«Οι προτεινόμενες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πολιτικές για το κλίμα (δέσμη μέτρων «Fit for 55») μπορούν να αυξήσουν το κόστος λειτουργίας της εγχώριας ακτοπλοΐας κατά 207 εκατ. ευρώ το 2026 (σε σύγκριση με σενάριο μη εφαρμογής των μέτρων), εάν δεν ληφθούν κατάλληλα μέτρα προσαρμογής».
Αυτό επισημαίνεται σε μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών – ΙΟΒΕ, με τίτλο «Επίδραση της δέσμης προτάσεων “Fit for 55” στην επιβατηγό ναυτιλία και στη νησιωτική Ελλάδα», που παρουσιάστηκε σήμερα, Πέμπτη 14 Απριλίου 2022, στην εκδήλωση «Μετάβαση στην Πράσινη Ακτοπλοΐα» του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας – ΣΕΕΝ.
Ο ΙΟΒΕ προτείνει τη δυνατότητα μεγαλύτερης μεταβατικής περιόδου για την εφαρμογή των μέτρων στην επιβατηγό ναυτιλία, διευκόλυνση της χρηματοδότησης για κατασκευή «πράσινου» στόλου, ανακατεύθυνση των εσόδων από την επέκταση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών ΣΕΔΕ και της αύξησης της φορολογίας καυσίμων σε δράσεις της πράσινης μετάβασης στην ακτοπλοΐα, αλλά και επιτάχυνση της ανάπτυξης των υποδομών εφοδιασμού με εναλλακτικά καύσιμα και ηλεκτρισμό στα λιμάνια της χώρας.
Όπως προκύπτει από την μελέτη του ΙΟΒΕ, η υλοποίηση των προτεινόμενων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πολιτικών μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών των εισιτηρίων κατά περίπου 30% και μείωση της ακτοπλοϊκής κίνησης κατά 28% το ίδιο έτος.
Η μειωμένη δραστηριότητα του κλάδου και ο χαμηλότερος αριθμός επισκεπτών στα νησιά της χώρας μπορεί να επιφέρει επίσης μείωση του ΑΕΠ κατά περισσότερο από 900 εκατ. ευρώ το 2026, ενώ σε όρους απασχόλησης η απώλεια εκτιμάται σε 29.000 θέσεις εργασίας στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας (νησιωτικές περιοχές και ηπειρωτική χώρα).
Σημειώνεται ότι η ονομασία «Fit for 55» αναφέρεται στον στόχο της ΕΕ να μειωθούν οι καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, με το ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα η ΕΕ έθεσε στον εαυτό της τον δεσμευτικό στόχο να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.
Επίδραση της δέσμης στο λειτουργικό κόστος και στη ζήτηση για ακτοπλοϊκές υπηρεσίες
Σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, η εφαρμογή της δέσμης «Fit for 55» αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των λειτουργικών εξόδων για τον κλάδο της επιβατηγού ναυτιλίας, στην περίπτωση που δεν γίνουν οι κατάλληλες προσαρμογές στο στόλο και στις υποστηρικτικές υποδομές της εγχώριας επιβατηγού ναυτιλίας. Η μεγαλύτερη επίδραση ενδέχεται να προέλθει από την επέκταση του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών άνθρακα (ΣΕΔΕ – ETS), καθώς το 2026 η υποχρέωση αγοράς του συνόλου των δικαιωμάτων εκπομπής συνεπάγεται συνολικό κόστος 169 εκατ. ευρώ.
Αντίστοιχα, η μη χρήση εναλλακτικού καυσίμου εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε επιβάρυνση κατά 30 εκατ. ευρώ το 2026 λόγω μη συμμόρφωσης με το στόχο μείωσης της έντασης εκπομπών (Fuel EU Maritime). Μικρότερη, αλλά υπολογίσιμη, είναι και η επιβάρυνση από την αύξηση της φορολογίας καυσίμων η οποία εκτιμάται σε 8,3 εκατ. ευρώ το 2026.
Η κάλυψη της επιπλέον δαπάνης, λόγω της δέσμης «Fit for 55», επιβαρύνει τις τιμές των εισιτηρίων από 5% το 2023 έως 30% το 2026, γεγονός που αναμένεται να οδηγήσει σε υποχώρηση της ζήτησης για ακτοπλοϊκές υπηρεσίες.
Το Ινστιτούτο Βιομηχανικών Ερευνών, λαμβάνοντας υπόψη τη διάρθρωση της ακτοπλοϊκής κίνησης ανά κατηγορία επιβατών, εκτιμά ότι η μείωση της ζήτησης για ακτοπλοϊκές υπηρεσίες, λόγω της δέσμης «Fit for 55» θα κυμαίνεται από 4,8% το 2023 έως 28,2% το 2026 σε σύγκριση με ένα σενάριο μη εφαρμογής της δέσμης.
Ως συνέπεια, η μείωση της ακτοπλοϊκής επιβατικής κίνησης αναμένεται να φτάσει τα 5,4 εκατ. επιβάτες το 2026. Αντίστοιχα, η μείωση της επισκεψιμότητας των νησιών της χώρας από ημεδαπούς και ξένους επισκέπτες που χρησιμοποιούν τις ακτοπλοϊκές υπηρεσίες εκτιμάται ότι μπορεί να πλησιάσει τα 4 εκατ. ταξιδιώτες το 2026.
Επιπλέον, οι απώλειες εσόδων, λόγω της δέσμης «Fit for 55», για τις επιχειρήσεις του κλάδου αναμένεται να φτάσουν τα 183 εκατ. ευρώ το 2026, ενώ η απώλεια εσόδων για τις τουριστικές επιχειρήσεις στις νησιωτικές περιοχές φτάνει σχεδόν το ένα δισ. ευρώ το 2026.