«Θολό» και «ομιχλώδες» παραμένει το τοπίο της ελληνικής ακτοπλοΐας
Φόβους και σοβαρές ανησυχίες προκαλεί η κατάσταση στην ελληνική ακτοπλοϊα, σύμφωνα με την ετήσια μελέτη της εταιρείας συμβούλων XRTC για τον κλάδο. Η ελληνική ακτοπλοϊα μαστίζεται από την κρίση εδώ και μεγάλο διάστημα, ωστόσο αποτελεί βασικό πυλώνα για την ανάπτυξη ενός μεγάλου τμήματος της Ελλάδας, μιας χώρας που χαρακτηρίζεται από νησιωτικότητα, με αποτέλεσμα κάθε δομική μεταβολή στον κλάδο αυτό να έχει δραματικές επιπτώσερις – ντόμινο στην ελληνική οικονομία.
Τα βασικά σημεία της έκθεσης – μελέτης, είναι τα εξής:
1. Το σύνολο του κλάδου εξακολουθεί να βρίσκεται υπό ασφυκτική οικονομική πίεση για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά.
2. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα χρεοκοπίας κάποιων εκ των βασικών παικτών της ακτοπλοΐας.
3. Η χρεοκοπημένη κατάσταση στην οποία βρίσκεται το Ελληνικό κράτος αποτελεί βασικό τροχοπέδη στις προσπάθειες επιβίωσης του κλάδου.
4. Η κα’ εξακολούθηση καθυστέρηση στην πληρωμή των επιδοτήσεων των άγονων γραμμών έχει φτάσει το σύστημα πέρα από τα όριά του.
5. Οι συνεργασίες μεταξύ των εταιρειών σε γραμμές κλειδιά πρέπει να διευρυνθούν.
6. Το κόστος καυσίμων σε συσχέτιση με την ισοτιμία Ευρώ/Δολαρίου αποτελούν δύο από τους βασικούς παράγοντες λειτουργικού κόστους που θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά.
7. Το σύνολο του ακτοπλοϊκού δικτύου χρήζει επεξεργασίας από μηδενικής βάσης με τη συμμετοχή όλων των δυνατών μεταφορικών επιλογών.
8. Στρατηγικές εξωστρέφειας με κύριο κριτήριο τη γεωγραφική διασπορά είναι αναγκαίες.
9. Μεγάλη απειλή αποτελεί ο τραπεζικός κλάδος η κατάσταση του οποίου δεν επιτρέπει την ομαλή και αναγκαία χρηματοδότηση του κλάδου.
10. Τα συνδικάτα θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουν το ρόλο και τη στάση τους στα πλαίσια του συστήματος.
11. Ικανοποίηση φέρνει η επανασύσταση του Υπουργείου Ναυτιλίας μετά από δύο και πλέον χρόνια.
Στην εισαγωγή της έκθεσης τονίζεται: Πριν πέντε χρόνια είχαμε ξεκινήσει να αναφερόμαστε στις πιθανές σκοπέλους και ξέρες με τις οποίες θα βρισκόταν αντιμέτωπη η Ελληνική ακτοπλοΐα. Η στάση μας αυτή οφειλόταν σε μία σειρά ενδείξεων που είχαν αρχίσει δειλά να κάνουν την εμφάνισή τους τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο καθώς και σε επίπεδο κλάδου.
Αφετηρία της αύξησης του επιπέδου εγρήγορσης στο οποίο εφιστούσαμε την προσοχή του ακτοπλοϊκού κλάδου αποτέλεσε η χρηματοπιστωτική κρίση που ξεκίνησε το 2008 στις ΗΠΑ. Η κρίση αυτή εδώ και μία πενταετία ταλαιπωρεί την παγκόσμια οικονομία δημιουργώντας πολλαπλούς κραδασμούς σε σειρά οικονομικών δραστηριοτήτων επηρεάζοντας τη λειτουργία πολλών βιομηχανιών.
Από το 2008 μέχρι σήμερα έχουν δημιουργηθεί μία σειρά δεδομένων τα οποία έχουν συμβάλει στην παγίωση μίας νέας τάξης πραγμάτων για την παγκόσμια οικονομία που είναι επόμενο να επηρεάζουν και την Ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά. Η νέα αυτή τάξη πραγμάτων έχει οδηγήσει στην αλλαγή της συμπεριφοράς σειράς παραμέτρων που επηρεάζουν τη λειτουργία του κλάδου δημιουργώντας νέα δεδομένα για τους εμπλεκόμενους φορείς· εταιρείες, πολιτεία, συνδικάτα, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Το νέο επομένως σκηνικό περιλαμβάνει σειρά παραμέτρων με τη συμπεριφορά ορισμένων να είναι γνωστή, άλλων να είναι αντικρουόμενη και άλλων παντελώς απρόβλεπτη κάτι που δυσχεραίνει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων για τον κλάδο.
Οι αιτίες
Μεταξύ των παραμέτρων που αποτελούν πλέον σταθερές για την ακτοπλοΐα είναι η σταθερά αυξανόμενη ύφεση της ελληνικής Οικονομίας η οποία μπαίνει στο πέμπτο έτος. Αποτέλεσμα της ύφεσης αυτής είναι η μείωση του κατά κεφαλήν εισοδήματος κατά 30% περίπου, επηρεάζοντας αισθητά πλέον το κομμάτι της ζήτησης. Η δύνη στην οποία έχει περιέλθει η Ελληνική οικονομία σε συνδυασμό με μία σειρά άστοχων οργανωτικών κινήσεων σε επίπεδο αναδιάρθρωσης Υπουργείων, όπως ήταν η κατάργηση του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, έχουν ως αποτέλεσμα την δημιουργία αναποτελεσματικοτήτων όσον αναφορά τη διαχείριση των ανθρώπινων, οικονομικών πόρων και υποδομών.
Μία τέτοια αναποτελεσματικότητα αφορά τη διαχείριση των επιδοτήσεων των γραμμών δημόσιας υπηρεσίας, η καθυστέρηση της καταβολής των οποίων έχει συμβάλει στη χειροτέρευση της ρευστότητας των εταιρειών. Επίσης γνωστή είναι και η έξοδος τριών βασικών παικτών του κλάδου την τελευταία τριετία (SAOS FERRIES, KALLISTI FERRIES, AGOUDIMOS FERRIES), με κοινή αιτία την έλλειψη ανταγωνιστικότητας, μη δημιουργικής διοίκησης και περιορισμένων αντανακλαστικών σε ότι αφορά τις εξελίξεις του εξωτερικού περιβάλλοντος. Τα οικονομικά στοιχεία των υπαρχουσών εταιρειών τα τελευταία τέσσερα χρόνια δείχνουν μία ιδιαίτερα ανησυχητική εικόνα για το σύνολο του κλάδου με τα αποτελέσματα EBITDA να βρίσκονται σε αρνητικό πλέον επίπεδο την τελευταία διετία.
Ο τραπεζικός κλάδος που αποτελεί και τον βασικό πλέον αιμοδότη του συστήματος, καθώς η πρόσβαση στις χρηματαγορές όχι μόνο έχει περιοριστεί αλλά και πρακτικά έχει κλείσει, περνάει πολύ δύσκολες ώρες δυσχεραίνοντας το έργο των εταιρειών. Με τις μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας να έχουν έλλειψη ρευστότητας και να κάνουν χρήση βοηθητικών κεφαλαίων γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι δημιουργούνται επιπλέον προβλήματα ρευστότητας για τους ακτοπλόους με τα περιθώρια πίστωσης από τους προμηθευτές να στενεύουν διαρκώς.
Η έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ τον εμπλεκομένων μερών του συστήματος αποτελεί ένα από τα βασικότερα προβλήματα επιτείνοντας το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται ο κλάδος.
Προχωρώντας στην ανάλυσή μας υπάρχει μία σειρά παραμέτρων των οποίων η συμπεριφορά είναι αντικρουόμενη με αποτέλεσμα οι εκτιμήσεις για το μέγεθος και το είδος των επιπτώσεων στους παίκτες της ακτοπλοΐας να μην είναι ιδιαίτερα ευκρινείς. Μεταξύ των παραγόντων αυτών είναι η σχέση μεταξύ της συναλλαγματικής ισοτιμίας Ευρώ/Δολαρίου και της τιμής του BRENT. Τα στοιχεία δείχνουν μια θετική συσχέτιση μεταξύ των δύο αυτών συντελεστών που σημαίνει ότι μία αύξηση της τιμής του πετρελαίου BRENT ακολουθείται από μία ανατίμηση του Ευρώ σε σχέση με το Δολάριο ΗΠΑ.
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι οι επιπτώσεις από τις αυξήσεις κόστους καυσίμων περιορίζονται από το ισχυρό Ευρώ σε κάποιο βαθμό ο οποίος όμως εξαρτάται και από τη δομή του λειτουργικού κόστους της κάθε εταιρείας. Μια πιθανή αντιστροφή της σχέσης αυτής θα μπορούσε δυνητικά να δημιουργήσει μεγαλύτερα και ανεξέλεγκτα προβλήματα στον κλάδο ο οποίος ήδη επιβαρύνεται κατά 50% από το κόστος καυσίμων.
Οδυνηρή η επέκταση της κρίσης χρέους
Απρόβλεπτες παραμένουν οι πολιτικοοικονομικές εξελίξεις, με αφετηρία την Ευρώπη και κατ’ επέκταση τις ΗΠΑ και την Ασία (Κίνα, Ινδία, Ιαπωνία). Η κρίση χρέους που επεκτείνεται με ταχύτατους ρυθμούς στην Ευρωζώνη, με την Ισπανία και την Κύπρο να αποτελούν τα νέα θύματα με την ένταξή τους στους μηχανισμούς διάσωσης και την Ιταλία να κινδυνεύει και αυτή, δεν είναι γνωστό το πώς θα επηρεαστούν και σε τι βαθμό οι εθνικές Οικονομίες.
Οι ΗΠΑ από τη μεριά τους δεν έχουν ακόμα συνέλθει από την κρίση του 2008 με τα εργαλεία νομισματικής πολιτική της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (FED) να εξαντλούνται και να μην είναι σε θέση να συμβάλει στην ενδυνάμωση της παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης. Η Κίνα και η Ινδία από τη μεριά τους αν και ακόμα αναπτυσσόμενες δεν έχουν τη δυνατότητα να λάβουν πρωταγωνιστικό παγκόσμιο ρόλο ακόμα καθώς το κατά κεφαλήν τους εισόδημα υπολείπεται σημαντικά του Δυτικού κόσμου και οι ρυθμοί ανάπτυξή τους παρουσιάζουν μία κόπωση αν και θετικοί. Το ομιχλώδες αυτό τοπίο είναι σε θέση να προξενήσει μία νέου τύπου χρηματοπιστωτική κρίση με απρόβλεπτες συνέπειες και για την ακτοπλοΐα.
