Ο στόχος για ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια συνδέεται άρρηκτα (δεδομένης της διεθνούς δυσπραγίας) με τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.
Αν αυτά δεν υπήρχαν, ο ρυθμός ανάπτυξης κατά 2% που παρατηρήθηκε το 2023 θα ήταν χαμηλότερος από 1%, καθώς πάνω από το 60% της ανόδου του ΑΕΠ συνδέεται μετά με τα εν λόγω κονδύλια της Ε.Ε., όπως παραδέχθηκαν την Πέμπτη τα κυβερνητικά στελέχη που μετείχαν μαζί με τους εκπροσώπους της Ε.Ε. στο συνέδριο του ΙΟΒΕ για το Ταμείο Ανάκαμψης. Με άλλα λόγια, αν το Ταμείο Ανάκαμψης στην επόμενη 3ετία πάει καλά, θα πάει καλά και το ΑΕΠ. Και το αντίθετο…
Τα μηνύματα είναι διττά για τα κονδύλια των 36 δισ. ευρώ. Δεδομένο είναι ότι συγκριτικά με τα άλλα κράτη πηγαίνουμε καλά. Η Ελλάδα, όπως ειπώθηκε, είναι ανάμεσα στις χώρες με τη μεγαλύτερη πρόοδο. Από τα 139 ορόσημα έχουμε ολοκληρώσει τα 52, δηλαδή το 40%. Ωστόσο, και το στοίχημα είναι πάρα πολύ μεγάλο και τα δύσκολα είναι μπροστά, διότι πρέπει να υλοποιήσει το μεγαλύτερο -αναλογικά με το ΑΕΠ- σχέδιο επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων, αλλά και γιατί ο χρόνος τελειώνει…
Ουσιαστικά, μέσα στα τρία χρόνια που απομένουν μέχρι το τέλος του προγράμματος πρέπει να ολοκληρωθεί πάνω από το 60% του έργου και, ναι μεν οργανωτικά υπάρχει πλήρης καταγραφή κάθε δράσης και της πορείας της, αλλά υπάρχουν και εξωγενείς παράγοντες, με μεγαλύτερα αγκάθια τούς χρόνους παράδοσης μηχανολογικού εξοπλισμού και ολοκλήρωσης δικαστικών προσφυγών για διαγωνισμούς, με πρόσφατο παράδειγμα τον ΒΟΑΚ,
Διπλό αίτημα
Αναγγέλθηκε, επίσης, πως η κυβέρνηση ετοιμάζεται για διπλό αίτημα δόσεων, αξίας 3,7 δισ. ευρώ, μέσα στον Απρίλιο. Μαζί με ακόμα ένα αίτημα, που θα γίνει τον Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο, αναμένεται να ζητηθούν από τις Βρυξέλλες επιδοτήσεις αξίας πάνω από 7 δισ. ευρώ, οι οποίες σίγουρα θα τροφοδοτήσουν τα κρατικά ταμεία και, ενδεχομένως, (με χρονική υστέρηση) την οικονομία, όταν διαχυθούν στην αγορά.
Εδώ εντοπίζεται και η πρώτη μεγάλη πρόκληση, στην οποία αναφέρθηκε εκτενώς και η χθεσινή ημερίδα, αλλά και τα κλιμάκια των θεσμών τα οποία είχαν σαρώσει προηγουμένως τις αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες, προκειμένου να αποτιμήσουν την πρόοδο.
Ασφυκτική πίεση για να ετοιμάσει η Αθήνα τα προαπαιτούμενα του 2024 και να κάνει τα σχετικά αιτήματα για τις δόσεις ασκήθηκε από τα εν λόγω κλιμάκια. Μάλιστα, τα κλιμάκια στις επαφές τους κόμισαν και ένα δώρο, το οποίο, όμως, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν αναμένεται ακόμη να χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση, για λόγους «πρεστίζ». Αλλά υπάρχει πλέον στη φαρέτρα της.
Το εν λόγω «δώρο» είναι το δικαίωμα που δόθηκε και προβλέπεται από τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη μερική εκταμίευση δόσεων, αν λείπει κάποιο προαπαιτούμενο, με εξάμηνο περιθώριο, να έρθουν και τα υπόλοιπα λεφτά, εφόσον αυτό το προαπαιτούμενο ολοκληρωθεί.
Πρόκειται για ένα παράθυρο στους ευρωπαϊκούς κανονισμούς το οποίο έχει ήδη χρησιμοποιήσει ένα κράτος (η Λιθουανία), και πλέον δεν θα πρέπει να θεωρείτε ταμπού, όπως είπαν τα στελέχη των θεσμών. Και αυτό γιατί, καθώς τρέχουν πολλοί διαγωνισμοί για έργα αλλά και ορόσημα υλοποίησης συγκεκριμένων αριθμητικών στόχων, οι απαιτήσεις γίνονται όλο και πιο υψηλές και οι αστοχίες όλο και πιο πιθανές.
Μάλιστα, οι εκπρόσωποι της Ε.Ε. έβαλαν στο τραπέζι και μία άλλη δυνατότητα: να υπάρξει κι άλλη αναθεώρηση, αλλά πολύ πιο στοχευμένη. Δηλαδή, όσο θα ωριμάζουν τα έργα και θα φτάνουμε προς το έτος 2026, οπότε θα πρέπει να τελειώσει το Ταμείο Ανάκαμψης, αν υπάρξουν σε κάποια περιορισμένα πεδία αστοχίες, να γίνουν οι αναγκαίες επικαιροποιήσεις, ούτως ώστε τα έργα του Ταμείου να ολοκληρωθούν πλήρως.
Δηλαδή, κάποια έργα μπορεί να βγουν εκτός ή να αλλάξουν προϋπολογισμό και να αντικατασταθούν από άλλες δράσεις για να ολοκληρωθεί το ποσό των 36 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα μισά είναι επιδοτήσεις και τα υπόλοιπα δάνεια. Η εν λόγω αναθεώρηση αφορά, βεβαίως, κυρίως το σκέλος των επιδοτήσεων που είναι συνδεδεμένες με στόχους και ορόσημα. Με άλλα λόγια, όσο περνάει ο καιρός η κατάσταση θα γίνεται όλο και πιο απαιτητική. Μάλιστα, ήδη η ελληνική πλευρά ονοματίζει κάποια ορόσημα, τα οποία πιθανώς να έχουν πρόβλημα στην υλοποίησή τους, όπως για παράδειγμα η παραλαβή ενός μέρους από τον αναγκαίο εξοπλισμό για τη δασοπυρόσβεση (λόγω της χρονικής καθυστέρησης που υπάρχει ανάμεσα σε κάθε παραγγελία και στην παραλαβή).
Η πίεση
Υπάρχει και μία άλλη πλευράμ βεβαίως: δεν έχουν όλα τα ορόσημα την ίδια σημασία. Αυτό φάνηκε από τις συζητήσεις που έγιναν τις προηγούμενες ημέρες στην Αθήνα. Κάποιες μεταρρυθμίσεις που θεωρούνται υψηλής σημασίας για την πορεία της ελληνικής οικονομίας και ανταγωνιστικότητας, όπως για παράδειγμα είναι το Κτηματολόγιο, έχει σημασία να επιτευχθούν.
Το ίδιο ισχύει και για τη ψηφιοποίηση του φορολογικού μηχανισμού με την εισαγωγή POS και με τη διασύνδεσή τους με τη φορολογική διοίκηση. Πρόκειται για μία παρέμβαση ειδικής σημασίας, κάτι που φαίνεται και στις πιέσεις που ασκεί όλο το προηγούμενο διάστημα το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ