Γιάννη Στουρνάρα-ΤτΕ… «περιστέρια» vs «γεράκια»
Του Μιχαήλ Γελαντάλι
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πρέπει να μειώσει τα επιτόκια δύο φορές πριν από τις διακοπές του Αυγούστου και άλλες δύο πριν από το τέλος του έτους, χωρίς να επηρεαστεί από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, δήλωσε (στο Bloomberg) ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας.
Ο λόγος; Είναι προφανής. Οπως δήλωσε, «πρέπει να αρχίσουμε να μειώνουμε τα επιτόκια σύντομα, ώστε η νομισματική πολιτική να μη γίνει πολύ περιοριστική», με τον διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος να προειδοποιεί -για πολλοστή φορά- για την απίσχναση της ευρωπαϊκής οικονομίας και επιχειρηματικότητας. Συνακόλουθα φυσικά και της ελληνικής κοινωνίας, καθότι έρχονται και εκλογές, με τον Ελληνα τραπεζίτη να «κυκλώνει» και αυτή τη φορά τη συνεδρίαση της 6ης Ιουνίου (σ.σ.: 6-9 Ιουνίου οι ευρωεκλογές).
Ανέκαθεν η κοινότητα προσέχει τις δηλώσεις/παρεμβάσεις Στουρνάρα, που είναι και ο παλαιότερος κεντρικός, ίσως ο σταθερότερος της σχολής Ντράγκι. Αυτή τη φορά, όμως, οι δηλώσεις του έτυχαν της μεγαλύτερης δυνατής προσοχής, καθώς ουδείς τραπεζίτης τον τελευταίο καιρό δεν ήταν τόσο συγκεκριμένος σε περίοδο αυξημένης αβεβαιότητας.
Συγκεκριμένος και ειλικρινής, περιεκτικός και με προσέγγιση κόντρα στην κρατούσα της Φρανκφούρτης είναι ο κ. Στουρνάρας. Συνοπτικός σε τρία σημεία: Δεν φταίνε οι μισθοί για τον πληθωρισμό, και εξήγησε πως όχι μόνο είναι χαμηλότερες οι αυξήσεις των μισθών από το «πώς» τρέχει ο πληθωρισμός, αλλά και ότι ήδη μεγάλο μέρος των μισθών εξανεμίζεται από τα κέρδη των επιχειρήσεων (από τον περιβόητο πληθωρισμό της απληστίας, που ανέφερε σε πρόσφατη μελέτη του το ΚΕΠΕ). Θυμίζουμε πως για την Κριστίν Λαγκάρντ από τους κύριους λόγους συντήρησης του πληθωρισμού είναι οι πιέσεις για αυξήσεις μισθών.
Ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος συμπλήρωσε το προφανές, ότι δηλαδή η νομισματική σύσφιξη δεν γίνεται μόνο με τα επιτόκια που αυξήθηκαν, αλλά και με τα 800 δισ. ευρώ ρευστότητας που η ΕΚΤ αποσύρει από τις αγορές και την οικονομία. Από τη μία τα δισ. των TLTROs, που η ΕΚΤ ζητά από τις τράπεζες να επιστραφούν, από την άλλη η σταδιακή μείωση δισ. ευρώ από τις επανεπενδύσεις των πόρων, τις οποίες είχε διοχετεύσει η ΕΚΤ στις κυβερνήσεις μέσω της αγοράς χρέους (τακτικού APP και έκτακτου PEPP) μέσα στο 2024 (συνολικά 800 δισ. ευρώ).
Δεν είχε υπάρξει μέχρι σήμερα τόσο σαφής και ακριβής υπολογισμός. Και προφανώς όταν αποσύρονται 800 δισ. από την ΕΚΤ, σημαίνει ότι το μέγεθος είναι πολλαπλάσιο για τις αγορές και την οικονομία. Γιατί; Αυτά τα 800 δισ. ευρώ έχουν «μοχλευθεί» πολλές φορές από τη στιγμή που μπήκαν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα… Πόσο, λοιπόν, είναι το πραγματικό ύψος τους (ως μοχλευμένο) είναι δύσκολο να υπολογιστεί. Το πιθανότερο όμως είναι πως μοιάζει δύσκολα διαχειρίσιμο και μάλιστα για την ασθμαίνουσα ευρωπαϊκή οικονομία. Και το πρόβλημα για την οικονομία δεν είναι μόνο τα επιτόκια (που είναι σχεδόν δύο μονάδες πάνω από τον πληθωρισμό), αλλά κυρίως η αυξανόμενη έλλειψη ρευστότητας, που κάποια στιγμή θα «χτυπήσει» και στις τράπεζες, με πιο επίφοβη μια «φούσκα» στα εμπορικά ακίνητα.
Πώς πυροδοτήθηκε η κρίση στο περιφερειακό τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ
Κάπως έτσι πυροδοτήθηκε η κρίση στο περιφερειακό τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ, πέρυσι τέτοια εποχή. Γιατί, όμως, αναφέρεται σε τέσσερις μειώσεις ο διοικητής της ΤτΕ (σε 4Χ25 μ.β. ήτοι 100 μ.β./1%); Επειδή έτσι από το 4% θα υποχωρήσει στο 3%, ήτοι θα φτάσει περίπου στο επίπεδο του πληθωρισμού. Με άλλα λόγια, η ΕΚΤ θα μαζεύει το χρήμα κατά εκατοντάδες δισ. ευρώ πίσω από τις χρηματαγορές, αλλά αυτό που θα μένει διαθέσιμο στις χρηματαγορές θα κοστίζει σε πραγματικά επιτόκια σχεδόν μηδέν…
Πρακτικά, οι δηλώσεις Στουρνάρα έκαναν επιπλέον αίσθηση σε Φρανκφούρτη και Βρυξέλλες διότι περίπου στο ίδιο χρονικό διάστημα ο πολύς Φίλιπ Λέιν ήταν για ακόμα μία φορά γενικόλογος/ασαφής στο γνωστό περισπούδαστο «θα δούμε…». Ο υπαίτιος, κατά γενική εκτίμηση, που η επικεφαλής της ΕΚΤ βιάστηκε να χαρακτηρίσει τον πληθωρισμό προσωρινό και διαχειρίσιμο. Δεν είναι τυχαίο πως ο Ιρλανδός προτάθηκε γι’ αυτή τη θέση από το Eurogroup (αρχές Φεβρουαρίου 2019) ως διάδοχο του Πέτερ Πράετ.
Η κεντρική τράπεζα έχει προγραμματισμένες συνεδριάσεις νομισματικής πολιτικής στις 11 Απριλίου, στις 6 Ιουνίου και στις 18 Ιουλίου. Επειτα από αυτό δεν συνεδριάζει ξανά, παρά στις 12 Σεπτεμβρίου. Ο Γιάννης Στουρνάρας είναι ίσως ο πιο μετριοπαθής της ΕΚΤ, με ισχυρό κοινωνικό πρόσημο κόντρα στους σκληρούς της Φρανκφούρτης.
Στον απόηχο των σχολίων, οι αγορές διατήρησαν τα στοιχήματά τους για πρώτη μείωση επιτοκίων τον Ιούνιο, ακολουθούμενη από ακόμα δύο, και πιθανότητα 70% για μια τέταρτη μείωση. Ο διοικητής της ΤτΕ προειδοποίησε: «Η οικονομική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ είναι πολύ πιο αδύναμη από την αναμενόμενη και οι κίνδυνοι είναι προς τα κάτω, ενώ ο πληθωρισμός έχει μειωθεί σημαντικά και οι κίνδυνοι είναι ισορροπημένοι».
Παράλληλα, υποβάθμισε τις ονομαστικές αυξήσεις των μισθών, τονίζοντας ότι οι πραγματικοί μισθοί θα φτάσουν σε προ πανδημίας επίπεδα μόνο το 2025.
«Ετσι οι μισθοί συνεχίζουν να ακολουθούν, δεν οδηγούν αυτοί τον πληθωρισμό. Δεν πρέπει να μεγαλοποιούμε τον κίνδυνο ενός σπιράλ μισθών – τιμών» είπε. Ακόμα περισσότερο, καθώς η αύξηση των ονομαστικών μισθών μετριάζεται και τα κέρδη απορροφούν μέρος των αυξήσεων των μισθών.
Για τους… στατιστικολόγους της Φρανκφούρτης και του ευρωσυστήματος, στην τελευταία προσέγγιση Στουρνάρα δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή, διότι ο Ελληνας τραπεζίτης ήταν ο πρώτος από το Δ.Σ. της ΕΚΤ ο οποίος είχε εκτιμήσει ότι ο ιστορικός κύκλος διαδοχικών αυξήσεων στα ευρωπαϊκά επιτόκια θα τερματιζόταν στη συνεδρίαση της Αθήνας (25-26 Οκτωβρίου 2023).
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ