Το 2023 αποτέλεσε μία ακόμη θετική χρονιά για την ελληνική οικονομία, καθώς συνεχίστηκε η ανοδική της πορεία αλλά με επιβραδυνόμενο ρυθμό. Συγκεκριμένα, το ΑΕΠ (σε όρους όγκου) ενισχύθηκε κατά 2,0% το 20231 έναντι αύξησης 5,6% το προηγούμενο έτος.
Τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν το 2022 σε παγκόσμιο επίπεδο (αύξηση τιμών ενέργειας, έντονες πληθωριστικές πιέσεις) παρά την αποκλιμάκωσή τους το 2023 αποδυνάμωσαν τη δυναμική της ελληνικής οικονομίας. Παρ’ όλα αυτά, η Ελλάδα κατέγραψε υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης από τον αντίστοιχο μέσο όρο αύξησης των χωρών της Ε.Ε. (0,4%). Η επίδοση αυτή επιβεβαιώνει την ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας παρά το δυσμενές εξωτερικό περιβάλλον (ενεργειακή κρίση, γεωπολιτικές εντάσεις, κλιματική αλλαγή). Παράλληλα, η σταδιακή υποχώρηση των τιμών της ενέργειας το 2023 οδήγησε στην επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του εγχώριου πληθωρισμού, ο οποίος διαμορφώθηκε σε 3,5% το 2023 από 9,6% το 2022.
Αναφορικά με την πορεία της ελληνικής οικονομίας το τρέχον έτος (2024), οι εκτιμήσεις είναι μεν θετικές αλλά συγκρατημένες, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε έκθεσή της (Μάιος 2024) προβλέπει ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας κατά 2,2% το 20242 και 2,3% το 2025.
Οι πληθωριστικές πιέσεις σταδιακά υποχωρούν, καθώς το α’ εξάμηνο του 2024 ο πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 2,8% έναντι του αντίστοιχου εξαμήνου του 2023.
Υπό αυτές τις συνθήκες, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει να καταγραφούν οι εξελίξεις και τάσεις που χαρακτήρισαν διάφορους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας τα τελευταία έτη, όπως αυτές προκύπτουν από τα οικονομικά μεγέθη και αποτελέσματα του ελληνικού εταιρικού τομέα. Στο πλαίσιο αυτό, αξιοποιώντας το υλικό που περιέχεται στις Κλαδικές Μελέτες της ICAP CRIF, δίδεται συνοπτικά η εικόνα που παρουσιάζουν επιλεγμένοι κλάδοι, βάσει των αντίστοιχων κλαδικών μελετών.
Πέραν των εξελίξεων κατά τη διάρκεια του 2023, γυρίζοντας έναν χρόνο πριν και αναλύοντας τους ισολογισμούς και αποτελέσματα χρήσης των επιχειρήσεων για το οικονομικό έτος 2022 διαπιστώνεται ότι ο ελληνικός εταιρικός τομέας, παρά τις αντιξοότητες που αντιμετώπισε, κατάφερε να πετύχει αξιόλογες επιδόσεις.
Προκειμένου να δοθεί η γενικότερη εικόνα των μεταβολών που χαρακτήρισαν τους ευρύτερους κλάδους της οικονομίας (βάσει κατάταξης NACE), αρχικά παρατίθενται ορισμένα συγκεντρωτικά στοιχεία, τα οποία προκύπτουν από την ανάλυση των στοιχείων που περιλαμβάνονται στους δημοσιευμένους ισολογισμούς (χρήσης 2022) των ελληνικών εταιρειών ΑΕ και ΕΠΕ, που παρουσιάστηκαν στην τελευταία έκδοση της ICAP CRIF “Η Ελλάδα σε Αριθμούς-2024”.
Από τα σχετικά δεδομένα προκύπτει ότι το 2022 ο ελληνικός εταιρικός τομέας εμφάνισε σημαντική αύξηση τόσο στον κύκλο εργασιών όσο και στην κερδοφορία του.
Από την επεξεργασία των συγκεντρωτικών οικονομικών μεγεθών 23.073 επιχειρήσεων, στις οποίες δεν περιλαμβάνονται αυτές του χρηματοπιστωτικού τομέα, προκύπτει ότι ο συνολικός κύκλος εργασιών τους αυξήθηκε κατά 35,6% το 2022 σε σχέση με το 2021 και διαμορφώθηκε σε €232,0 δισ., (έναντι €171,0 δισ. το 2021). Πέρα από την αύξηση της ζήτησης για προϊόντα και υπηρεσίες, οι ανατιμήσεις αυτών λόγω των έντονων πληθωριστικών πιέσεων οδήγησαν στη σημαντική διεύρυνση των συνολικών πωλήσεων.
Επισημαίνεται ότι, οι πωλήσεις αυξήθηκαν και στους εννέα ευρύτερους κλάδους του εταιρικού τομέα (εξαιρουμένου του χρηματοπιστωτικού). Τη μεγαλύτερη (ποσοστιαία) αύξηση στον κύκλο εργασιών κατέγραψε ο κλάδος της Ενέργειας – Ύδρευσης (97,8%) και ακολούθησε ο κλάδος των Ξενοδοχείων – Εστιατορίων (70,3%). Έπονται οι κλάδοι της Γεωργίας – Αλιείας (36,0%) και της Μεταποίησης (35,1%). Τη μικρότερη άνοδο κατέγραψε ο κλάδος των Ορυχείων – Λατομείων (7,1%).
Σχετικά με τα συνολικά αποτελέσματα του εταιρικού τομέα (ανεξαρτήτως κλάδου δραστηριότητας), το 2022 σε σχέση με το 2021, διαπιστώνονται τα εξής:
– Παράλληλα με την αύξηση των συνολικών πωλήσεων (35,6%) ενισχύθηκαν και τα μεικτά κέρδη αλλά με αρκετά πιο χαμηλό ρυθμό (24,0%).
– Μικρότερη ήταν η (ποσοστιαία) αύξηση των δαπανών διοίκησης και διάθεσης (κατά 20,9%), καθώς και των χρηματοοικονομικών δαπανών (13,4%).
– Οι παραπάνω μεταβολές συνέβαλαν στη σημαντική άνοδο των λειτουργικών αποτελεσμάτων, κατά 30,2% το 2022/2021.
– Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η αύξηση του μη λειτουργικού αποτελέσματος, το οποίο σχεδόν τριπλασιάστηκε.
– Οι προαναφερόμενες εξελίξεις οδήγησαν στην εντυπωσιακή αύξηση των καθαρών (προ φόρου) κερδών, κατά 43,8%, τα οποία διαμορφώθηκαν σε €16,7 δισ. το 2022 από €11,6 δισ. το προηγούμενο έτος.
Η πλειοψηφία των 23.073 εταιρειών (73,8%) ήταν κερδοφόρες το 2022, τα δε κέρδη τους υπερίσχυσαν και καθόρισαν και το συνολικό αποτέλεσμα. Τη μεγαλύτερη συμμετοχή στα κέρδη είχαν οι κλάδοι της Μεταποίησης και του Εμπορίου.
Αναφορικά με το τελικό καθαρό αποτέλεσμα των εξεταζόμενων κλάδων (του μη χρηματοπιστωτικού εταιρικού τομέα) επισημαίνεται ότι, ένας μόνο ήταν ζημιογόνος το 2022 ενώ οι υπόλοιποι ήταν κερδοφόροι. Ειδικότερα, ο κλάδος των Ορυχείων – Λατομείων κατέγραψε ζημιές το 2022 και μάλιστα αυξημένες σε σχέση με το 2021. Επίσης, ένας κλάδος και συγκεκριμένα των Κατασκευών σημείωσε κέρδη το 2022 ενώ το 2021 ήταν ζημιογόνος.
Οι υπόλοιποι επτά κλάδοι εμφάνισαν αύξηση στην κερδοφορία τους, στην πλειοψηφία δε αυτών τα καθαρά (προ φόρου) κέρδη ενισχύθηκαν σημαντικά. Σε απόλυτα μεγέθη, τα υψηλότερα κέρδη κατέγραψε ο κλάδος της Μεταποίησης (€5,57 δισ.) και ακολούθησαν οι κλάδοι του Εμπορίου (€3,31 δισ.) και των Λοιπών Υπηρεσιών (€2,38 δισ.).
Περαιτέρω, σχετικά με τις κλαδικές τους επιδόσεις στα πλαίσια της προαναφερθείσας έκδοσης, οι μεταποιητικές εταιρείες κατανεμήθηκαν σε 22 κλάδους, βάσει της διψήφιας κατάταξης NACE.
Όσον αφορά στον χρηματοπιστωτικό τομέα, επισημαίνεται η σημαντική αύξηση του τελικού καθαρού αποτελέσματος, το οποίο ανήλθε σε €5,9 δισ. το 2022, από €3,9 δισ. το 2021.
Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση του συνολικού αποτελέσματος του τραπεζικού κλάδου. Αξιόλογη ήταν και η διεύρυνση των κερδών του κλάδου των λοιπών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.
Συγκεκριμένα, το 2022 τα συνολικά έσοδα των 14 τραπεζών που περιλαμβάνονται στην ανάλυση αυξήθηκαν κατά 21,3% και διαμορφώθηκαν στο ποσό των €7,1 δισ. Παράλληλα, ιδιαίτερα σημαντική ήταν η αύξηση των λοιπών λειτουργικών εσόδων του κλάδου κατά 61,8% την ίδια περίοδο, ενώ τα λειτουργικά έξοδα ενισχύθηκαν μόνο κατά 6,3% το 2022/2021. Οι παραπάνω μεταβολές οδήγησαν στην εντυπωσιακή βελτίωση του συνολικού λειτουργικού αποτελέσματος κατά 62,8% και κατ’ επέκταση στη διεύρυνση της κερδοφορίας από €2,3 δισ. το 2021 σε €4,1 δισ. το 2022.
Αναφορικά με τον κλάδο των ασφαλειών, τα συνολικά έσοδα του τομέα αυξήθηκαν κατά 10,3% και διαμορφώθηκαν σε €3,8 δισ. το 2022, ενώ λόγω της μη συγκράτησης του κόστους, τα μεικτά κέρδη μειώθηκαν κατά 1,9% την ίδια περίοδο. Η εξέλιξη αυτή σε συνδυασμό και με την αύξηση των λειτουργικών εξόδων κατά 16,2% οδήγησε στη μείωση των λειτουργικών αποτελεσμάτων κατά 25,1% και των καθαρών κερδών του κλάδου κατά 25,0%. Ειδικότερα, το 2022 τα καθαρά κέρδη διαμορφώθηκαν στο ποσό των €354 εκατ., από €471,9 εκατ. το 2021.
Τέλος, αξιόλογη βελτίωση εμφάνισε ο σύνθετος κλάδος των λοιπών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών το 2022, ο οποίος περιλαμβάνει επιχειρήσεις προερχόμενες, μεταξύ άλλων, από κλάδους συμμετοχών, χρηματοδοτικής μίσθωσης, χρηματιστηριακών συναλλαγών, factoring, κ.ά.