Έως τώρα παραμένουν εν πολλοίς αναξιοποίητες οι δυνατότητες αναβάθμισης της εμπορικής σύνδεσης με μία από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες, το αυξημένο τουριστικό ενδιαφέρον για τη χώρα μας και η επενδυτική κινητικότητα σηματοδοτούν ένα πεδίο ευκαιριών.
Μικρή αλλά αυξητική τάση παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια οι ελληνικές επενδύσεις στο Βέλγιο, ανοίγοντας, μαζί με το αυξανόμενο τουριστικό ενδιαφέρον για τη χώρα μας, μια «χαραμάδα» ευκαιριών που αναζητά αξιοποίηση, ώστε να ξεπεραστεί η χρόνια υποβάθμιση των διμερών εμπορικών σχέσεων με μία από τις πιο ισχυρές και ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές οικονομίες.
Η βελγική οικονομία, με κύρια πλεονεκτήματα τη θέση της χώρας, τις σύγχρονες υποδομές, τη διαφοροποιημένη παραγωγική βάση, είναι μία από τις πλέον εξωστρεφείς οικονομίες παγκοσμίως. Το 2023 το Βέλγιο ήταν ο 12ος σημαντικότερος εξαγωγέας παγκοσμίως, με μερίδιο 2,4% επί των παγκόσμιων εξαγωγών, και 14ος σημαντικότερος εισαγωγέας, με μερίδιο 2,3%. Την ίδια στιγμή, όπως επισημαίνει πρόσφατη έκθεση του Γραφείου Εμπορικών Οικονομικών Υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στις Βρυξέλλες, η Ελλάδα διαχρονικά κατέχει μερίδιο κάτω από 1% σε ό,τι αφορά τόσο τις εξαγωγές όσο και τις εισαγωγές του Βελγίου.
Παρ’ όλο που οι κυριότεροι εμπορικοί εταίροι του Βελγίου είναι οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Ελλάδα είναι ο 35ος προορισμός των βελγικών εξαγωγών και ο 57ος προμηθευτής του. Σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας του Βελγίου, οι εξαγωγές του Βελγίου προς τη χώρα μας ανήλθαν το 2023 σε 1,6 δισ. ευρώ και οι εισαγωγές από την Ελλάδα σε 287 εκατ. ευρώ. Το Βέλγιο καλύπτει μόλις το 2,8% των ελληνικών εισαγωγών και το εμπορικό ισοζύγιο είναι διαχρονικά αρνητικό για τη χώρα μας.
Ωστόσο, το 2023 το έλλειμμα συρρικνώθηκε κατά 14,7%, καθώς η αξία των ελληνικών εξαγωγών το 2023 σημείωσε αύξηση 5,1% (ύστερα από μία πληθωριστική αύξηση κατά 49,8% το 2022), ενώ οι εισαγωγές από το Βέλγιο σημείωσαν μείωση της τάξης του 9%. Με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, τα κυριότερα προϊόντα που εισάγει η Ελλάδα από το Βέλγιο αφορούν φάρμακα, εμβόλια, ιατρικό και μηχανολογικό εξοπλισμό, υποδήματα, καθώς και συσκευές τεχνητού κλίματος. Την ίδια στιγμή, οι ελληνικές εξαγωγές προς το Βέλγιο αφορούν κυρίως φαρμακευτικά προϊόντα, προϊόντα καπνού, αλουμίνιο, πλαστικές ύλες, ηλεκτρολογικό εξοπλισμό και παρασκευάσματα φρούτων και λαχανικών.
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: Η «ΒΑΡΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ»
Το βασικό «ατού» της χώρας μας στην προσπάθεια αναβάθμισης των διμερών σχέσεων με το Βέλγιο είναι η «βαριά βιομηχανία» του τουρισμού. Επειτα από μία κάμψη την περίοδο της πανδημίας, οι ροές και οι τουριστικές εισπράξεις από το Βέλγιο κατέγραψαν το 2023 τις ιστορικά υψηλότερες μέχρι τώρα επιδόσεις, με 669.000 αφίξεις, που αντιπροσωπεύουν αύξηση 33,4%.
Το τουριστικό ενδιαφέρον των Βέλγων για την Ελλάδα συνοδεύεται από μια κινητικότητα στις διμερείς επενδυτικές σχέσεις. Οι επενδυτικές ροές της Ελλάδας προς το Βέλγιο, από μηδενικές το 2018, φτάνουν τα 39 εκατ. ευρώ το 2021 και τα 38 εκατ. ευρώ το 2022. Η παρουσία των ελληνικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη βελγική αγορά είναι κυρίως στους τομείς της Πληροφορικής και της ανάπτυξης λογισμικού, των τηλεπικοινωνιών, των συμβουλευτικών υπηρεσιών προς επιχειρήσεις, των κτηματομεσιτικών υπηρεσιών, του εμπορίου πετρελαιοειδών/εφοδιασμού πλοίων και της μεταλλουργίας.
ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
Ο ρόλος της Viohalco S.A. και οι άλλες ελληνικές κινήσεις
«Σημείο τομής» στις διμερείς επενδυτικές σχέσεις θεωρούνται η μεταφορά της έδρας του μεγάλου ελληνικού μεταλλουργικού ομίλου Viohalco στο Βέλγιο και η είσοδος της μετοχής του στο Χρηματιστήριο Βρυξελλών τον Νοέμβριο του 2013.
Τότε έλαβαν χώρα και δύο εταιρικές συγχωνεύσεις, μεταξύ των βελγικών επιχειρήσεων Cofidin (όμιλος συμμετοχών που κατείχε το 13,3% του μετοχικού κεφαλαίου της Viohalco) και της Viohalco S.A. (θυγατρική εταιρία συμμετοχών του ομίλου Viohalco στο Βέλγιο).
Σημαντικό γεγονός υπήρξε και η υπογραφή σύμβασης τον Οκτώβριο του 2017 μεταξύ της Ελληνικά Καλώδια Α.Ε. και του ομίλου DEME για την προμήθεια συστημάτων υποβρύχιων καλωδίων υψηλής τάσης, που θα χρησιμοποιηθούν για τη σταδιακή διασύνδεση αιολικών πάρκων στο βελγικό τμήμα της Βόρειας Θάλασσας με το χερσαίο δίκτυο.
Στον τομέα των δομικών υλικών κάποιες σχετικά μεγάλες ελληνικές εταιρίες δραστηριοποιούνται στην περιοχή (π.χ. ISO MAT, Μαθιός Πυρίμαχα). Στον τομέα των υπηρεσιών, επίσης, μια ελληνική startup, η Doctoranytime, είναι από τις πιο γνωστές πλατφόρμες για online κρατήσεις ιατρικών ραντεβού, ενώ η ελληνική βιομηχανία ειδών επίπλωσης γραφείων Δρομέας εγκαινίασε στα τέλη του 2015 μεγάλο κατάστημα σε προάστιο των Βρυξελλών, προμηθεύοντας με έπιπλα την Ευρ. Επιτροπή. Η εταιρία VivaWallet επίσης άρχισε τη δραστηριότητά της στις Βρυξέλλες, ανοίγοντας γραφείο το 2016.
Η ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
«Μαθαίνει» ελληνικές γεύσεις στους Βέλγους
Η ελληνική ομογένεια του Βελγίου, που υπολογίζεται ότι αριθμεί περίπου 40.000 άτομα, διαδραματίζει ξεχωριστό ρόλο στην ανάπτυξη διμερών εμπορικών σχέσεων. Επισημαίνεται ότι μία εκ των μεγαλυτέρων βιομηχανιών σοκολάτας του Βελγίου, με πολύ μεγάλη διεθνή παρουσία, η Leonidas, είναι ιδιοκτησίας Ελλήνων ομογενών του Βελγίου.
Ταυτόχρονα, υπάρχει μεγάλος αριθμός διακεκριμένων και υψηλής γαστρονομικής ποιότητας ελληνικών εστιατορίων σε όλο το Βέλγιο, και η ελληνική ομογένεια στη χώρα σε κάποιον βαθμό ασχολείται με εισαγωγή ελληνικών τροφίμων, τα οποία κυρίως προορίζονται/προωθούνται σε καταστήματα εστίασης (τα αγροτοδιατροφικά προϊόντα αποτελούν, άλλωστε, περίπου το 19% των συνολικών εξαγωγών μας προς το Βέλγιο).
Τα τελευταία χρόνια η προσπάθεια των σχετικά μικρού μεγέθους ελληνικών επιχειρήσεων δείχνει να αποδίδει, καθώς όλο και περισσότερο τα ελληνικά προϊόντα βρίσκονται στα ράφια μεγάλων καταστημάτων λιανικής, ενώ και τα ελληνικά βιολογικά προϊόντα επωφελούνται από τη γενικότερη τάση προς πιο υγιεινά μοντέλα διατροφής.
Η παρουσία του ελληνικού ελαιόλαδου ολοένα αυξάνεται στα ράφια των μεγάλων λιανεμπορικών αλυσίδων (Carrefour, Delhaize), αλλά και σε κάποια soft discount καταστήματα (Colruyt). Μάλιστα, κάποια σουπερμάρκετ (Delhaize, Colruyt, Makro) εισάγουν μεγάλες ποσότητες ελληνικού ελαιολάδου απευθείας από Ελλάδα, ενώ σε κάποια άλλα (Cora, Match) το ελληνικό ελαιόλαδο διακινείται μέσω των εισαγωγέων ελληνικών προϊόντων.
Αντίστοιχα, αυξητικά κινούνται τα τελευταία χρόνια και οι βελγικές επενδύσεις στην Ελλάδα, που το 2022 έφτασαν τα 312 εκατ. ευρώ σε ροές. Συνολικά υπάρχουν 16 βελγικές επιχειρήσεις εγκατεστημένες στην Ελλάδα. Από τις πιο σημαντικές επενδύσεις θεωρείται αυτή της διαχειρίστριας εταιρίας του βελγικού δικτύου φυσικού αερίου, Fluxys, η οποία είναι μέτοχος του αγωγού TAP, με μερίδιο 19%, και συμμετέχει σε επενδυτική κοινοπραξία που διαθέτει το 66% του μετοχικού κεφαλαίου του ΔΕΣΦΑ.
Σημαντική βελγική επένδυση στην Ελλάδα είναι η εξαγορά της ελληνικής λιανεμπορικής αλυσίδας τροφίμων ΑΒ Βασιλόπουλος από τον βελγικό όμιλο Delhaize, το 1992, όπως και το εργοστάσιο παραγωγής πλαστικών υλικών συσκευασίας τύπου PET που λειτουργεί στην Πάτρα, η βιομηχανία πλαστικών Resilux.
Τον Μάρτιο του 2018 η Wind Hellas επέλεξε τη βελγική εταιρία Zappware για την παροχή τηλεοπτικού περιεχομένου στους συνδρομητές της. Βελγικές επενδύσεις υπάρχουν, ακόμα, στους κλάδους των κατασκευών, των εξορύξεων, των τηλεπικοινωνιών και των υπηρεσιών logistics.
ΤΟΜΕΙΣ ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
Τα συν και τα πλην για τη διείσδυση στην αγορά
Αν και ο όγκος των συναλλαγών του Βελγίου με τα Βαλκάνια δεν είναι πολύ υψηλός, το ενδιαφέρον των βελγικών επιχειρήσεων τα τελευταία χρόνια δείχνει να μεγαλώνει και το αυξανόμενο τουριστικό ρεύμα δημιουργεί αρκετά ευνοϊκές προοπτικές για την περαιτέρω προσέλκυση βελγικών επενδύσεων.
Λόγω των ανταγωνιστικών τιμών των ελληνικών εξοχικών κατοικιών, σε σχέση με γειτονικές στο Βέλγιο χώρες, όπως για παράδειγμα η Γαλλία, η Ελλάδα θα μπορούσε να αποτελέσει προορισμό για αγορά δεύτερης – εξοχικής κατοικίας, και ήδη έχει εκδηλωθεί σχετικό ενδιαφέρον προς το το Γρ. ΟΕΥ Βελγίου.
Επίσης, μαζί με τον ενεργειακό τομέα, ο τομέας του supply chain management/logistics θα μπορούσε να προσελκύσει επενδύσεις, αφενός λόγω της θέσης της χώρας σε σχέση με τα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή, αφετέρου λόγω των υψηλότερου επιπέδου υποδομών σε σχέση με γειτονικές χώρες.
Αναλόγως παρουσιάζονται ευκαιρίες για την περαιτέρω ανάπτυξη των ελληνικών εξαγωγών στο Βέλγιο, με βασική προϋπόθεση την εκπόνηση μακροπρόθεσμων επιχειρηματικών στρατηγικών για τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας. Οι ελληνικές εταιρίες που επιθυμούν να διευρυνθούν στη βελγική αγορά θα πρέπει να υπολογίσουν τη βαρύτητα των πολιτισμικών και των γλωσσικών διαφορών στις τρεις περιφέρειες του Βελγίου, που επηρεάζουν και τον τρόπο με τον οποίο κλείνονται εμπορικές συμφωνίες.
Βασική τροχοπέδη στο εμπορικό άνοιγμα προς το Βέλγιο αποτελεί και ο έντονος διεθνής ανταγωνισμός για τη διάθεση προϊόντων στις μεγάλες λιανεμπορικές αλυσίδες τροφίμων, με τα ολιγοπωλιακά χαρακτηριστικά, που καθιστούν την αγορά δύσκολα προσβάσιμη από μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ωστόσο, η εδραίωση παγκοσμίως της μεσογειακής διατροφής ως ωφέλιμης αλλά και η εξοικείωση των Βέλγων με την ελληνική κουζίνα, λόγω τουρισμού και ομογένειας, μπορούν να διευκολύνουν την περαιτέρω διείσδυση των ελληνικών αγροτοδιατροφικών προϊόντων στη βελγική αγορά και, ειδικότερα, στην αναπτυσσόμενη αγορά βιολογικών προϊόντων.
Αρκετά καλές προοπτικές έχουν οι ελληνικοί οίνοι, οι οποίοι τα προηγούμενα χρόνια έτυχαν σημαντικής προώθησης, με πλήθος γευσιγνωσιών από το Γραφείο ΟΕΥ, όπως και τα ελληνικά αλιεύματα (π.χ. τσιπούρα, λαβράκι). Προφανώς, μεγάλες προοπτικές έχει και το τυποποιημένο ελληνικό ελαιόλαδο, παρά τον έντονο ανταγωνισμό από ιταλικές και ισπανικές επιχειρήσεις. Η ελληνική γαστρονομία συνολικά μπορεί να υποβοηθηθεί από την παρουσία μεγάλου αριθμού ελληνικών εστιατορίων σε όλη τη χώρα και την αύξηση των προωθητικών ενεργειών και δράσεων.
Στους υπόλοιπους κλάδους στους οποίους παρουσιάζεται ελληνικό ενδιαφέρον ξεχωρίζει αυτός της βιοτεχνολογίας, καθώς το Βέλγιο έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο στον συγκεκριμένο τομέα (αποτελούσε, άλλωστε, τη βασική χώρα εισαγωγής εμβολίων κατά του Covid-19 τα προηγούμενα χρόνια). Τα δομικά υλικά θα μπορούσαν, επίσης, να αποτελέσουν ακόμα μία κατηγορία προϊόντων με αυξητική τάση, δεδομένου ότι η χώρα -κυρίως η περιοχή των Βρυξελλών- έχει έντονη κατασκευαστική δραστηριότητα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα είδη σκίασης και γενικότερα τα μέσα μείωσης της θερμοκρασίας και έκθεσης σε υψηλές θερμοκρασίες, καθώς η κλιματική αλλαγή ενδέχεται να καταστήσει αυτά τα είδη ολοένα πιο σημαντικά σε μια χώρα όπου τα περισσότερα κτίσματα δεν έχουν παντζούρια, ρολά, τέντες κ.τ.λ.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 23/08/2024)