Εμβάθυνση της συνεργασίας και αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων σε μια περίοδο γεωπολιτικής αναταραχής
Αφορμή, η επικοινωνία Κυριάκου Μητσοτάκη – Ναρέντρα Μόντι, αρχές Νοεμβρίου. Ο Ελληνας πρωθυπουργός είχε αναφερθεί στις προοπτικές εμβάθυνσης των διμερών σχέσεων, βάσει όσων υιοθετήθηκαν κατά την επίσκεψη του Ινδού πρωθυπουργού στην Αθήνα (Αύγουστος 2023).
Ενδιαφέρουσα κίνηση η ενημέρωση του γραφείου του πρωθυπουργού για την πρόθεση της Αθήνας να ανοίξει σε εύλογο χρόνο ακόμα δύο προξενεία στην Ινδία, στη Βομβάη και τη Μπανγκαλόρ. Κοινή εκτίμηση πως σε περίοδο (και) γεωπολιτικής ρευστότητας και ιστορικών αλλαγών οι δύο πλευρές έχουν πολλά που τις φέρνουν κοντά και ελάχιστα που τις απομακρύνουν. Γνωστό ότι η Ινδία βασίζεται στις θαλάσσιες οδούς για το 95% του διεθνούς (εξωτερικού) εμπορίου της. Εξίσου γνωστό ότι η Ελλάδα κατέχει το μεγαλύτερο εμπορικό στόλο παγκοσμίως. «Κλειδί των επτά θαλασσών» το Αρχιπέλαγος της Ινδίας, μία από τις πιο καίριες γεωπολιτικές παραμέτρους η ευρύτερη περιοχή της Ινδικής – Ειρηνικού, με γεωπολιτικούς αναλυτές να θεωρούν πως ένα από τα κύρια πεδία αντιπαράθεσης των μεγάλων δυνάμεων θα είναι το συγκεκριμένο. Οπου η Ινδία έχει ζωτικά συμφέροντα, παλαιόθεν θεωρεί τον Ινδικό Ωκεανό ως «αυλή» της, ενώ τα τελευταία χρόνια αναδεικνύεται σε αντίβαρο της Κίνας, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τα δυτικά συμφέροντα (ΗΠΑ). Η Κίνα επεκτείνει την παρουσία της στην περιοχή από το 2008, προωθώντας τη θαλάσσια διαδρομή «Νέφος των μαργαριταριών», κάτι σαν θαλάσσια οδός του «Διαδρόμου του μεταξιού».
Σε αυτό το chess positioning το Δελχί επιδιώκει στρατηγικού χαρακτήρα συμφωνίες με θαλάσσιες δυνάμεις και η Ελλάδα είναι από τις κορυφαίες. Παράλληλα, η Ελλάδα θα μπορούσε να αποτελέσει πύλη εισόδου για τα ινδικά συμφέροντα στην Ευρώπη, ενδεχόμενο που διακαώς επιθυμεί η Ουάσινγκτον (παλαιά και νέα ηγεσία). Σύμφωνα με το υπ. Εξωτερικών της Ινδίας, ο διάδρομος Ινδίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης (IMEC) θα συνέβαλε στην οικονομική ανάπτυξη (μέσω διαδρόμων), που θα συνέδεαν την Ινδική χερσόνησο με την Αραβική και την Ευρώπη. Εμφανές αντίβαρο στον «Διάδρομο του μεταξιού» (Silk Road). Για την Ινδία, ο IMEC δεν αποτελεί τίποτα περισσότερο παρά την αναβίωση της αρχαίας διαδρομής των μπαχαρικών, η οποία υπήρχε κατά τους πρώτους αιώνες μέχρι τον 15ο αιώνα μ.Χ. Αυτή η θαλάσσια εμπορική διαδρομή συνέδεε τις αγορές της βυζαντινής αυτοκρατορίας με την ινδική υποήπειρο μέσω της Ερυθράς Θάλασσας. Ηταν γνωστή ως η «Διαδρομή της Ερυθράς Θάλασσας».
Οι δύο πλευρές έχουν κοινά και στρατηγικά συμφέροντα, σημειώνει η Κουμάρι Μάνσι. Σύμφωνα με την επίκουρη καθηγήτρια στο Amity University Haryana (AUH), η αρχαιότερη και η μεγαλύτερη δημοκρατία του κόσμου μπορούν να συνεργαστούν για την προώθηση ενός ελεύθερου και ανοικτού Ινδο-Ειρηνικού και Μεσογείου, με απώτερο σκοπό τη θαλάσσια ασφάλεια. Η ελευθερία της ναυσιπλοΐας και η ασφάλεια των θαλάσσιων λωρίδων επικοινωνίας αποτελούν κοινή ανησυχία για αμφότερες. Είναι γνωστό ότι και οι δύο χώρες έχουν σταθερά υποστηρίξει η μία την άλλη σε ζητήματα εθνικών συμφερόντων, όπως το Kashmir και η Κύπρος. Οι σχέσεις Ελλάδας – Ισραήλ – Κύπρου λογίζονται ως συμμαχία που αντισταθμίζει τον ρόλο της Τουρκίας, που υποστηρίζει το Πακιστάν στο θέμα του Kashmir και του ρόλου της στον Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας (OIC).
Ποιες οι βασικές κινήσεις ισχυροποίησης του «δεσμού» των δύο χωρών
Αθήνα και Δελχί είναι «καταδικασμένες» να ισχυροποιήσουν τη συνεργασία τους, να την εμβαθύνουν, με την Ελλάδα να διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους στόλους παγκοσμίων και την τρίτη ισχυρότερη αεροπορία στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Σε αυτό το πλαίσιο, η επίσκεψη του αρχηγού του Ινδικού Ναυτικού στην Ελλάδα (Οκτώβριος) και η ελληνική συμμετοχή στην πολυεθνική αεροπορική άσκηση «Tarang Shakti 24», στην αεροπορική βάση Jodhpur, στην Ινδία (29 Αυγούστου – 14 Σεπτεμβρίου/στοιχεία γραφείου Τύπου ΓΕΑ).
Σε ό,τι αφορά το αυστηρά επιχειρηματικό/επενδυτικό πεδίο, τον Φεβρουάριο (20-24/2/2024) πραγματοποιήθηκε ευρεία αποστολή στην Ινδία, υπό τον υφυπουργό Εξωτερικών (για θέματα εμπορικής διπλωματίας) Κώστα Φραγκογιάννη, επιτελείς του ΥΠΕΞ και παραγόντων του Enterprise Greece. Συγκεκριμένα, αφορούσε πολλούς τομείς αυξημένου ενδιαφέροντος για την ελληνική επιχειρηματικότητα. Ενδεικτικές οι συμμετοχές από τους κλάδους της υψηλής τεχνολογίας, των logistics, των φαρμακοβιομηχανιών (η Ινδία είναι η μεγαλύτερη παραγωγός γενοσήμων διεθνώς), των κατασκευών, της ενέργειας και του τουρισμού. Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα ετήσια στοιχεία, ο όγκος του διμερούς εμπορίου Ελλάδας – Ινδίας το 2022 ήταν μόλις 1,32 δισ. ευρώ, αν και αυξημένος σχεδόν κατά 60% σε σχέση με έναν χρόνο πριν. Οι ελληνικές εξαγωγές ήταν 234,7 εκατ. ευρώ και οι εισαγωγές μας από την Ινδία έφτασαν το 1,08 δισ. ευρώ.
Γιατί η σημερινή αναφορά της «DEALnews» στα ελληνο-ινδικά; Στη «δύση» του 2024 και πριν την «ανατολή» του 2025, που προεξοφλείται ότι θα είναι χρονιά ιστορικών αλλαγών διεθνώς, η Αθήνα, με προεξάρχουσα την κυβέρνηση, θα πρέπει μεθοδικά και στρατηγικά να ισχυροποιήσει περαιτέρω τη σχέση της με το Δελχί. Εκ των ων ουκ άνευ να υλοποιηθούν 2-3 αυτονόητα: απευθείας αεροπορική σύνδεση (το σχετικό MoU έχει υπογραφεί επί θητείας Νίκου Κοτζιά στο ΥΠΕΞ και της τότε ομολόγου του Sushma Swaraj, το 2017), «άνοιγμα» λιμανιού σε ινδικές εταιρίες, θα μπορούσε να είναι ο ΟΛΒόλου, που ουσιαστικά έχει περάσει (κατά το 67% του μ.κ.) στον ΟΛΘεσσαλονίκης, συμφωνία για ελλιμενισμό/επισκευή πλοίων σε εγκαταστάσεις εκατέρωθεν.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 29/11/2024)