα, με τα πλοία ηλικίας 11-15 ετών να αντιπροσωπεύουν το υψηλότερο μερίδιο δραστηριότητας (45% ή 89 πλοία), ακολουθούμενα από πλοία ηλικίας 16-20 ετών (25%). Σε μια αξιοσημείωτη αλλαγή από το 1ο τρίμηνο του 2024 οι συναλλαγές που αφορούσαν σύγχρονα πλοία (ηλικίας 0-10 ετών) μειώθηκαν σημαντικά, αντιπροσωπεύοντας μόλις το 12% των συμφωνιών σε σύγκριση με 24% πέρυσι.
Εν τω μεταξύ, η vintage χωρητικότητα (21+ έτη) διπλασίασε το μερίδιο αγοράς της, από 7% το πρώτο τρίμηνο του 2024 σε 15% το πρώτο τρίμηνο του 2025, συμπεριλαμβανομένων επτά πλοίων ηλικίας άνω των 26 ετών, υπογραμμίζοντας την εκτεταμένη εμπορική διάρκεια ζωής που οι πλοιοκτήτες εκχωρούν τα γηρασμένα περιουσιακά στοιχεία. Οσον αφορά την εθνικότητα, οι Κινέζοι και οι Ελληνες αγοραστές παρέμειναν κυρίαρχοι, αποκτώντας 32 και 19 πλοία, αντίστοιχα. Ωστόσο και οι δύο σημείωσαν απότομη πτώση από πέρυσι, με τους Κινέζους αγοραστές να υποχωρούν κατά 50% και τους Ελληνες αγοραστές σχεδόν 75%. Το ενδιαφέρον του Βιετνάμ αυξήθηκε μέτρια, με 10 εξαγορές από 7 το 2024.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 11/4/2025)
