Άρθρο του Bloomberg προτρέπει να δώσει μια ευκαιρία στην Ελλάδα
Οι πιστωτές της Ελλάδας δοκιμάζουν –για μια ακόμα φορά- τις αντοχές της χώρας. Αν συνεχίσουν να πιέζουν, θα μπορούσαν να διαλύσουν την ευρωζώνη, κάτι που θα ήταν καταστροφικό τόσο γι’ αυτούς όσο και για την Ελλάδα. Πρέπει να σταματήσουν να επιμένουν στο αδύνατο, και να βρουν τρόπο για να ελαφρύνουν τα χρέη της χώρας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχουν πει στην κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά να μειώσει το χρέος της χώρας, που είναι το μεγαλύτερο στην ευρωζώνη, μειώνοντας ακόμα περισσότερο τις δημόσιες δαπάνες. Ως αντάλλαγμα, προτείνουν μια τελευταία «ένεση» με χρήματα διάσωσης και μια έκτακτη γραμμή πίστωσης.
Η προσφορά είναι «τοξική» διότι οι περαιτέρω προσπάθειες για μείωση του χρέους μέσω δημοσιονομικής λιτότητας είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποτύχουν. Και αυτό υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα ρίξουν τη χώρα σε πολιτική αστάθεια, όπως μπορούν κάλλιστα να κάνουν. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως το ακροαριστερό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου ηγείται ο Αλέξης Τσίπρας, βρίσκεται σε ισχυρή θέση για να αντικαταστήσει τους μετριοπαθείς του Σαμαρά στις εκλογές το επόμενο έτος. (Πριν από μερικούς μήνες, ο ΣΥΡΙΖΑ εκμεταλλεύτηκε το αντιευρωπαϊκό αίσθημα και κέρδισε στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου).
Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Ελλάδα έχει «γυρίσει» τον προϋπολογισμό της από ελλειμματικό (10,6%) σε πλεονασματικό (1,5%) – μια διαφορά άνω των 20 δισ. δολαρίων ετησίως. Αυτό το σπάνιο επίτευγμα υποδηλώνει μια εντυπωσιακή, αν και καθυστερημένη, προσήλωση στον δημοσιονομικό έλεγχο. Όμως η δημοσιονομική λιτότητα έχει πλήξει την οικονομία. Η οικονομία της Ελλάδας έχει μειωθεί κατά περίπου ένα πέμπτο και η ανεργία ξεπερνά το 25%.
Τελευταία, η οικονομία άρχισε και πάλι να αναπτύσσεται, όμως ένας περαιτέρω γύρος λιτότητας βάζει σε κίνδυνο την ανάπτυξη, απομακρύνοντας ενδεχομένως ακόμα περισσότερο τον στόχο για μείωση του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ. Η αναλογία χρέους/ΑΕΠ βρίσκεται τώρα στο 180%, ενώ ο στόχος για τις χώρες της ευρωζώνης είναι στο 60%. Από μόνη της, η δημοσιονομική λιτότητα δεν μπορεί να κλείσει αυτό το χάσμα. Ακόμα και αν η ανάπτυξη συνεχίσει να αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς και το κόστος δανεισμού παραμείνει διαχειρίσιμο, η κυβέρνηση θα πρέπει να εμφανίσει και να διατηρήσει πρωτογενές πλεόνασμα 7,5% του ΑΕΠ τα επόμενα 15 χρόνια. Καμία χώρα της ευρωζώνης δεν το έχει καταφέρει αυτό.
Αν η πολλή λιτότητα φέρει στην εξουσία τον ΣΥΡΙΖΑ, θα πρέπει να αναμένεται ότι θα μπει τέλος στη δημοσιονομική πειθαρχία. Η ζημιά, όμως, δεν θα σταματήσει εκεί. Ολόκληρο το ευρωπαϊκό project θα βρεθεί σε κίνδυνο. Ο Τσίπρας μπορεί να είναι πρόθυμος να αναγκάσει μονομερώς τους πιστωτές να υποστούν «κούρεμα».
Τα ανερχόμενα κόμματα της αντιπολίτευσης σε Πορτογαλία και Ισπανία έχουν την ίδια τάση, και παρακολουθούν στενά το θέμα. Αν οι αγορές αρχίσουν να φοβούνται ένα κύμα χρεοκοπιών, η αναταραχή που θα προκύψει θα μπορούσε να ρίξει και πάλι ολόκληρη την Ευρώπη σε κρίση.
Η δημοσιονομική αριθμητική δεν είναι δύσκολο να κατανοηθεί. Στο τέλος, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, τα χρέη της Ελλάδας θα απομειωθούν, και αυτό είναι ευρέως κατανοητό. Η ελάφρυνση του χρέους επιτυγχάνει αυτό το αποτέλεσμα με ομαλό τρόπο και με ελάχιστες παράπλευρες απώλειες. Τα κόστη της εναλλακτικής λύσης –δηλαδή της άτακτης χρεοκοπίας- θα μπορούσαν να είναι τεράστια. Οι επίσημοι δανειστές όπως η Γερμανία και η Γαλλία έχουν γίνει οι μεγαλύτεροι πιστωτές του ελληνικού κράτους και θα πρέπει να ανοίξουν τον δρόμο. Όσο πιο σύντομα αναγνωρίσουν την ανάγκη για ελάφρυνση του χρέους, τόσο καλύτερες πιθανότητες θα έχουν να αποσοβήσουν τα πολύ χειρότερα.
