Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 45η θέση ανάμεσα σε 133 χώρες στον Παγκόσμιο Δείκτη Καινοτομίας, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦΙΜ) σε συνεργασία με το δίκτυο δεξαμενών σκέψης EPICENTER.
Ο δείκτης αυτός αξιολογεί την ικανότητα κάθε χώρας να παράγει καινοτομία, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως η έρευνα, η τεχνολογική πρόοδος, η επιχειρηματική ανάπτυξη και η ποιότητα των θεσμών.
Παράλληλα, η Ελλάδα βρίσκεται στην 25η θέση μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI), ο οποίος αποτυπώνει την πρόοδο των χωρών στον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Δυνατά σημεία και προκλήσεις
Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, η χώρα εμφανίζει θετικές επιδόσεις στον τομέα του ανθρώπινου κεφαλαίου και της έρευνας, σημειώνοντας υψηλότερη βαθμολογία από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ωστόσο, υστερεί σε άλλους τομείς, όπως η επιχειρηματική ανάπτυξη, η καινοτομία στις επιχειρήσεις και η ανάπτυξη της αγοράς, όπου καταγράφονται σημαντικές αποκλίσεις.
Ιδιαίτερα χαμηλή είναι η επίδοση στις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες, όπου η Ελλάδα κατατάσσεται προτελευταία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, απέχοντας σημαντικά από τον μέσο όρο. Στις υπόλοιπες επιμέρους κατηγορίες του δείκτη DESI, όπως η συνδεσιμότητα και η ενσωμάτωση ψηφιακών τεχνολογιών, η χώρα βρίσκεται στην 22η θέση, με αξιοσημείωτες αποκλίσεις από τις ευρωπαϊκές επιδόσεις.
Παράγοντες που επηρεάζουν την καινοτομία
Η μελέτη αναδεικνύει ορισμένες βασικές προκλήσεις που περιορίζουν την καινοτομία και την τεχνολογική ανάπτυξη. Μεταξύ αυτών, επισημαίνεται η έλλειψη ανεπτυγμένων χρηματοπιστωτικών αγορών και ιδιωτικών επενδυτικών εργαλείων, που καθιστούν δυσκολότερη τη χρηματοδότηση καινοτόμων εγχειρημάτων.
Επιπλέον, η αυστηρή ρυθμιστική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε σύγκριση με άλλες περιοχές όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, φαίνεται να λειτουργεί αποθαρρυντικά για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και επιχειρηματικών μοντέλων.
Προτεινόμενες παρεμβάσεις
Για την ενίσχυση της καινοτομίας, η μελέτη προτείνει μια σειρά από παρεμβάσεις, όπως:
- Βελτίωση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος: Η απλοποίηση των κανονισμών μπορεί να διευκολύνει τη δημιουργία και την ανάπτυξη νεοφυών επιχειρήσεων.
- Ενίσχυση των χρηματοδοτικών εργαλείων: Η ανάπτυξη κεφαλαιοποιητικών συνταξιοδοτικών συστημάτων θα μπορούσε να δημιουργήσει νέες επενδυτικές ροές για καινοτόμα έργα.
- Ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών: Η αναβάθμιση των ψηφιακών υποδομών θα μπορούσε να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα και να στηρίξει τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων.
- Επένδυση στην εκπαίδευση και την έρευνα: Η διατήρηση και η περαιτέρω ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου είναι κρίσιμος παράγοντας για τη μελλοντική ανάπτυξη.
Ο Γενικός Διευθυντής του ΚΕΦΙΜ και συγγραφέας της μελέτης Νίκος Ρώμπαπας έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Κάθε αισιόδοξη σκέψη για το μέλλον της χώρας μας προϋποθέτει τη σημαντική βελτίωση των επιδόσεων της οικονομίας μας στην καινοτομία και την ψηφιακή οικονομία. Το χάσμα που καλούμαστε να καλύψουμε, τόσο με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, όσο και, ακόμη περισσότερο, με τις πρωτοπόρες στα πεδία αυτά διεθνείς οικονομίες είναι μεγάλο, και οι σχετικές παρεμβάσεις πρέπει να είναι ταχείς και αποτελεσματικές. Η απλοποίηση του συχνά υπερβολικά αυστηρού κανονιστικού πλαισίου, η δημιουργία ενός ισχυρού κεφαλαιοποιητικού συστήματος στις συντάξεις που θα επιτρέψει την επένδυση σημαντικών κεφαλαίων, η επένδυση σε αναγκαίες υποδομές και στη σύγχρονη εκπαίδευση πρέπει να αποτελέσουν εντατικότερα προτεραιότητες της κυβερνητικής πολιτικής».