Ρύθμιση «ανάσα» για τους οφειλέτες στεγαστικών, καταναλωτικών και επιχειρηματικών δανείων
Στα 1.347 ευρώ καθαρά, δηλαδή χωρίς δαπάνες για φόρους, ασφαλιστικές εισφορές, ενοίκια ή δόσεις στεγαστικού δανείου, όρισε το Συμβούλιο Ιδιωτικού Χρέους «τις εύλογες μηνιαίες δαπάνες διαβίωσης» μιας τετραμελούς οικογένειας, μετά από εισήγηση της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Ανάπτυξης.
Ο κανόνας αυτός θα ισχύσει από το 2015 και θα διευκολύνει τη διαπραγμάτευση μεταξύ δανειοληπτών και τραπεζών σχετικά με τη ρύθμιση των πάσης φύσεως δανείων.
Στην ουσία πρόκειται για έναν «μπούσουλα», όπως είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης, ώστε οι τράπεζες και οι δανειολήπτες να συνεννοούνται και να προχωρούν σε διευθέτηση των οφειλών με τέτοιο τρόπο ώστε οι οικογένειες να μην ασφυκτιούν.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με έρευνα που έκανε η ΕΛΣΤΑΤ σε 3.577 νοικοκυριά, κατέγραψε τα έξοδα που χρειάζονται για να ζήσουν. Πρόκειται για καθαρά ποσά, δηλαδή όπως προκύπτουν μετά την αφαίρεση φόρων και εισφορών.
Σύμφωνα με υψηλόβαθμούς παράγοντες του Υπουργείου Ανάπτυξης και μετά από δίωρη συνεδρία του Συμβουλίου (στο οποίο συμμετείχαν, εκτός της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Ανάπτυξης, ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας. ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης, καθώς και ο Διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιώργος Προβόπουλος κι ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Γιώργος Ζαννιάς), προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος κύματος κόκκινων δανείων στο επόμενο διάστημα, διαμορφώθηκε το πλαίσιο των μηνιαίων «εύλογων δαπανών διαβίωσης» ανάλογα με την κατηγορία του δανειολήπτη -ενήλικας, ζευγάρι, ζευγάρι με 1 παιδί, ζευγάρι με 2, 3 ή 4 τέκνα-, για ολοκληρωθεί το πλαίσιο διαπραγμάτευσης για τις ρυθμίσεις των επισφαλών δανείων.
Σύμφωνα με τα όσα συμφωνήθηκαν το καθαρό ποσό μπορεί να φθάσει για μια οικογένεια με δύο ενήλικες και τέσσερα τέκνα τα 2.280 ευρώ μηνιαίως.
Όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά το μηνιαίο σύνολο των δαπανών αυτών θα λειτουργεί ως σημείο αναφοράς, ώστε να αξιολογείται η δυνατότητα κάθε οφειλέτη να εξυπηρετεί τις δανειακές του υποχρεώσεις, με βάση το εισόδημα του και αφού καλύψει τις ανάγκες διαβίωσής του.
Επιδιώκεται δηλαδή η εξωδικαστική επίλυση των διαφορών μεταξύ δανειοληπτών και τραπεζών, και παρέχεται ένας «μπούσουλας» ώστε να οι δύο πλευρές να καταλήγουν σε κοινά αποδεκτές και βιώσιμες λύσεις ως προς την εξυπηρέτηση των δανείων.
Ο υπολογισμός των εύλογων δαπανών διαβίωσης έγινε από εμπειρογνώμονες του υπουργείου Ανάπτυξης και Οικονομικών και στηρίχθηκε στα στοιχεία της Έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών που διενεργείται κάθε χρόνο από την Ελληνική Στατιστική Αρχή.
Η έρευνα αυτή συγκεντρώνει αναλυτικές πληροφορίες από αντιπροσωπευτικό δείγμα νοικοκυριών της χώρας ανεξάρτητα από το αν έχουν δάνειο ή όχι, σχετικά με τις δαπάνες διαβίωσής τους. Τα αγαθά και οι υπηρεσίες που καταναλώνουν τα νοικοκυριά ταξινομούνται σε ομάδες ανάλογα με το ποσό απαραίτητα είναι για τη διαβίωση.
Οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης αναφέρονται στα έξοδα που κάνει ένα νοικοκυριό πέραν αυτών που απαιτούνται για την εξασφάλιση κατοικίας. Συνεπώς το ποσό του ενοικίου για την εξασφάλιση πρώτης κατοικίας, προστίθεται ξεχωριστά στα οικονομικά στοιχεία που δηλώνει ο δανειολήπτης. Κάθε νοικοκυριό αντιμετωπίζεται ως μια ξεχωριστή περίπτωση με διαφορετικές ανάγκες.
Γι’ αυτό και ο προσδιορισμός των εύλογων δαπανών, θα γίνεται σε εξατομικευμένη βάση, με χρήση ειδικών συντελεστών στάθμισης ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού.
Οι ομάδες
1η ομάδα: Αφορά στις πιο βασικές δαπάνες για τη διαβίωση του νοικοκυριού, οι οποίες περιλαμβάνεται η διατροφή, η ένδυση και υπόδηση, τα λειτουργικά έξοδα κατοικίας, η μετακίνηση, η επισκευή και συντήρηση επίπλων και οικιακού εξοπλισμού, τα είδη οικιακής κατανάλωσης και ατομικής φροντίδας, η ενημέρωση και μόρφωση, οι υπηρεσίες τηλεφωνίας και ταχυδρομείων, τα είδη και οι υπηρεσίες υγείας, οι υπηρεσίες εκπαίδευσης, οι υπηρεσίες κοινωνικής προστασίας και οι οικονομικές υπηρεσίες.
2η ομάδα: Περιλαμβάνει επιπλέον δαπάνες εστίασης.
3η ομάδα: Περιλαμβάνει επιπλέον διαρκή αγαθά και συσκευές.
4η ομάδα: Περιλαμβάνει επιπλέον δαπάνες για κατανάλωση αλκοολούχων ποτών και καπνού, αεροπορικές μετακινήσεις, τουριστικές υπηρεσίες και υπηρεσίες αναψυχής, πολιτισμού και αθλητισμού.
Έτσι οι «εύλογες δαπάνες διαβίωσης» για ένα άτομο ανέρχονται στα 537 ευρώ μηνιαίως, για ένα ζευγάρι στα 906 ευρώ, για έναν ενήλικα με ένα παιδί στα 758 ευρώ, για ένα ζευγάρι με ένα παιδί στα 1.1206 ευρώ και για ένα ζευγάρι με δύο παιδιά ανέρχονται στα 1.347 ευρώ μηνιαίως.
Πώς λειτουργεί η όλη διαδικασία
Σύμφωνα με τον κώδικα δεοντολογίας των τραπεζών που βρίσκεται υπό διαβούλευση, το πιστωτικό ίδρυμα οφείλει να λαμβάνει υπόψη τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης του οφειλέτη κατά την αξιολόγηση της δυνατότητας αποπληρωμής.
Συγκεκριμένα η τράπεζα θα πρέπει να παρέχει Τυποποιημένη Κατάσταση Οικονομικής Πληροφόρησης, στην οποία ο οφειλέτης θα δηλώνει στοιχεία για τις δαπάνες διαβίωσης του νοικοκυριού, τα οποία θα συσχετίζονται με τις προσδιορισμένες εύλογες δαπάνες διαβίωσης.
Οι πληροφορίες αυτές θα αξιοποιούνται σε συνδυασμό με άλλα στοιχεία ώστε να αξιολογηθεί: η οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη, το συνολικό ύψος και η φύση των χρεών του δανειολήπτη, η τρέχουσα ικανότητα αποπληρωμής του δανειολήπτη, το ιστορικό οικονομικής συμπεριφοράς του δανειολήπτη και η προβλεπόμενη και αναμενόμενη ικανότητα αποπληρωμής του δανειολήπτη λαμβάνοντας υπόψη το επίπεδο των εύλογων δαπανών διαβίωσης.
Μετά από αυτή την αξιολόγηση, η τράπεζα θα είναι υποχρεωμένη να προχωρήσει σε ρύθμιση θα είναι προσαρμοσμένη στο προφίλ του οφειλέτη, ώστε να συνεχίσει να εξυπηρετεί το δάνειό του.
Σε κάθε περίπτωση εφόσον ο οφειλέτης δεν μπορεί να εξυπηρετήσει την παρεχόμενη ρύθμιση διατηρεί το δικαίωμα προσφυγής του στο ω. 3869/2010, όπως τροποποιήθηκε από το ν.4161/2013 όπου δικαστικά θα προσδιοριστεί η διευθέτηση της οφειλής.
