Πιέσεις από την τρόικα δέχονται οι ελληνικές τράπεζες να πουλήσουν τις θυγατρικές τους στις χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης, με σκοπό να μειώσουν την εξάρτησή τους από την ΕΚΤ, από την οποία έχουν δανειστεί περί τα 95 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την εφημερίδα «Το Έθνος».
Η τρόικα, σύμφωνα με την εφημερίδα, συνδέει την πρότασή της με τις αποτυχημένες έως σήμερα προσπάθειες συγχώνευσης, καθώς και με την ανάγκη να μειωθούν τα κόστη που έχουν οι εγχώριες τράπεζες.
Την ανάγκη απεξάρτησης βέβαια έχει επισημάνει από την πλευρά της και η Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία έχει ζητήσει από τα πιστωτικά ιδρύματα να καταρτίσουν και να εφαρμόσουν σχέδια για μεσοπρόθεσμες ανάγκες χρηματοδότησης.
Σκοπός των σχεδίων, τα οποία θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι το Μάιο, είναι η μείωση της εξάρτησης των τραπεζών από τις πράξεις αναχρηματοδότησης του ευρωσυστήματος και τις κρατικές εγγυήσεις, μέσα σε έναν μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα και με έναν ρυθμό που θα συμβαδίζει με το μακροοικονομικό και δημοσιονομικό πλαίσιο του Προγράμματος Σταθερότητας.
Οι τράπεζες θα πρέπει, με βάση ένα χρονοδιάγραμμα, να μειώσουν από 95 δισ. σε 60 δισ. ευρώ τη ρευστότητα που έχουν αντλήσει από την ΕΚΤ, για την οποία έχουν καταθέσει 137,7 δισ. ευρώ ως εγγυήσεις ομόλογα του Δημοσίου.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας, Α. Ταμβακάκης, σχετικά με το ίδιο θέμα, ανέφερε πρόσφατα ότι οι ελληνικές τράπεζες οφείλουν να παρουσιάσουν αναλυτικές εκθέσεις και να δεσμευτούν έναντι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με ποιους τρόπους θα αρχίσουν να αποπληρώνουν τη ρευστότητα που τους έχει παρασχεθεί, δηλαδή, με ποιον τρόπο θα απεξαρτηθούν από τη βοήθειά της και από τις κρατικές εγγυήσεις. Παράλληλα, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη διατήρησης της «ελληνικότητας» του τραπεζικού μας συστήματος, προκειμένου αυτό να προστατεύσει την αξία των μετοχών του, τους εργαζομένους του και την ελληνική επιχειρηματικότητα.
Το 2009 οι τράπεζες είχαν αναπτύξει ένα δίκτυο με περισσότερα από 3.400 καταστήματα, στα οποία απασχολούνται περισσότεροι από 50.000 εργαζόμενοι, και παρουσίασαν κέρδη προ φόρων συνολικού ύψους 607,3 εκατ. ευρώ, τα οποία αναμένεται να είναι μεγαλύτερα το 2010 αλλά και τη χρονιά που διανύουμε, καθώς οι οικονομίες των χωρών της Βαλκανικής έχουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και για τον τραπεζικό κλάδο αναμένουν αύξηση με ρυθμούς περί το 20% με 30%. Αυτή είναι η «περιουσία» που η τρόικα προτείνει να πωληθεί.
Μέχρι το τέλος του 2009, οι ελληνικές τράπεζες είχαν αναπτύξει ένα σύνολο ενεργητικού 87,6 δισ. ευρώ, το οποίο χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από τοπικές καταθέσεις (συνολικού ύψους 37,8 δισ. ευρώ), και αντιστοιχεί στο 18% του συνολικού ενεργητικού των πιστωτικών ιδρυμάτων που λειτουργούν στην Ελλάδα, ενώ είχαν χορηγήσεις συνολικού ύψους 61,9 δισ. ευρώ
Από το γεγονός ότι σε πολλές χώρες της περιοχής η παρουσία των ελληνικών τραπεζών είναι ιδιαίτερα σημαντική, με το μερίδιό τους να προσεγγίζει το 20% του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος, γίνεται αντιληπτό πόση μεγάλη συμβολή έχουν οι θυγατρικές στη διαμόρφωση των αποτελεσμάτων τους.
Στο 9μηνο του 2010 η Εθνική είχε κέρδη στα 369 εκατ. ευρώ στην Τουρκία μέσω της Finansbank, ενώ σε όλες τις χώρες της ΝΑ Ευρώπης τα κέρδη ήταν 67 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 11% λόγω των αυξημένων προβλέψεων.
Η Εurobank παρουσίασε καθαρά κέρδη 19 εκατ. ευρώ, έναντι ζημιών 36 εκατ. ευρώ το ίδιο διάστημα πέρυσι, η Πειραιώς από τις διεθνείς δραστηριότητες στο εννεάμηνο είχε κέρδη 54 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 33% σε ετήσια βάση, λόγω όμως των αυξημένων προβλέψεων, και η Αlpha Βank παρουσίασε κέρδη προ φόρων στα 43,7 εκατ. ευρώ, ποσό μειωμένο κατά 10,2% σε ετήσια βάση.
Συνολικά στο 9μηνο τα κέρδη των ενοποιημένων ισολογισμών διαμορφώθηκαν στα 739 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 573 εκατ. ευρώ ήταν αποτέλεσμα των εργασιών στο εξωτερικό.
Η ισχυρή τραπεζική παρουσία στις χώρες αυτές στηρίζει περισσότερες από 8.000 ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες αντλούν από εκεί περισσότερο από το 20% του συνολικού τους κύκλου εργασιών. Οι ελληνικές τράπεζες διατήρησαν και βελτίωσαν το 2009 τη σημαντική θέση που ήδη κατέχουν στα τραπεζικά συστήματα των χωρών της ΝΑ Ευρώπης και της Τουρκίας.
Η παρουσία των ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό εντοπίζεται σε 16 χώρες, από 15 χώρες το 2007, μέσω 51 θυγατρικών τραπεζών και υποκαταστημάτων, από 45 το 2007.
Η στρατηγική που εφαρμόζουν στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων έχει στόχο την ενίσχυση της ελληνικής επιχειρηματικότητας σε περιφερειακό επίπεδο και την αξιοποίηση των ευκαιριών που παρουσιάζουν οι χώρες της περιοχής, οι οποίες εμφανίζουν ρυθμούς ανάπτυξης σημαντικά υψηλότερους του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ έχουν ως στόχο να πρωτοστατήσουν στην εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας -ακόμα και εν μέσω χρηματοπιστωτικής κρίσης- και στην προσφορά υπηρεσιών, μεταξύ άλλων, σε χρηματοπιστωτικό, τουριστικό και ασφαλιστικό τομέα. Ακόμα, στόχο έχουν να συνδράμουν, στην παρούσα δύσκολη οικονομική συγκυρία στην ενίσχυση της εξωστρέφειας και της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του συνόλου της ελληνικής οικονομίας, με ιδιαίτερη έμφαση στη στήριξη επιχειρήσεων προσανατολισμένων στο εξαγωγικό εμπόριο.
Οι ελληνικές τράπεζες, προκειμένου να αυξήσουν την ρευστότητά τους, θα πρέπει να «βγουν» στις διεθνείς αγορές. Στο πλαίσιο αυτό η Eurobank ολοκλήρωσε με επιτυχία μια νέα σειρά συμφωνιών χρηματο¬δότη¬σης ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου (ΟΕΔ) στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, με αντι¬συμ¬βαλλόμενους τέσσε¬ρις μεγάλες διεθνείς τράπεζες. Οι συμφωνίες αυτές αποτελούν την πρώτη συναλλαγή από ελληνική τράπεζα στη διεθνή διατρα¬πεζική αγορά το 2011. Το ύψος της χρηματοδότησης, διάρκειας από 3 μήνες έως 2 χρόνια, αφορά ομόλογα ονομαστικής αξίας 1 δισ. ευρώ και έχει συναφθεί με ιδιαίτερα ανταγωνιστικούς όρους: διατραπεζικό επιτόκιο EURIBOR συν περιθώριο (spread) που κυμαίνεται από 150 έως 200 μονάδες βάσης, ανάλογα με τη διάρκεια της συμφωνίας.
Θα ήταν μεγάλο στρατηγικό σφάλμα αν οι ελληνικές τράπεζες εγκατέλειπαν την πελατεία τους, ελληνική και τοπική, στις χώρες της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων, αναφέρει μελέτη της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών. Στη μελέτη τονίζεται ότι ορισμένες από τις χώρες όπου δραστηριοποιούνται οι ελληνικές τράπεζες είναι και μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε αυτές παρατηρείται έντονος ανταγωνισμός από άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες, που στηρίζουν διαρκώς την τοπική οικονομική ανάπτυξη.
Πάντως, δύο τράπεζες, η Εθνική και η Eurobank, αξιοποίησαν τις θυγατρικές τους στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, προκειμένου να ενισχύσουν τη ρευστότητά τους, ενώ βρήκαν τρόπους να ξαναβγούν στις αγορές. Η Εθνική, έχει μπει στην τελική ευθεία η πώληση του περίπου 20% της θυγατρικής της στην Τουρκία, της Finansbank, πώληση από την οποία αναμένει 1 με 1,2 δισ. ευρώ.
Μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται να ολοκληρωθεί η στρατηγική συνεργασία της Eurobank με τη Raiffeisen Bank International AG στην Πολωνία. Οι όροι της συναλλαγής προβλέπουν την εξαγορά του 70% της Polbank EFG από τη Raiffeisen έναντι 490 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, Μέσω του ποσοστού που θα διατηρήσει η Eurobank, θα είναι σε θέση να συνεχίσει να συμμετέχει στην ανάπτυξη της πολωνικής τραπεζικής αγοράς.