Τι δείχνει η έκθεση του ΔΝΤ
Την ανάγκη η χώρα μας να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, σε αντίθετη περίπτωση θα χρειαστεί να ληφθούν νέα μέτρα, υπογραμμίζει στην σημερινή του έκθεση το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Το ΔΝΤ, παρά την πρόοδο που έχει σημειώσει η χώρα μας, κρούει πολλά καμπανάκια, τονίζοντας ότι:
– Η δυναμική του χρέους μπορεί να χειροτερέψει εάν υπάρξει καθυστέρηση στην εφαρμογή του προγράμματος
– Πρέπει να προχωρήσουν μέτρα για μείωση των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα, αλλά και για μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά εργασίας,
– Η Ευρωζώνη πρέπει να προχωρήσει σε μέτρα για τη μείωση του δημοσίου χρέους. Η επιμήκυνση είναι ευπρόσδεκτη, αλλά χρειάζονται και άλλα μέτρα για να μειωθεί η βάση του χρέους, χωρίς αυτό απαραιτήτως να σημαίνει ότι χρειάζεται “κούρεμα”.
– Τα κόκκινα δάνεια είναι “βόμβα” για τις τράπεζες και πρέπει να ληφθούν μέτρα για την ταχύτερη εκκαθάριση τους, έτσι ώστε να μην παγιδευτούν σε διαδικασία απομόχλευσης και να μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν την πραγματική οικονομία.
– Μετά τα ευρωπαϊκά stress tests θα φανούν οι πραγματικές κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών και κατά πόσον θα μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν διαθέσιμα από το ΤΧΣ για να καλύψουν άλλα κενά του προγράμματος.
– Παρά τη μείωση των μισθών το γενικό κόστος της οικονομίας δεν έχει υποχωρήσει και οι εξαγωγές δεν έχουν ανέβει. Η προσαρμογή στο ισοζύγιο πληρωμών έγινε κυρίως χάρη στη μείωση των εισαγωγών και η πραγματική ισοτιμία παραμένει υπερτιμημένη κατά 10%.
“Το πρόγραμμα συνεχίζει να ικανοποιεί τα κριτήρια χρηματοδότησης οριακά”, σημειώνει η έκθεση, προσθέτοντας:
“Πιθανές καθυστερήσεις στην εφαρμογή δομικών μεταρρυθμίσεων δημιουργούν ανησυχίες για την ικανότητα των Αρχών να υλοποιήσουν το πρόγραμμα σε ένα δύσκολο πολιτικό περιβάλλον. Ωστόσο η συνεχιζόμενη ανταπόκριση στους δομικούς δημοσιονομικούς στόχους και η προσπάθεια που γίνεται υπό τη μορφή ισχυρών προαπαιτούμενων δράσεων περιορίζουν αυτές τις ανησυχίες και επιτρέπουν το πρόγραμμα να ικανοποιήσει το κριτήριο της έκτακτης χρηματοδότησης. Η διαρκής δέσμευση των χωρών μελών της Ευρωζώνης να υποστηρίξουν την Ελλάδα προσφέροντας – μεταξύ άλλων – επιπρόσθετη βοήθεια για να καλυφθεί η μελλοντική χρηματοδότηση κυρίως μέσω νέων μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, αποτελεί σημαντικό μέρος της εκπλήρωσης των όρων”.
Σύμφωνα με το βασικό σενάριο το χρέος, αφού κορυφωθεί φέτος στο 174% του ΑΕΠ φέτος θα υποχωρήσει στο 128% μέχρι το 2020 και στο 117% ως το 2022, πριν ληφθούν επιπρόσθετα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους απ’ τους Ευρωπαίους. Ωστόσο επισημαίνει πως αυτή η σημαντική μείωση προϋποθέτει την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος άνω του 4% του ΑΕΠ ετησίως καθώς και σχετικά υψηλή αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ.
Γι αυτό και επισημαίνει ότι υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι, κυρίως δημοσιονομικών κενών, καθυστερήσεων στην προώθηση μεταρρυθμίσεων που μπορεί να επιβραδύνουν τα οφέλη τόνωσης της ανταγωνιστικότητας και ενός υψηλότερου των εκτιμήσεων αποπληθωρισμού. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση η μείωση των μισθών έχει ασκήσει σημαντική πίεση στις τιμές καταναλωτή αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό ώστε να υπάρχει η επιθυμή αναλογία με αποτέλεσμα η πραγματική ισοτιμία να παραμένει υπερεκτιμημένη κατά 10%.
Την ίδια στιγμή, οι εξαγωγές συρρικνώνονται παρά την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος.Παρά τις ισχυρές εισπράξεις από τον τουρισμό το 2013 και τις εξαγωγές ελαιόλαδου που βελτίωσαν το ισοζύγιο, οι εξαγωγές που δεν σχετίζονται με τον κλάδο αυτό είναι αδύναμες, ιδιαίτερα σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, και αντανακλούν την έλλειψη ανταγωνιστικότητας στις τιμές και την περιορισμένη χρηματοδότηση. Αυτό σε συνδυασμό με την υπερτιμημένη ισοτιμία καθιστά δυσμενές το εξωτερικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών με εκτιμώμενο έλλειμμα 4% του ΑΕΠ το 2013.
Πάνω σε αυτούς τους κινδύνους η έκθεση τονίζει ότι είναι απαραίτητο να καλυφθούν το δημοσιονομικό κενό για τα έτη 2015 – 16 με μόνιμα μέτρα. Για το 2015 οι αναλυτές του Ταμείου περιμένουν κενό της τάξεως του 1% του ΑΕΠ, το οποίο εφόσον καλυφθεί θα μείνει ένα δημοσιονομικό κενό της τάξεως του 0,7% του ΑΕΠ για το 2016.
Αν και οι καθαρές χρηματοδοτικές ανάγκες είναι σχετικά υψηλά φέτος (περίπου 23% του ΑΕΠ), σύμφωνα με το ΔΝΤ, γρήγορα θα υποχωρήσουν λόγω του σχετικά ευνοϊκού πιστωτικού προφίλ αναφορικά με τις ωριμάνσεις και του προβλεπόμενου πρωτογενούς πλεονάσματος που ως το 2022 εκτιμάται να φθάσει στο 6% του ΑΕΠ.
Ωστόσο όλες αυτές οι εκτιμήσεις, σχολιάζει η έκθεση, παραμένουν εύθραυστες αφού βασίζονται στη συνεχιζόμενη δημοσιονομική προσαρμογή και την εφαρμογή των δομικών μεταρρυθμίσεων. Επιπλέον, όπως τονίζει, οι κίνδυνοι απ’ τη χαμηλότερη της εκτιμώμενης ονομαστικής ανάπτυξης, περαιτέρω καθυστερήσεων στις αποκρατικοποιήσεις και της επιμονής των μη εξυπηρετούμενων δανείων στους ισολογισμούς των τραπεζών παραμένουν.
Σημειωτέον πως με το βασικό σενάριο του ΔΝΤ το ΑΕΠ φέτος θα αυξηθεί 0,6%, το 2015 2,9%, το 2016 3,7%, το 2017 3,5%, το 2015 3,3% και το 2019 3,6%. Παράλληλα η ανεργία θα αποκλιμακωθεί ως το 2019 στο 12,7% ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού θα είναι 1,5% φέτος, 3% το 2015, 4,5% τα έτη 2016 και 2017, και 4,2% τα έτη 2018 και 2019. Επιπρόσθετα τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις θα φθάσουν τα 800 εκατ. ευρώ φέτος, το 1,2 δισ το 2015, το 1,7 δισ το 2016, το 1,4 δισ τα έτη 2017 – 18 και 1,5 δισ ευρώ το 2019.
Το ΔΝΤ συμπεριλαμβάνει επτά “σοκ”, στα οποία το σενάριο του χρέους μπορεί να βγει άκυρο
1. Το σοκ της ανάπτυξης: Σε περίπτωση που υπάρξει ανάπτυξη μικρότερη του 1% για δύο συνεχή χρόνια από το 2015 κι έπειτα, το πρωτογενές ισοζύγιο να βελτιωθεί με μικρότερους ρυθμούς σε σχέση με το βασικό σενάριο με αποτέλεσμα το χρέος να αυξηθεί ταχύτατα πριν μειωθεί και οι χρηματοδοτικές ανάγκες να παραμείνουν πολύ υψηλές. Ένα ακόμα πιθανότερο σενάριο περιλαμβάνει το ενδεχόμενο μικρότερης (κατά 1%) ανάπτυξης, κάτω από το βασικό σενάριο, πιθανότητα η οποία θα αυξήσει το χρέος κατά 10% στο ΑΕΠ μέχρι το 2020.
2. Το σοκ του πρωτογενούς ισοζυγίου: Σε περίπτωση που καθυστερήσουν οι μεταρρυθμίσεις και δεν επιτευχθεί η εφαρμογή της δημοσιονομικής προσαρμογής, το πρωτογενές ισοζύγιο θα παραμείνει στο 2,5% του ΑΕΠ από το 2015 κι έπειτα, με αποτέλεσμα το η αναλογία του χρέους προς το ΑΕΠ να μειώνεται με μικρότερο ρυθμό και οι χρηματοδοτικές ανάγκες να είναι μεγαλύτερες από τις αναμενόμενες.
3. Το σοκ των επιτοκίων: Εάν αυξηθούν οι ανησυχίες των αγορών για την μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους, αυτό θα προκαλέσει την άνοδο των spreads πάνω από τις 200 μονάδες βάσης.
4. Το σοκ του bail out των τραπεζών: Μια ενδεχόμενη διάσωση του χρηματοπιστωτικού τομέα θα αυξήσει τις κρατικές δαπάνες κατά 10% από τα περιουσιακά στοιχεία των τραπεζών γεγονός που θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στις χρηματοδοτικές ανάγκες.
5. Μεγαλύτερο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών: Η έλλειψη της ανταγωνιστικότητας εξαιτίας της καθυστέρησης των διαρθρωτικών αλλαγών θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις ελληνικές εξαγωγές και να επιδεινώσει το βασικό σενάριο για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών κατά 1,5% του ΑΕΠ ετησίως. Ως αποτέλεσμα, το χρέος αν και θα συνεχίσει την καθοδική του πορεία θα είναι υψηλότερο κατά 10 μονάδες βάσης από αυτό που προβλέπει το βασικό σενάριο έως το 2020.
6. Το σοκ του αποπληθωρισμού: Οι μεγαλύτερες από τις αναμενόμενες μειώσεις στις εγχώριες τιμές καταναλωτή θα επηρεάσουν τη δυναμική του εξωτερικού χρέους μειώνοντας τις εισπράξεις των εξαγωγών.
7. Το σοκ των ιδιωτικοποιησεων: Οι καθυστερήσεις στη διαδικασία των ιδιωτικοποιήσεων πέρα από τον εκτιμώμενο χρόνο θα έχει αρνητικό αντίκτυπο ση δυναμική του εξωτερικού χρέους, καθώς θα μειώσουν τις εισροές που δεν προέρχονται από τις χρηματοδότήσεις αυτές. Έτσι κι αλλιώς πάντως οι συνέπειες από το συγκεκριμένο σοκ θα είναι περιορισμένες αφού τα έσοδα από το πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων είναι μικρά. Σε μια τέτοια περίπτωση πάντως η αναλογία χρέους/ΑΕΠ θα είναι περίπου 4 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το βασικό σενάριο.
