Η κυβέρνηση προτιμά να κρατά «χαμηλά την μπάλα», μέχρις ότου βεβαιωθεί πως όλα θα κυλήσουν ομαλά για να πάρει τολμηρές αποφάσεις
Τα χαρμόσυνα νέα για την ελληνική οικονομία επιτρέπουν στο οικονομικό επιτελείο να επεξεργάζεται σενάρια για νέες παρεμβάσεις υπέρ της «τσέπης» των πολιτών. Και αυτό διότι, παρά το δύσκολο και ασταθές διεθνές περιβάλλον, η Ελλάδα όχι απλώς καταφέρνει να είναι εντός στόχων, αλλά κατά περίπτωση και να υπεραποδίδει, διαμορφώνοντας έτσι «δημοσιονομικό χώρο» για παροχές και ελαφρύνσεις.
Φυσικά, η κυβέρνηση προτιμά να κρατά «χαμηλά την μπάλα», μέχρις ότου βεβαιωθεί πως όλα θα κυλήσουν ομαλά και τους επόμενους μήνες, οπότε και θα είναι σε θέση να πάρει τολμηρές αποφάσεις.
Ποια είναι όμως αυτά τα «χαρμόσυνα νέα»; Είναι η αναβάθμιση της χώρας μας σε επενδυτική βαθμίδα και από τον τελευταίο οίκο αξιολόγησης που δεν το είχε πράξει, την αμερικανική Moody’s, που αλλάζει το προφίλ της πιστοληπτικής αξιοπιστίας της χώρας μας στις αγορές, επιτρέποντάς της να στοχεύει ακόμα πιο ψηλά. Είχε προηγηθεί, μία εβδομάδα νωρίτερα, η DBRS, η οποία έδωσε ακόμα μεγαλύτερη αξιολόγηση στη χώρα μας.
Το δεύτερο, κομβικό σημείο που το υπουργείο Οικονομικών αξιολογεί θετικά είναι η υπεραπόδοση σε επίπεδο εκτέλεσης προϋπολογισμού και η προσδοκία για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5%, αντί για τον στόχο του 2,5%, στα τελικά στοιχεία που θα ανακοινώσει η ΕΛ.ΣΤΑΤ. τον Απρίλιο. Αυτό ήταν και ένα «δώρο» της τελευταίας στιγμής που έκανε ο απερχόμενος υπουργός Κωστής Χατζηδάκης στον διάδοχό του Κυριάκο Πιερρακάκη, ανακοινώνοντάς το στην τελετή παράδοσης – παραλαβής.
Το τρίτο στοιχείο είναι η θετική έκβαση των συζητήσεων στην Ε.Ε. σχετικά με τους όρους ενεργοποίησης της εθνικής ρήτρας διαφυγής για την αύξηση των αμυντικών δαπανών. Το όριο 1,5% του ΑΕΠ για ετήσια αύξηση των δαπανών για την άμυνα, με έτος αναφοράς το 2021, σημαίνει πως η χώρα μας θα μπορούσε να επωφεληθεί από μισό έως και ένα δισ. ευρώ, σύμφωνα πάντα με εκτιμήσεις, καθώς τίποτα δεν έχει οριστικοποιηθεί.
Ολα τα παραπάνω δείχνουν πως η χώρα κρατείται εντός τροχιάς, παρά τις έξωθεν πιέσεις μιας ευμετάβλητης και αβέβαιης πραγματικότητας, επιτρέποντας τη δρομολόγηση μέτρων στήριξης της κοινωνίας. Ετσι η λίστα του πρωθυπουργού με τις προτάσεις και τις σκέψεις για τα νέα μέτρα που θα ανακοινώσει στη ΔΕΘ αρχίζει να γεμίζει.
Τι περιμένει να δει το οικονομικό επιτελείο
Γιατί, ωστόσο, η κυβέρνηση δεν λαμβάνει αυτά τα μέτρα νωρίτερα και περιμένει μέχρι τον Σεπτέμβριο; Γιατί το επιτελείο του ΥΠΟΙΚ παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις που αφορούν την ελληνική οικονομία και περιμένει από αυτές το τελικό «πράσινο φως» για να προχωρήσει σε ανακοινώσεις. Οι κρίσιμοι σταθμοί που θα κρίνουν τον αριθμό και το εύρος των φθινοπωρινών ανακοινώσεων είναι απλωμένοι χρονικά μέχρι το καλοκαίρι και πλέον, και θα ληφθούν σοβαρά υπόψη κατά την επεξεργασία των σεναρίων και στις αποφάσεις.
Το οικονομικό επιτελείο έχει, καταρχάς, να περιμένει τις επόμενες αξιολογήσεις μέχρι τον Σεπτέμβριο, για να επιβεβαιώσει τη θετική στάση των οίκων απέναντι στην ελληνική οικονομία. Στις 16 Απριλίου έρχεται η αξιολόγηση από τη Standard & Poor’s, στις 16 Μαΐου από τη Fitch, ενώ ακόμα και τις ημέρες της ΔΕΘ, τον Σεπτέμβριο, αναμένουμε τις δεύτερες φετινές αξιολογήσεις των DBRS και Moody’s. Στο ίδιο πλαίσιο, σημαντικός θα είναι και ο «χρησμός» της Κομισιόν για την Ελλάδα τον Μάιο, καθώς στις 20 του μήνα αναμένεται η έκθεση με τις εαρινές προβλέψεις για όλα τα κράτη-μέλη.
Βαρύνουσας σημασίας είναι και η ανακοίνωση της ΕΛ.ΣΤΑΤ. στις 21 Απριλίου, με τα τελικά μεγέθη με τα οποία έκλεισε το 2024. Αναμένεται, λοιπόν, η επιβεβαίωση του Κωστή Χατζηδάκη σε ό,τι αφορά τα πρωτογενή πλεονάσματα και την υπεραπόδοση έναντι των στόχων, ενώ έως το καλοκαίρι θα παρακολουθείται και η πορεία είσπραξης των φορολογικών εσόδων.
Τέλος, έως το τέλος του επόμενου μήνα η Ελλάδα θα έχει υποβάλει την αίτησή της προς την Ε.Ε. για να ενταχθεί στην εθνική ρήτρα διαφυγής για την αύξηση των αμυντικών δαπανών, η οποία και θα έχει ισχύ από φέτος, οδηγώντας έτσι σε ένα επιπλέον δημοσιονομικό «μαξιλάρι» για τη χώρα.
Ποια είναι τα σενάρια των παρεμβάσεων που εξετάζονται
Η κυβέρνηση γνωρίζει πολύ καλά πως πρέπει να κινηθεί εντός των ορίων που θέτει το πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας, χωρίς υπερβολές. Επιπλέον, γνωρίζει εξίσου καλά πως η θετική απόδοση της ελληνικής οικονομίας είναι κάτι το οποίο έρχεται και παρέρχεται, καθώς δεν εξαρτάται μόνο από τους εσωτερικούς χειρισμούς, αλλά και από τις εξωτερικές συνθήκες. Μια ραγδαία επιδείνωση της διεθνούς κατάστασης, με ένταση του εμπορικού πολέμου και κλιμάκωση των γεωπολιτικών συγκρούσεων, είναι ικανή να ανατρέψει τους στόχους για τα πλεονάσματα και την ανάπτυξη. Ωστόσο, βάσει των έως τώρα δεδομένων, είναι σε θέση να επεξεργαστεί ένα πλάνο νέων παρεμβάσεων για την επιστροφή των πλεονασμάτων στους πολίτες και ιδιαίτερα, όπως έχουν τονίσει και ο Κυριάκος Μητσοτάκης αλλά και η απερχόμενη και η νυν ηγεσία του ΥΠΟΙΚ, στοχεύοντας στη στήριξη της μεσαίας τάξης.
Ετσι, τα μέτρα τα οποία συζητούνται έντονα στην οδό Νίκης, και ενδέχεται να ενταχθούν στην ομιλία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, αφορούν φορολογική ελάφρυνση κυρίως των μεσαίων εισοδημάτων. Εξετάζεται η μείωση, στο 15% από 22%, του φορολογικού συντελεστή για μεσαία εισοδήματα, δηλαδή από 10.001 έως 20.000 ευρώ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, αυτή η παρέμβαση θα οδηγήσει σε μείωση φόρου κατά 700 ευρώ και ενίσχυση κατά 50 ευρώ τον μήνα στο εισόδημα των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Μια επιπλέον παρέμβαση που εξετάζεται στους συντελεστές της φορολογίας είναι η αύξηση της περιμέτρου των εισοδημάτων που θα βαρύνονται με τον υψηλότερο συντελεστή, 44%. Μέχρι στιγμής το όριο έχει τεθεί στα 40.000 ευρώ και αναμένεται να ανέβει υψηλότερα για να ελαφρυνθούν περισσότεροι φορολογούμενοι. Ακόμα σε ό,τι αφορά τις φορολογικές κλίμακες, αναμένεται η τιμαριθμοποίησή τους, με σκοπό να προστατευτούν από την υψηλή φορολόγηση λόγω πληθωρισμού τα εισοδήματα από 20.000 έως 40.000 ευρώ.
Μια άλλη θετική παρέμβαση, η οποία αναμένεται ευρέως, είναι η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης, με γνώμονα το περαιτέρω «ψαλίδισμά» τους έως το 2027. Ετσι από το επόμενο έτος αναμένεται πως τα τεκμήρια διαβίωσης που συχνά φέρνουν φορολογικούς «μπελάδες» σε χαμηλοεισοδηματίες να μειωθούν κατά 30%.
Τέλος, ένα μέτρο το οποίο δρομολογεί η κυβέρνηση είναι η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5% το 2026 για αυτοαπασχολούμενους, ατομικές επιχειρήσεις και εργαζομένους με μπλοκάκι, σε συνέχεια αντίστοιχων κινήσεων που έλαβαν χώρα το προηγούμενο έτος. Επίσης, αναμένεται να ενεργοποιηθεί και η πολυαναμενόμενη κατάργηση του μνημονιακού τέλους επιτηδεύματος και για τις επιχειρήσεις, ακολουθώντας έτσι τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους «μπλοκάκηδες» κ.λπ.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 28/3/2025)
