Το ημερήσιο πρόστιμο από τις Βρυξέλλες θα φτάνει στα 54.450 ευρώ
Στις 2 Δεκεμβρίου εκδίδεται η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τη λειτουργία δεκάδων παράνομων χωματερών (ΧΑΔΑ) στην Ελλάδα.
Η γενική γραμματέας του Υπουργείου Περιβάλλοντος (ΥΠΕΚΑ) Νάντια Γιαννακοπούλου υποστηρίζει πως έχει τεράστια σημασία για τον υπολογισμό του ημερησίου προστίμου, αν έως τότε έχουν κλείσει όλοι οι ενεργοί ΧΑΔΑ και έχουν δημοπρατηθεί όλα τα έργα αποκατάστασης. Σημειώνεται πως το αποτέλεσμα δεν είναι εξασφαλισμένο, αφού θα προκύψει έπειτα από διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά η ελληνική πλευρά θέλει να δείξει χαρακτήρα. Ούτε και είναι σίγουρο πως θα δημοπρατηθούν σε δέκα ημέρες έργα που δρομολογούνται επί μήνες, ενώ είναι γνωστό πως αναμένεται η καταδικαστική απόφαση για τη χώρα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η κ. Γιαννακοπούλου, από τους 396 ΧΑΔΑ που υπήρχαν όταν παραπέμφθηκε εκ νέου η Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο μέχρι σήμερα έχουν αποκατασταθεί οι 136 (34%), 216 ΧΑΔΑ δημοπρατούνται ή εκτελούνται έργα αποκατάστασης (55%), με 54 από τα έργα να ολοκληρώνονται μέσα στο 2014, ενώ 43 ΧΑΔΑ είναι σε διαδικασία προετοιμασίας για δημοπράτηση (11%).
Προβληματικές και οι Περιφέρειες
Σήμερα προς αποκατάσταση απομένουν συνολικά 262 ΧΑΔΑ, εκ των οποίων οι 57 είναι ενεργοί (εκ των οποίων οι μισοί σε μικρά νησιά) και 205 ανενεργοί αλλά μη αποκατεστημένοι. Κατά την γενική γραμματέα του ΥΠΕΚΑ, οι πλέον προβληματικές περιοχές παραμένουν ολόκληρη η Περιφέρεια Πελοποννήσου και τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου, όπου καταβάλλονται ειδικές προσπάθειες. Τοπικά είναι τα προβλήματα σε Ηλεία, Νότια Εύβοια, και σε διάσπαρτα μικρά νησιά.
Στην περιφέρεια Πελοποννήσου όχι μόνο εξακολουθούν να λειτουργούν 13 ΧΑΔΑ (ακόμα και για μεγάλες πόλεις), αλλά δεν έχουν καν δημοπρατηθεί τα έργα αποκατάστασης 82 παράνομων χωματερών που έχουν κλείσει. Το συγκεκριμένο έργο, ύψους περί τα 31.000.000 ευρώ, αναμένεται να δημοπρατηθεί μέχρι τέλος του μήνα. Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων στα νησιά, δρομολογείται η μεταφορά των απορριμμάτων δια θαλάσσης στην κοντινότερη νόμιμη χωματερή.
Το επιχειρησιακό πρόγραμμα του υπουργείου (ΕΠΠΕΡΑΑ), «μέσω του οποίου έχουν διατεθεί στις αποκαταστάσεις ΧΑΔΑ περίπου 400 εκατ. ευρώ, δεν είναι η μόνη πηγή χρηματοδότησης. Έργα αποκατάστασης ΧΑΔΑ χρηματοδοτούν και τα ΠΕΠ, ενώ ένας μικρός αριθμός (4% περίπου) αποκαθίσταται με πόρους των Δήμων».
Σημειώνεται πως με βάση νομοθετική ρύθμιση, το πρόστιμο θα επιβαρύνει τους δήμους και τις περιφέρειες οι οποίοι και θα πρέπει να αναζητήσουν τους σχετικούς πόρους π.χ. με αύξηση δημοτικών τελών ή περικοπές σε άλλα έργα. Πάντως, η εφαρμογή της ρύθμισης (που προβλέπει κατανομή του προστίμου μεταξύ δήμων ή περιφερειών με βάση λογάριθμο, κ.λπ.) είναι σχεδόν αδύνατη. Γι’ αυτό και χθες η κα Γιαννακοπούλου εμφανίστηκε επιφυλακτική.
Πλούσιο σε «καμπάνες» παρελθόν
Τον Οκτώβριο 2005 η Ελλάδα καταδικάσθηκε από το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για τη διάθεση αστικών αποβλήτων σε Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (ΧΑΔΑ) (1128 ενεργοί ΧΑΔΑ) και έδωσε προθεσμία για την αποκατάστασή τους έως το τέλος του 2008.
Τον Απρίλιο 2009 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κίνησε προδικαστική διαδικασία για επιβολή χρηματικών κυρώσεων και τον Ιούνιο 2013 ανακοινώθηκε η εκ νέου παραπομπή της χώρας λόγω μη συμμόρφωσης με την απόφαση του 2005. Είχαν απομείνει 396 (90 ενεργοί και 306 ανενεργοί) από τους 3.036 ΧΑΔΑ που καταγράφτηκαν διαχρονικά.
Η εκδίκαση της υπόθεσης έγινε τον Ιούνιο 2014 και επειδή είχαν ήδη αποκατασταθεί πλήρως στο μεταξύ 103 ΧΑΔΑ, τη μέρα της εκδίκασης (3 Ιουνίου 2014) υπήρχαν 70 ενεργοί ΧΑΔΑ και 223 ανενεργοί (συνολικά 293).
Τον Σεπτέμβριο του 2014 η Γενική Εισαγγελέας ανακοίνωσε ότι εισηγείται:
– Κατ’ αποκοπήν πρόστιμο 22 εκατομμυρίων Ευρώ για τη μη συμμόρφωση με τη δικαστική απόφαση του 2005.
– Ημερήσιο πρόστιμο 54.450 ευρώ/ημέρα (μειωμένο σε σχέση με την εισήγηση της Επιτροπής, που ήταν 71.180), που υπολογίσθηκε για τους 293 ΧΑΔΑ που υπήρχαν προς αποκατάσταση τον Ιούνιο.
– Το ημερήσιο πρόστιμο θα απομειώνεται κατά 150 ευρώ κάθε φορά που είτε παύει η λειτουργία ενός ενεργού ΧΑΔΑ είτε αποδεικνύεται ότι δρομολογήθηκε η αποκατάσταση ενός ΧΑΔΑ.
Απάντηση προς τις διαφωνίες Δούρου
Η ενημέρωση από την κ. Γιαννακοπούλου πραγματοποιήθηκε μία ημέρα μετά τις διαρροές, σύμφωνα με τις οποίες το ΥΠΕΚΑ επιχειρεί να «καπελώσει» την Περιφέρεια στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων με ρύθμιση σε νομοσχέδιο για την ανακύκλωση [βλ. σχετικά: Δούρου: Ωμή πολιτική παρέμβαση το σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων].
Η κ. Γιαννακοπούλου υποστήριξε πως η ρύθμιση δεν συνδέεται με τις διαφωνίες που έχει εκφράσει η κ. Δούρου για το σχέδιο δημιουργίας τεσσάρων μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων στην Αττική. Συνδέεται, όμως, με την απόφαση του υπουργείου να «στριμώξει» τις περιφέρειες οι οποίες πολλές φορές δεν τηρούν τις κοινοτικές απαιτήσεις και υπάρχει ο κίνδυνος απώλειας κοινοτικών πόρων. Ειδικά στο νέο ΕΣΠΑ υπάρχει σειρά από προϋποθέσεις (αιρεσιμότητες) που πρέπει να καλύψει η χώρα ώστε να πάρει τα κοινοτικά κονδύλια.
