Απλούστευση του ισχύοντος φορολογικού συστήματος και απόλυτη πάταξη της φοροδιαφυγής υπόσχεται η κυβέρνηση
Η μείωση του φόρου εισοδήματος σε κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα, με απώτατη στόχευση το 15%, αποτελεί πρωταρχικό στόχο της κυβέρνησης, η οποία επιδιώκει τη συστηματική και σταδιακή μείωση όλων των φορολογικών επιβαρύνσεων, που θα ενθαρρύνει τις επενδύσεις και θα ενισχύσει την ανάκαμψη, προκειμένου να καταστεί διατηρήσιμη και αξιόπιστη.
Αυτό αποκάλυψε χθες ο υφυπουργός Οικονομικών Γιώργος Μαυραγάνης, μιλώντας στο 10ο Tax Forum του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, υπογραμμίζοντας ότι με αμείωτη ένταση συνεχίζεται και η συστηματική απλούστευση του φορολογικού μας συστήματος, αλλά και η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, αφού «δεν χωρά αμφιβολία ότι η πραγματική και δραστική μείωση των φόρων στην Ελλάδα περνάει και μέσα από τη συρρίκνωση της φοροδιαφυγής».
Από την πλευρά του και ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Εσόδων Χ. Θεοχάρης, στην ομιλία του στο ίδιο Συνέδριο, τόνισε ότι η δημοσιονομική σταθερότητα και η επίτευξη πλεονασματικών προϋπολογισμών θα ανοίξουν το δρόμο για τη μείωση των φορολογικών συντελεστών στο μέσο όρο της Ευρωζώνης, από το 2015.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Θεοχάρης εμφανίστηκε αρνητικός σε οποιουδήποτε τύπου νέα περαίωση, αλλά όχι και στον επαναπατρισμό κεφαλαίων, χωρίς όμως τη θέσπιση φορολογικών κινήτρων, παρά με με άρση των ποινικών κυρώσεων και προστίμων.
Αντίθετα, κατά τον κ. Θεοχάρη, όσοι επαναπατρίσουν κεφάλαια από το εξωτερικό θα πρέπει να φορολογηθούν με τους συντελεστές που ισχύουν, ώστε να μην τύχουν ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης, που θα ήταν άδικη έναντι των υπόλοιπων φορολογουμένων στο πλαίσιο της φορολογικής δικαιοσύνης.
Ο κ. Θεοχάρης, κατά τη διάρκεια της χθεσινής ομιλίας του, τόνισε ότι το υπουργείο Οικονομικών έχει τέσσερις βασικούς στόχους, την εξυπηρέτηση των φορολογουμένων, τη συμμόρφωση, την εισπραξιμότητα, αλλά φυσικά και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
Ιδιαίτερη πάντως έμφαση, όπως υπογράμμισε, δίδεται στον εκσυγχρονισμό του Ελεγκτικού Πλαισίου, ο οποίος ήδη επιτυγχάνεται με τα ακόλουθα βήματα:
– Μερικός και πλήρης έλεγχος (πολλοί μερικοί έλεγχοι είναι πλέον δυνατοί)
– Χρήση στοιχείων τρίτων (υποχρεώσεις παροχής στοιχείων από όλους τους φορολογουμένους)
– Ορισμός της φοροαποφυγής
– Ενεργοποίηση εσωτερικών ελέγχων
– Γενικές αρχές αντί εξαντλητικών ρυθμίσεων στους κώδικες
– Αρχές του ΟΟΣΑ (π.χ. μη συνεργαζόμενα κράτη, CFC, thin capitalization)
– Έμμεσες τεχνικές, εξειδικευμένες μονάδες (ΚΕΜΕΕΠ, ΚΕΦΟΜΕΠ, ΕΜΕΙΣ)
Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Θεοχάρης διευκρίνισε ότι βασικά σημεία ενός γενικότερου απαραίτητου εκσυγχρονισμού είναι: νέο Οργανόγραμμα ΓΓΔΕ, εξορθολογισμός διοικητικών δομών (κενά/επικαλύψεις), περιγραφή μόνο των αρμοδιοτήτων χωρίς καταγραφή λεπτομερειών ως προς τον τρόπο που ασκούνται σε αντίθεση με όλα τα ανάλογα κανονιστικά κείμενα, διοίκηση με ποσοτικούς και ποιοτικούς στόχους, διεύθυνση ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και διεύθυνση υποστήριξης ηλεκτρονικά συναλλασσομένων.
Στη σχετική ενότητα του Συνεδρίου με θέμα τη φοροδιαφυγή και τη φοροαποφυγή ως διεθνές φαινόμενο, συντονιστής της οποίας ήταν ο γενικός διευθυντής της «Ναυτεμπορικής» Γιάννης Περλεπές, μίλησαν ο κ. Αλ. Καρακίτης, επικεφαλής υπηρεσιών Transfer Pricing της ΕΥ, και Παν. Πόθος, εταίρος, Κυριακίδης Γεωργόπουλος Δικηγορική Εταιρεία.
Ο κ. Καρακίτης αναφέρθηκε στο σχέδιο δράσης του ΟΟΣΑ και ειδικότερα στις σχεδιαζόμενες δράσεις του για τη διασφάλιση της φορολογίας εισοδήματος στις χώρες στις οποίες παράγεται αξία για τον όμιλο επιχειρήσεων.
Οι δράσεις του ΟΟΣΑ αναφέρονται στον εντοπισμό και την άρση των κενών στο διεθνές φορολογικό σύστημα, που επιτρέπουν περιπτώσεις διπλής φορολογίας. Υπογράμμισε ότι το έργο είναι σε εξέλιξη, ωστόσο δημοσιευθέντα σχέδια και συζητήσεις σε επιμέρους δράσεις δείχνουν την κατεύθυνση των εξελίξεων. Επεσήμανε ότι η διαδικασία είναι ανοιχτή σε διαβούλευση και επιχειρήσεις μπορούν να υποβάλουν τα σχόλιά τους στα δημοσιευόμενα σχέδια.
Σε σχέση με το πλαίσιο συζήτησης για τους κανόνες τεκμηρίωσης, πρότεινε βελτιώσεις ώστε να παρέχεται μεγαλύτερη ευελιξία στις επιχειρήσεις για την εφαρμογή τους και να είναι πιο εξισορροπημένο το εύρος των πληροφοριών που θα ζητούνται σε σχέση με το συνεπαγόμενο βάρος συμμόρφωσης.
Στις δυνατότητες εφαρμογής στη χώρα μας του γραμμικού φόρου, flat – tax, αναφέρθηκε στην ομιλία του ο αναπληρωτής καθηγητής Δημόσιας Οικονομικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και επιστημονικός συνεργάτης του ΙΟΒΕ, Ν. Καραβίτης.
Ο κ. Καραβίτης υπογράμμισε ότι «ως γραμμικό φόρο εννοούμε κάποια μορφή αναλογικής φορολόγησης σε διάφορες παραλλαγές. Μπορεί να υπάρχει κάποιο αφορολόγητο όριο ή κάποια φορολογική έκπτωση, η φορολογία μπορεί να έχει προοδευτικότητα στους συντελεστές, μπορεί να έχει οροφή στη φορολογητέο εισόδημα, οπότε είναι αντιστρόφως προοδευτική, μπορεί να συμπληρώνει το βασικό εισόδημα».
Το βασικό στοιχείο των εμπνευστών του γραμμικού φόρου, όπως ανέφερε ο κ. Καραβίτης, είναι η ενιαιοποίηση της ατομικής και εταιρικής φορολόγησης μέσα από απλές διαδικασίες.
Αυτό βέβαια προϋποθέτει και ένα απλό φορολογικό σύστημα, όμως όλοι γνωρίζουν, κατά τον κ. Καραβίτη, ότι το ελληνικό φορολογικό σύστημα είναι γνωστό για τις παθογένειές του σε όλα τα επίπεδα.
«Βέβαια αυτό που έχει σημασία», όπως παραδέχθηκε, «είναι ότι εν μέσω κρίσης και λόγω αυτής γίνεται μια προσπάθεια αναμόρφωσης του φορολογικού μας συστήματος προς μια κατεύθυνση που θα το κάνει πιο δίκαιο και οικονομικά και εισπρακτικά πιο αποτελεσματικό. Είναι, όμως, μια μοναδική ευκαιρία να αποκαταστήσουμε τη φορολογική δικαιοσύνη και αποτελεσματικότητα και να βοηθήσουμε στη δημοσιονομική εξυγίανση. Αν και είναι νωρίς ακόμα να κριθεί το νέο φορολογικό σύστημα, μπορούμε να διακρίνουμε τις ουσιώδεις διαφορές του από το προηγούμενο και να θέσουμε το ερώτημα ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσουμε στο μέλλον».
Βασικά χαρακτηριστικά του νέου συστήματος, υπογράμμισε ο κ. Καραβίτης, είναι ότι «δεν διακρίνει πλέον εισοδήματα ατόμων, αλλά πηγών. Αυτή είναι μια πρώτη κίνηση προς τις αρχές του γραμμικού φόρου. Το ίδιο γίνεται και με τον περιορισμό του αριθμού των φορολογικών συντελεστών, κατ’ ουσία σε τρεις, από δώδεκα. Ενθαρρυντική, επίσης, αν και με περιορισμούς είναι η διαφαινόμενη κατεύθυνση κατάργησης απαλλαγών, κινήτρων κ.λπ. και η αντικατάστασή τους, όπου αυτό είναι αναγκαίο, με άλλα δημοσιονομικά μέσα, όπως οι δαπάνες.
Από την άλλη πλευρά, το γεγονός ότι ο οριακός συντελεστής για εισοδήματα από μισθούς υπερβαίνει τον συντελεστή επί των εισοδημάτων από επιχειρηματική δραστηριότητα, ο οποίος μάλιστα ποικίλλει μεταξύ των διαφόρων εισοδημάτων (κέρδη, ενοίκια, υπεραξίες κ.λπ.), δείχνει ότι υπάρχει απόσταση να καλυφθεί για την εκλογίκευση του συστήματος».
Το ερώτημα φυσικά που γεννάται, κατά τον κ. Καραβίτη, είναι «αν οι αρχές του γραμμικού φόρου μάς διδάσκουν κάτι και αποτελούν κάποια από τα σημεία αναφοράς του μελλοντικού φορολογικού μας συστήματος, ή αν οι επιμέρους οικονομικές και κοινωνικές ομάδες πίεσης που έχουν συμφέροντα από το προηγούμενο καθεστώς προτιμησιακών σχέσεων, πολυπλοκότητας και αδιαφάνειας έχουν ακόμα τη δύναμη να στρέψουν το σύστημα προς τα πίσω».
Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Καραβίτης ήταν κατηγορηματικός ότι «η φορολογία μας στο μέλλον θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από ενιαίους μοναδικούς συντελεστές. Ο ρόλος της αναδιανομής του εισοδήματος μέσω προοδευτικότητας και φοροαπαλλαγών πρέπει να είναι περιορισμένος για το φορολογικό σύστημα και να περάσει στην πλευρά των δαπανών.
Το ίδιο πρέπει να γίνει και για την παροχή επιχειρηματικών φορολογικών κινήτρων, όπου πολιτικές, κυρίως θεσμικού-διαρθρωτικού χαρακτήρα, έχουν πολλά περισσότερα να προσφέρουν στην ανάπτυξη της οικονομίας. Για να γίνουν πραγματικότητα, όμως, όλα αυτά υπάρχουν δύο ισχυρά προαπαιτούμενα: πρώτον, ισχυρή, αδέκαστη, δίκαιη και αποτελεσματική φορολογική διοίκηση, και δεύτερον, χαμηλοί, λόγω της αναλογικότητάς τους, φορολογικοί συντελεστές».
«Η μείωση των ονομαστικών συντελεστών, απαιτεί, πέρα από τον περιορισμό της φοροδιαφυγής, τη μείωση των δαπανών στις απαραίτητες, ιδιαίτερα με δεδομένη την πίεση για κοινωνικές δαπάνες, κυρίως λόγω των δημογραφικών προβλημάτων». Κι εδώ, τα νέα είναι καλά, αφού, όπως επεσήμανε ο κ. Καραβίτης, «ήδη φαίνεται η συγκράτηση των δαπανών, αν και στο μέλλον θα πρέπει να γίνει κάποιος αναπροσανατολισμός στο πώς αυτή πραγματοποιείται και, κυρίως, να μην επανέλθουμε στις εποχές του δημοσιονομικού ξεσαλώματος».
Ανάγκη για ένα “φωτεινό” φορολογικό τοπίο
Ο πρόεδρος της Φορολογικής Επιτροπής Σταύρος Κώστας τόνισε ότι «είναι ανάγκη, επιτέλους, να οδηγηθούμε σε ένα πιο δημιουργικό και κοινωνικά “φωτεινό” φορολογικό τοπίο».
Μία νέα φορολογική εποχή που, όπως χαρακτηριστικά τόνισε, «θα την χαρακτηρίζαμε “Φορολογική Ανοιξη” µε καινοτόμες διαρθρωτικές και εµπροσθοβαρείς αλλαγές στις φορολογικές συνθήκες, που θα είχαν ευνοϊκή επίδραση στη διαδικασία άνθισης της οικονομίας της χώρας.
Βέβαια η πικρή εμπειρία μέχρι τώρα, στα χρόνια της κρίσης, µας έχει διδάξει ότι τα πράγματα δεν είναι και τόσο εύκολα.
Δεν έχουμε παρά να αναλογιστούμε, τις δυσμενείς συνέπειες της παρατεταμένης βαθειάς οικονομικής κρίσης, σε συνδυασμό µε τον οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο, της αστοχίας των κατά καιρούς φορολογικών μέτρων, που έχουν υιοθετηθεί για την αντιμετώπισή τους.
Μέτρα που έχουν ληφθεί, µε αδιαφάνεια και έλλειψη ακόμη δημοκρατικής νομιμότητας, σε σημείο που έχουν πλήξει δραματικά τη ρευστότητα των επιχειρήσεων, την επενδυτική δραστηριότητα, την ανάπτυξη, την κατανάλωση, µε αποκορύφωμα την εκτίναξη της ανεργίας σε επίπεδα ρεκόρ και δυστυχώς τη παγίωση της αμφιβολίας για τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους.
Η εικόνα γίνεται πιο ζοφερή μπροστά στις συνέπειες, όχι µόνο από την αβεβαιότητα και τη δραματική αναδιάταξη των πόρων στην εθνική µας οικονομία, αλλά και τα πρόσθετα διλήμματα, της βαθιάς διεθνοποιημένης οικονομικής κρίσης, που αναπόφευκτα επηρεάζουν και την ίδια την Ευρώπη, σε ενωτικό και εθνικό επίπεδο».
Νέες δράσεις με στόχο τον εκσυγχρονισμό του συστήματος
Στην υλοποίηση νέων δράσεων, η υιοθέτηση των οποίων θα θωρακίσει και θα εκσυγχρονίσει περαιτέρω το φορολογικό σύστημα, προχωρά η κυβέρνηση, όπως αποκάλυψε κατά τις εργασίες του Συνεδρίου ο υφυπουργός Οικονομικών Γ. Μαυραγάνης.
Συγκεκριμένα, ο κ. Μαυραγάνης υπογράμμισε ότι με ταχύτατες διαδικασίες:
– Δημιουργείται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την αξιόπιστη και αποτελεσματική ηλεκτρονική διασύνδεση των υπηρεσιών, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η ανταλλαγή στοιχείων και πληροφοριών μεταξύ του υπουργείου Οικονομικών και των συναρμόδιων υπουργείων.
– Ανασχεδιάζεται και αναδιοργανώνεται η ΓΓΠΣ ως κέντρο πληροφορικής του ελληνικού Δημοσίου.
– Δημιουργείται το ηλεκτρονικό μητρώο σκαφών αναψυχής σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία, μέσω του οποίου θα εξασφαλίζεται η τήρηση της φορολογικής και τελωνειακής νομοθεσίας και η είσπραξη του Τέλους Πλεύσης και Παραμονής.
– Εξετάζεται η δυνατότητα απλοποίησης υποβολής δηλώσεων για μισθωτούς και συνταξιούχους χωρίς άλλα εισοδήματα.
Ο κ. Μαυραγάνης τόνισε ότι τους τελευταίους είκοσι μήνες τέθηκαν οι βάσεις για ένα απλό και σύγχρονο εθνικό φορολογικό σύστημα με προοπτική, όμως η προσπάθεια συνεχίζεται, αφού με σειρά νομοθετικών τομών απλοποιείται και εκσυγχρονίζεται το φορολογικό σύστημα, ανατρέποντας στρεβλώσεις και παθογένειες.
Επεσήμανε δε ότι στη θέση ενός πολύπλοκου συστήματος κανόνων, θεσπίστηκαν νέοι σύγχρονοι φορολογικοί κώδικες, για τη Φορολογική Απεικόνιση Συναλλαγών, τη Φορολογία Εισοδήματος, τη Φορολογική Διαδικασία, ενώ θεσπίστηκαν μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, αλλά και για τον ηλεκτρονικό εκσυγχρονισμό της φορολογικής διοίκησης.
Ο κ. Μαυραγάνης υπογράμμισε εξάλλου ότι η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με την τρόικα πιστοποιεί τα επιτεύγματα της οικονομίας, όπως η δημιουργία πλεονάσματος, η εξάλειψη του ελλείμματος των τρεχουσών συναλλαγών, καθώς και η διενέργεια μεταρρυθμίσεων σε διάφορους τομείς, ανάμεσα στους οποίους και ο τομέας της φορολογίας.
«Οι επιτυχίες αυτές βέβαια», ανέφερε, «ήλθαν μετά από επίπονη προσπάθεια του πρωθυπουργού, της κυβέρνησης και των κομμάτων που τη στηρίζουν, αλλά προπάντων μετά τις θυσίες του ελληνικού λαού. Γι’ αυτό και μέρος του πλεονάσματος διατίθεται στους συμπατριώτες μας που υπέστησαν τις θυσίες, επλήγησαν περισσότερο και βρέθηκαν σε πιο δύσκολη θέση στα χρόνια της μεγαλύτερης δημοσιονομικής προσαρμογής που έχει γίνει ποτέ παγκοσμίως σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα».
Ο κ. Μαυραγάνης έκανε ιδιαίτερη αναφορά και στην κατάθεση του πολυνομοσχεδίου, το οποίο ανάμεσα σε άλλες διατάξεις περιέχει σημαντικές βελτιώσεις σε φορολογικά θέματα που αναδείχθηκαν κατά την εφαρμογή της φορολογικής μεταρρύθμισης.
Παραδέχθηκε πάντως ότι η φορολογική μεταρρύθμιση είναι μια διαδικασία η οποία κατά την υλοποίησή της μπορεί να προκαλέσει κάποιες δυσλειτουργίες, λόγος για τον οποίο δεσμεύτηκε ότι η κυβέρνηση, ακούγοντας την κοινωνία, την επιχειρηματική κοινότητα και τους αντίστοιχους φορείς, τις αντιμετωπίζει πρακτικά και θα λύνει στην πράξη όλα τα προβλήματα.
Γέφυρες πρόσβασης στους επενδυτές, όχι εμπόδια
«Σήμερα είναι επιτακτική ανάγκη η φορολογία να εκπληρώνει την αποστολή της, κατά τρόπο που να µη μετατρέπεται μονοµερώς και λόγω της δημοσιονομικής της παρέμβασης σε εµπόδιο», επεσήμανε ο κ. Κ. Σταύρου, πρόεδρος της Φορολογικής Επιτροπής.
«Αντιθέτως, πρέπει να μετουσιώνεται σε παράγοντα θετικό, για την οικονομία και τη βιώσιμη επιχειρηματική ευκαιρία. Σε κάθε περίπτωση, η φορολογία πρέπει να διαδραματίζει το σημαντικό της ρόλο, στη οικονομική διπλωματία της χώρας, στόχος της οποίας είναι να φτιάχνει γέφυρες πρόσβασης στους επενδυτές και τους επιχειρηματίες, όπως πράττουν φορολογικά ανταγωνίστριες χώρες, και όχι να χτίζει εμπόδια απέναντί τους».
Βέβαια, κατά τον κ. Σταύρου, «για να γίνει αυτό µε επιτυχία, εκτός των άλλων, απαιτείται και η συμμετοχή όλων των πολιτών, σε πνεύμα φορολογικής ευταξίας και μακριά από την ασυδοσία του παρελθόντος, µε απαραίτητο σεβασμό του συνταγματικού κανόνα, που υπαγορεύει συμμετοχή όλων των πολιτών στα φορολογικά βάρη, µε βάση την πραγματική τους φοροδοτική ικανότητα».
Στόχος, όπως ανέφερε ο κ. Σταύρου, «πρέπει να είναι η σύνταξη ενός νέου συνετού οικονομικού μοντέλου, μέσα από µία πραγματική φορολογική άνοιξη, να υπάρχει το απαραίτητο πλέγμα μέτρων προστασίας και ετοιμότητας του θεσμού της φορολογίας, απέναντι στις έκνομες και αντικοινωνικού χαρακτήρα ενέργειες, που σκοπίμως επιβουλεύονται την αποτελεσματικότητά του, προβάλλοντας άτοπα άλλοθι ηθικού ερείσματος, όπως φορολογική άμυνα ή φορολογική διαμαρτυρία κ.ά.
Το όραμα, κατά τον κ. Σταύρου, πρέπει να είναι ένα και ο στόχος παραμένει ανελαστικός. Σοφές και ευρηματικές φορολογικές πολιτικές, στο πλαίσιο ενός απλού, σταθερού χωρίς παλινδρομήσεις, λειτουργικού µε τη σύγχρονη αντίληψη και δίκαιου, φορολογικού συστήματος.
Ένα συντεταγμένο σύνολο, από νόμους, θεσμούς, διαδικασίες, πρόσωπα και συμπεριφορές, η αποδοτικότητα του οποίου θα προκρίνεται, µε κριτήριο αξιολόγησης, τα βασικά και γενικώς αποδεκτά ποιοτικά χαρακτηριστικά.
