Εδώ και ενάμιση χρόνο σχεδόν όλοι οι φορείς εκπροσώπησης του ελληνικού επιχειρείν κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου στην κυβέρνηση για ένα ενδεχόμενο «ατύχημα», ικανό να θέσει εκτός πορείας τα δημοσιονομικά της χώρας και να φέρει στο προσκήνιο ξανά μεγάλες, χρόνιες και ανεπίλυτες παθογένειες. Η δυσάρεστη «έκπληξη» που θα μπορούσε να πλήξει το «success story» της οικονομίας αναμενόταν κυρίως από εξωγενείς παράγοντες (βλ. διεθνείς γεωπολιτικές εξελίξεις, ενεργειακό κόστος κ.ά.). Ομως ήταν και κάποιοι που ψέλλιζαν, σαν ευχή, «ο μη γένοιτο μια μεγάλη φυσική καταστροφή», έχοντας σαν πιο πρόσφατο παράδειγμα τις πλημμύρες στη Θεσσαλία το 2023, τα αποτελέσματα των οποίων στην πρωτογενή παραγωγή είναι ακόμη «ενεργά».
Του Νάσου Χατζητσάκου
Οι εξελίξεις με επίκεντρο την εμβληματική για τον ελληνικό τουρισμό Σαντορίνη, οι οποίες παράλληλα επηρεάζουν την Αμοργό, την Ανάφη και την Ιο, προκαλούν τον φόβο ότι, εφόσον το πρωτόγνωρο φαινόμενο δεν παρουσιάσει σύντομα σημάδια ύφεσης και δεν ληφθούν σε άμεσο χρόνο τα απαραίτητα μέτρα από την Πολιτεία, τότε το σοβαρό «ατύχημα» το οποίο όλοι απεύχονταν μπορεί να συμβεί μέσα στους αμέσως επόμενους μήνες, επιφέροντας, με βάση το λιγότερο δυσμενές σενάριο, πλήγμα από τουλάχιστον 1 έως 1,6 δισ. ευρώ στην ελληνική οικονομία, χωρίς να υπολογίζονται τα έσοδα από την κρουαζιέρα. Σε αυτό το απευκταίο ενδεχόμενο θα προκληθεί ένα ντόμινο πολυεπίπεδων αρνητικών επιπτώσεων, πέρα και από το νησιωτικό σύμπλεγμα των Κυκλάδων.
Δεδομένου ότι αυτές τις ημέρες το ενδιαφέρον όλων ήταν και παραμένει στραμμένο στην προστασία του πληθυσμού που ήταν στο νησί όταν άρχισε το φαινόμενο του σεισμικού σμήνους, καθώς και αυτών που επέλεξαν να παραμείνουν, τα μεγάλα ερωτήματα σε σχέση με το «τι μέλλει γενέσθαι» στην τουριστική αγορά της Σαντορίνης, και όχι μόνο, καλά καλά δεν έχουν μπει στο μικροσκόπιο των πολιτικών -και μη- αρμοδίων. Ωστόσο, τα πρώτα σημάδια δεν αφήνουν σημαντικά περιθώρια αισιοδοξίας, ειδικά στην περίπτωση κατά την οποία τις επόμενες εβδομάδες και μήνες επιβεβαιωθούν τα δυσμενέστερα σενάρια των σεισμολόγων (δεν αποκλείουν το νησιωτικό σύμπλεγμα των Κυκλάδων να συνεχίσει για αρκετό καιρό ακόμα να αισθάνεται έντονα τον Εγκέλαδο).
Μέχρι στιγμής δεν καταγράφεται «κύμα» ακυρώσεων. Ομως, όπως αναφέρουν σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους οι επαγγελματίες του χώρου και συγκεκριμένα ιδιοκτήτες ξενοδοχειακών μονάδων και ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης, αν και είναι λίγοι οι τουρίστες που αυτές τις ημέρες αποφάσισαν να αναβάλουν την επίσκεψή τους στη Σαντορίνη, το δείγμα δεν είναι ενδεικτικό, ούτε βάσει αυτού μπορεί να εκτιμηθεί τι θα γίνει το επόμενο χρονικό διάστημα. Αφενός οι κρατήσεις για τους μήνες Απρίλιο και Μάιο δεν ήταν πολλές, αφετέρου τυχόν ακυρώσεις μπορούν να γίνουν ακόμα και λίγα εικοσιτετράωρα πριν από την πραγματοποίηση του προγραμματισμένου ταξιδιού, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έχουν γίνει προπληρωμές.
Τι θα συμβεί, όμως, εάν τελικά επιβεβαιωθούν τα πλέον δυσμενή σενάρια; Η Σαντορίνη εκτιμάται ότι εισφέρει σε ένα ποσοστό της τάξης του 5% με 8% επί των κερδών του συνολικού τουρισμού, ο οποίος αποφέρει τα τελευταία δύο χρόνια περίπου 20 δισ. ευρώ στην οικονομία. Εάν, λοιπόν, το πρωτόγνωρο φαινόμενο συνεχιστεί και ακολουθήσει ένα «κύμα» ακυρώσεων, το οποίο επί της ουσίας θα ακυρώσει για φέτος την τουριστική σεζόν στο νησί, τότε οι απώλειες θα κυμανθούν από 1 έως περίπου 1,6 δισ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται τα έσοδα από την κρουαζιέρα, το κόστος στήριξης των επιχειρήσεων του τουρισμού, των μεταφορών και της εστίασης, καθώς και των χιλιάδων εργαζομένων που θα πληγούν.
Το προφίλ του πιο φημισμένου νησιού της χώρας
Ισχυρή τοπική τουριστική «βιομηχανία», και όχι μόνο, διαθέτει η Σαντορίνη, αποτελώντας τα τελευταία χρόνια το πιο γνωστό σε όλο τον κόσμο «άρμα» του πιο δυναμικά αναπτυσσόμενου, μαζί με τη ναυτιλία, κλάδου της χώρας.
Με βάση τα δεδομένα των αμέσως προηγούμενων ετών, το νησί επισκέπτονται κάθε χρόνο περίπου 3 με 3,5 εκατ. τουρίστες. Από αυτούς, περισσότερα από 1,3 εκατ. άτομα φτάνουν με κρουαζιερόπλοια και πάνω από 2 εκατ. άτομα με πλοία και αεροπλάνα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το καλοκαίρι του 2024 ο αριθμός των ταξιδιωτών που επισκέπτονταν καθημερινά τη Σαντορίνη με κρουαζιερόπλοια ανέρχονταν στα 17.000 άτομα (γεγονός το οποίο προκάλεσε φαινόμενα συμφόρησης, με τις αρμόδιες Αρχές να βάλουν «πλαφόν» στους 8.000 επισκέπτες την ημέρα).
Στο νησί υπάρχουν εκατοντάδες ξενοδοχεία, με περισσότερες από 17.000 κλίνες, καθώς και περισσότερα από 10.000 ακίνητα βραχυχρόνιας μίσθωσης. Παράλληλα, υπάρχουν εκατοντάδες επιχειρήσεις εστίασης και μεγάλη δραστηριότητα στον τομέα των μεταφορών, με περισσότερα από 6.000 οχήματα μετακίνησης επισκεπτών και τουριστικά λεωφορεία.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η Σαντορίνη εκτιμάται ότι εισφέρει κατ’ ελάχιστο ένα ποσοστό της τάξης του 5% με 8% στα συνολικά ετήσια έσοδα από τον τουρισμό, ο οποίος με τη σειρά του αποδίδει από 20 δισ. ευρώ (το 2023) έως και περίπου 22 δισ. ευρώ (το 2024) στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) της Ελλάδας. Αυτό σημαίνει ότι τα έσοδα από το τουριστικό προϊόν του νησιού, χωρίς να υπολογίζονται τα κέρδη από την κρουαζιέρα, με βάση τόσο την ανάλυση των στατιστικών όσο και τις εμπειρικές εκτιμήσεις επιχειρηματιών του κλάδου κυμαίνονται από 1 έως και -τουλάχιστον- 1,6 δισ. ευρώ τον χρόνο.
Οι απώλειες στην περίπτωση κατά την οποία το πρωτόγνωρο για τη σύγχρονη ελληνική ιστορία φαινόμενο συνεχιστεί, «αγγίζοντας» χρονικά τη θερινή περίοδο και προκαλώντας «κύμα» ακυρώσεων, θα είναι ευρύτερες. Ενα απευκταίο «χτύπημα» στον τουρισμό του νησιού θα προκαλέσει αλυσιδωτές συνέπειες για μια σειρά επιχειρήσεων και επαγγελματιών, από τον κλάδο των μεταφορών έως και των τροφίμων και ποτών, ενώ μεγάλο πρόβλημα θα προκληθεί με χιλιάδες εποχικά απασχολουμένους (αρκετοί εκ των οποίων ήδη είχαν μεταβεί στο νησί για τις απαραίτητες, εν όψει σεζόν, προετοιμασίες και αναχώρησαν τα προηγούμενα εικοσιτετράωρα εξαιτίας του φαινομένου), οι οποίοι θα μείνουν εκτός αγοράς εργασίας.
«Αφωνία» και στάση αναμονής από τους επαγγελματίες του κλάδου
Σε στάση αναμονής βρίσκονται οι επιχειρηματίες και οι επαγγελματίες του νησιού, παρακολουθώντας λεπτό προς λεπτό τις τοποθετήσεις και τις εκτιμήσεις των επιστημόνων, καθώς και τις ενέργειες της Πολιτείας στο πλαίσιο της εξέλιξης του σεισμικού φαινομένου. Καθοριστικές, ωστόσο, σε σχέση με την εικόνα που θα παρουσιάσει η Σαντορίνη κατά τη θερινή περίοδο, εκτιμάται ότι θα είναι οι τελευταίες ημέρες του Φεβρουαρίου.
Δεν είναι τυχαίο ότι κανένας αρμόδιος από τους φορείς εκπροσώπησης, όχι μόνο τοπικής αλλά και πανελλαδικής «εμβέλειας», των εμπλεκομένων με το τουριστικό επιχειρείν (όπως ο ΣΕΤΕ, ο ΠΟΞ αλλά και το Επιμελητήριο Κυκλάδων) δεν έχει τοποθετηθεί τις τελευταίες ημέρες σε σχέση με τις εξελίξεις και πολύ περισσότερο δεν έχει προβεί σε καμία εκτίμηση σε σχέση με τις όποιες πιθανές επιπτώσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες της «DEALnews», οι επαγγελματικές οργανώσεις αναμένουν να δουν πώς θα εξελιχθεί το φαινόμενο και στην περίπτωση που συνεχιστεί τις επόμενες εβδομάδες περιμένουν να εξετάσουν τα στοιχεία των ενδεχόμενων ακυρώσεων στα τέλη του τρέχοντος μήνα.
Εξαίρεση αποτέλεσε η ΕΣΕΕ, η οποία, χθες, με επιστολή που υπογράφουν ο πρόεδρος Σταύρος Καφούνης και ο γ.γ. Δώρος Καπράλος, ύστερα από αξιολόγηση της κατάστασης σε συνεργασία με τον πρόεδρο του Εμποροεπαγγελματικού Συλλόγου Θήρας και οικονομικό επόπτη της Συνομοσπονδίας Νίκο Νομικό, ζητά από τους συναρμόδιους υπουργούς να υπαχθούν οι επιχειρήσεις του νησιού σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης.
Από την εικόνα που θα παρουσιάζουν οι κρατήσεις στα τέλη του Φεβρουαρίου, άνθρωποι του τουριστικού και του ξενοδοχειακού κλάδου εκτιμούν ότι θα είναι δυνατή μια εκτίμηση σε σχέση με πιθανές απώλειες κατά τη φετινή καλοκαιρινή περίοδο. Μέχρι τότε, όπως οι ίδιοι κύκλοι αναφέρουν, οι φορείς εκπροσώπησης των επιχειρηματιών και επαγγελματιών του τουρισμού και της εστίασης αναμένεται ότι θα κρατήσουν μια στάση «αφωνίας».
«Alert» και προειδοποιήσεις από ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία
Το πρωτόγνωρο φαινόμενο στη Σαντορίνη δεν έχει περάσει απαρατήρητο από χώρες οι οποίες «τροφοδοτούν» με εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο την ελληνική τουριστική αγορά, όπως οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία.
Τη Δευτέρα 3 Φεβρουαρίου από την πρεσβεία των ΗΠΑ εκδόθηκε έκτακτο «alert», με τίτλο «Σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή της Αμοργού, της Σαντορίνης (Θήρα), της Ανάφης και της Ιου». Στην ανακοίνωση αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι οι Αμερικανοί πολίτες πρέπει να είναι προσεκτικοί στις πληγείσες περιοχές. «Οι Αμερικανοί πολίτες που ζουν ή ταξιδεύουν κοντά σε οποιαδήποτε από τις πληγείσες περιοχές», επισημαίνει η πρεσβεία των ΗΠΑ, «θα πρέπει να ακολουθούν οδηγίες από τις τοπικές Αρχές και να παρακολουθούν στενά τα τοπικά μέσα ενημέρωσης και τις ειδοποιήσεις έκτακτης ανάγκης».
Εκτακτη προειδοποίηση εξέδωσε και η Μεγάλη Βρετανία προχθές, Τετάρτη 5 Φεβρουαρίου, αναφέροντας ότι όσοι βρίσκονται στις περιοχές όπου παρουσιάζεται αυξημένη σεισμική δραστηριότητα πρέπει να μην παρευρίσκονται σε μεγάλες συγκεντρώσεις σε εσωτερικούς χώρους, να αποφεύγουν παλιά ή εγκαταλελειμμένα κτίρια και να αποφεύγουν τα λιμάνια Αμούντι, Αρμένι, Κόρφος και Παλαιού Λιμένα (Παλεώσου Λιμένα). «Σε περίπτωση έντονης δόνησης, οι άνθρωποι θα πρέπει να αναχωρήσουν αμέσως από τις παράκτιες περιοχές» κατέληγε η προειδοποιητική ανακοίνωση.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 7/2/2025)
