Η παράνομη διακίνηση και διάθεση αλκοολούχων ποτών αποτελεί μια σοβαρή πρόκληση για την ελληνική αγορά, με καταλυτικό ρόλο στη διάδοσή της να διαδραματίζει η υψηλή φορολογία. Την Τρίτη 10 Δεκεμβρίου 2024, πραγματοποιήθηκε ημερίδα στο Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας, όπου αναλύθηκαν οι αιτίες και οι συνέπειες του φαινομένου, καθώς και οι προτεινόμενες μέθοδοι αντιμετώπισής του.
Αιτίες και εκτίμηση του προβλήματος
Σύμφωνα με την αντιπρόεδρο της Ένωσης Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών (ΕΝΕΑΠ), Έφη Μπούρα, τα δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δείχνουν ότι το 21% της παγκόσμιας κατανάλωσης αλκοόλ προέρχεται από παράνομα προϊόντα. Ο ΟΟΣΑ, σε πρόσφατη έκθεσή του, επισημαίνει τη σύνδεση του παράνομου εμπορίου με τη διαφορά τιμών ανάμεσα στο νόμιμο και το παράνομο αλκοόλ, η οποία προκύπτει από τις διαφορές στους φόρους και τα δασμολογικά τέλη. Η υψηλή φορολογία, ιδιαίτερα ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης (ΕΦΚ), δημιουργεί το έδαφος για εκτεταμένα εγκληματικά κυκλώματα που εκμεταλλεύονται την κατάσταση για να αποφύγουν την καταβολή των φόρων.
Στην Ελλάδα, η εκτίμηση για τις απώλειες πωλήσεων αλκοολούχων ποτών από παράνομες διαδρομές ανέρχεται στο 11% των συνολικών πωλήσεων. Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, περίπου 6 εκατ. φιάλες διακινούνται χωρίς την καταβολή ΕΦΚ, με τις απώλειες να φτάνουν τα 72 εκατ. ευρώ ετησίως, συμπεριλαμβανομένων των απωλειών από τον ΦΠΑ.
Συνέπειες και κινδυνοι για τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια
Η ανάπτυξη του παράνομου εμπορίου αλκοολούχων ποτών δεν περιορίζεται μόνο στις οικονομικές επιπτώσεις. Σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στην ημερίδα, η ποιότητα των προϊόντων αυτών είναι συχνά ανεξέλεγκτη, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία. Η παραγωγή και διάθεση νοθευμένων ποτών χωρίς κανένα έλεγχο μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές υγειονομικές επιπτώσεις για τους καταναλωτές. Επιπλέον, τα δίκτυα διακίνησης αυτών των προϊόντων ενισχύουν το οργανωμένο έγκλημα, απειλώντας την ασφάλεια των πολιτών.
Προτάσεις για την καταπολέμηση του φαινομένου
Η ΕΝΕΑΠ, μέσω της αντιπροεδρίας της, προτείνει τη μείωση του ΕΦΚ στα αποστάγματα, προκειμένου να μειωθούν οι κίνητροι για το παράνομο εμπόριο και να εξυγιανθεί η αγορά. Επιπλέον, προτείνεται η ενίσχυση του ελέγχου μέσω της εφαρμογής του συστήματος ταυτοποίησης LOTIFY, καθώς και η δημιουργία ενός πανελλαδικού σχεδίου ελέγχου από τις διωκτικές αρχές. Οι προτάσεις αυτές στοχεύουν στην ενίσχυση των ελέγχων και στη διαμόρφωση ενός πιο υγιούς επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ικανό να περιορίσει την παράνομη διακίνηση αλκοολούχων ποτών.
Η ημερίδα επεσήμανε τη σημασία της συστηματικής εκπαίδευσης των ελεγκτικών αρχών και της δημιουργίας ετήσιας έκθεσης πεπραγμένων, προκειμένου να παρακολουθείται η πρόοδος στην καταπολέμηση του φαινομένου.