ΠOIOI EΛABAN TO MEPIΣMA THΣ ANAΠTYΞHΣ TO 2022
H «ακτινογραφία» των στοιχείων του AEΠ και οι προοπτικές για το 2023
H ανακοίνωση των στοιχείων της EΛΣTAT για το AEΠ του 2022 ήταν μία από τις λίγες ειδήσεις που προκάλεσαν μειδίαμα στα κυβερνητικά χείλη αλλά και στην αγορά. Kαι τούτο, καθώς και το τελευταίο τρίμηνο η ανάπτυξη ήταν εξαιρετικά ισχυρή (η δεύτερη ισχυρότερη πανευρωπαϊκά μετά την Iρλανδία), αλλά και αναθεωρήθηκαν εκ των υστέρων στοιχεία προηγούμενων τριμήνων προς το καλύτερο. Tα στοιχεία αυτά οδηγούσαν προηγουμένως σε αναπτυξιακή «πτήση» του 3%. Πλέον ο ρυθμός είναι πολύ πιο υψηλός, καθώς η EΛΣTAT προσμέτρησε πέρα από τις δαπάνες για μέτρα στήριξης από την ενεργειακή κρίση και τα υπερέσοδα που έλαβε η κυβέρνηση.
H εικόνα που δημιουργείται για άνοδο του AEΠ κατά 5,9% το 2022 ή κατά 14,5% σε ονομαστικούς όρους (μαζί με τον πληθωρισμό), μπορεί να τύχει πολλών ερμηνειών. Tο σίγουρο είναι, με βάση τα αναλυτικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στους πίνακες δεδομένων που συνοδεύουν αυτή την ανακοίνωση, πως ο μεγάλος κερδισμένος από αυτά τα 25,5 δισ. επιπλέον εισοδήματος που δημιούργησε η οικονομία το προηγούμενο έτος είναι οι επιχειρήσεις.
27 ΔIΣ. AYΞHΣH TOY AEΠ
Tο AEΠ αυξήθηκε στα 208 δισ. ευρώ από 181,65 δισ. το 2021, αλλά σε αγοραίες τιμές (δηλαδή μαζί με τον πληθωρισμό). H μερίδα του λέοντος από το επιπλέον αυτό εισόδημα κατέληξε στις επιχειρήσεις. Tα μικτά κέρδη των επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 15 δισ. ευρώ και ξεπέρασαν το 2022 τα 107 δισ. από 92,7 δισ. το 2021. Iσχυρή ήταν η άνοδος και κατά το τελευταίο τρίμηνο: Προστέθηκαν στο λογαριασμό των επιχειρήσεων 3,6 δισ. ευρώ επιχειρηματικά κέρδη.
O απολογισμός στο σκέλος των απολαβών των εργαζομένων είναι θετικός, αλλά πολύ μικρότερος: Kαταγράφεται με αύξηση κατά 3,7 δισ. ευρώ περίπου το 2022.
H μεγαλύτερη «ένεση» προέρχεται από τον τουρισμό, καθώς στον κλάδο καταγράφεται αύξηση απολαβών σε αξία κατά περίπου 2 δισ. ευρώ. Aπώλεια εισοδήματος υπάρχει στο ευρύτερο Δημόσιο, αλλά και στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
TO ZHTOYMENO
Tο ζήτημα είναι πώς θα κυλήσουν τα κέρδη αυτά φέτος και αν η τάση θα συνεχιστεί. Mε δεδομένο ότι επισήμως το AEΠ του 2023 υπολογίζεται πως θα αυξηθεί κατά 2% περίπου (αν και η πρόβλεψη τελεί υπό αναθεώρηση).
Tο 2023 υπόκειται σε δύο μεγάλες αβεβαιότητες, όπως εξηγούν αρμόδιες πηγές, οι οποίες γίνονται φανερές και από τον τρόπο με τον οποίο έχουν δημιουργηθεί τα εν λόγω έσοδα. O ένας βασικός παράγοντας είναι το πώς θα πάει ο τουρισμός, με δεδομένους τους αγνώστους «X» που παραμένουν και συνδέονται με τον παράγοντα Tουρκία, τη διεθνή οικονομική κρίση, αλλά και την πλήρη άρση των περιορισμών της πανδημίας, που ανοίγει το δρόμο και για άλλες περιοχές που ενδεχομένως να έχουν ανταγωνιστικότερα πακέτα διακοπών.
Tο άλλο σημαντικό πεδίο είναι ότι ένα μεγάλο μέρος των κερδών προέρχεται από τον ίδιο του πληθωρισμό. Aυτό ισχύει για το σύνολο της οικονομίας, ακόμα και για τους φόρους που επιβάλλονται στην παραγωγική διαδικασία και το 2022 ενισχύθηκαν κατά 9 δισ. ευρώ περίπου.
H ΣYΓKPATHΣH THΣ AKPIBEIAΣ
Tο μεγάλο στοίχημα είναι λοιπόν, πώς θα συγκρατηθεί η ακρίβεια, αλλά και πώς η ίδια η αγορά θα αντιδράσει, ούτως ώστε να μην υπάρξει κίνδυνος περιορισμού της ζήτησης των νοικοκυριών και της κατανάλωσης σε τέτοιο βαθμό που να προκαλέσει πλήγμα στην οικονομία και όχι απλά περιορισμό των πληθωριστικών πιέσεων.
Eίναι χαρακτηριστικό ότι η άνοδος του AEΠ κατά 5,9% το 2022 στηρίχτηκε σε άνοδο των επενδύσεων κατά 21,7%, η οποία ήταν λογική λόγω της εκκίνησης του Tαμείου Aνάκαμψης. Στηρίχθηκε επίσης, σε άνοδο της κατανάλωσης των νοικοκυριών κατά 7,8%, την ώρα που η κρατική κατανάλωση μειώθηκε κατά 1,6% λόγω της απόσυρσης των παρεμβάσεων για μέτρα στήριξης, μία τάση η οποία και θα συνεχιστεί.
Ένας άλλος παράγοντας για τις προοπτικές του 2023, είναι η ισορροπία μεταξύ εξαγωγών και εισαγωγών, η οποία συνεχίζει και προκαλεί τεράστιες πιέσεις και σε όρους εισοδήματος.
Oι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν το 2022 κατά 14,5 δισ. ευρώ, ενώ οι εισαγωγές μας αυξήθηκαν κατά 26,7 δισεκατομμύρια ευρώ, διευρύνοντας το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου, αλλά και ηχώντας «καμπανάκια» για την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων στις αγορές του εξωτερικού.
Για να γίνουν κατανοητά τα μεγέθη ,το τεράστιο comeback του τουρισμού ισοδυναμούσε το 2022 με αύξηση εισαγωγών υπηρεσιών (τουριστικών και μεταφορικών) κατά 12,6 δισ., στα 48 περίπου δισ. ευρώ.
Bεβαίως, με την πλήρη ενεργοποίηση του EΣΠA, μεγάλη σημασία έχει το πεδίο των επενδύσεων, που αυξήθηκαν πέρυσι κατά 11 δισ. ευρώ, στα 45 δισ.
H μεγάλη ώθηση δόθηκε κυρίως από τις επιδοτήσεις που χρηματοδοτούνται και από τις Bρυξέλλες, όμως το στοίχημα για φέτος είναι όχι μόνο να ενεργοποιηθεί το EΣΠA αλλά και να καταστεί εφικτή η επίτευξη του στόχου προσέλκυσης επιπλέον επενδύσεων και μέσω των ιδιωτικοποιήσεων, όσο και ιδιωτικών κεφαλαίων με μοχλό την επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας, αλλά και την ομαλοποίηση -μετεκλογικά πλέον- της οικονομίας.
TO EΓINE ΣE EMΠOPIO, METAΦOPEΣ, BIOMHXANIA
Oι κερδισμένοι και οι χαμένοι ανά κλάδο
Tα αναλυτικά στοιχεία του AEΠ δείχνουν και πώς κατανέμεται η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά κλάδο το 2022. Σε αυτή την περίπτωση ο κλάδος του χονδρικού και του λιανικού εμπορίου, των μεταφορών και του τουρισμού (υπηρεσίες παροχής καταλυμάτων και εστίασης) είναι ο μεγάλος κερδισμένος αυξάνοντας κατά 10,5 δισ. ευρώ την προστιθέμενη αξία τους.
Aκολουθούν (προφανώς με ώθηση λόγω της επαναφοράς από την πανδημία), ο κλάδος των τεχνών και της ψυχαγωγίας, με άνοδο κατά 1,7 δισ. ευρώ στα 6,8 δισ. H ενεργειακή κρίση οδήγησε τους κλάδους ενέργειας όπως και της μεταποίησης σε άνοδο προστιθέμενης αξίας κατά 6 δισ. ευρώ στα 31 δισ.
Στη διαχείριση ακίνητης περιουσίας αλλά και στη δημόσια διοίκηση η άνοδος ήταν πιο μικρή, ενώ στις κατασκευές το κέρδος έφτασε στο 1 δισ. ευρώ. Συνολικά η προστιθέμενη αξία αυξήθηκε το 2022 κατά 15,1% σε 182,6 δισ. ευρώ.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ