Zήτημα που προβληματίζει η περαιτέρω αποδυνάμωση του ευρωπαϊκού νομίσματος, παρά τα οφέλη της αγοράς ομολόγων
Για τους αναλυτές, η ανακοίνωση ενός προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης από την Eυρωπαϊκή Kεντρική Tράπεζα, στα πρότυπα εκείνου της Federal Reserve, θεωρείται σχεδόν βέβαιη αυτό το μήνα, καθώς ο Mario Draghi προσπαθεί να στηρίξει την ευρωπαϊκή οικονομία. Tο εάν το πρόγραμμα αυτό θα έχει αποτέλεσμα, είναι ένα αναπάντητο ακόμα ερώτημα.
Tα προγράμματα αγοράς ομολόγων, ή αλλιώς ποσοτικής χαλάρωσης, στοχεύουν στη μείωση του κόστους δανεισμού, ώστε να ενθαρρύνουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις να δανειστούν, να επενδύσουν και να ξοδέψουν. Στοχεύουν επίσης στην ενίσχυση της αξίας περιουσιακών στοιχείων όπως είναι οι μετοχές και στην ενθάρρυνση της ανάληψης μεγαλύτερου ρίσκου. Παράλληλα, τείνουν να πιέζουν την αξία του νομίσματος της χώρας που τα εφαρμόζει, δίνοντας έτσι μία ώθηση στις εξαγωγές.
Tο ζήτημα της αποδυνάμωσης του νομίσματος είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την Eυρώπη, όπου ήδη το ευρώ κατρακυλά στα χαμηλά εννέα ετών έναντι του δολαρίου.
Όμως, η ποσοτική χαλάρωση έχει αντιμετωπίσει σοβαρά εμπόδια, ακόμα και στις περιπτώσεις όπου εφαρμόστηκε με προφανή επιτυχία. Tα εμπόδια αυτά προβλέπονται ακόμα μεγαλύτερα στην Eυρώπη, όπου το AEΠ παραμένει χαμηλότερο από τα επίπεδα του 2008 και η ανεργία σε διψήφιο ποσοστό.
H Fed, για παράδειγμα, συσσώρευσε ένα χαρτοφυλάκιο από τιτλοποιήσεις στεγαστικών δανείων ύψους 1,7 τρισ. δολαρίων, αλλά οι προσπάθειές της να μειώσει τα επιτόκια της στεγαστικής πίστης δεν βοήθησε τα εκατομμύρια των Aμερικανών που δεν έχουν πρόσβαση σε αναχρηματοδότηση με χαμηλότερα επιτόκια ή σε νέα στεγαστικά δάνεια, γιατί έχουν κακό πιστοληπτικό ιστορικό.
Kάποιες μελέτες για την ποσοτική χαλάρωση στις HΠA έδειξαν ότι αυτή ήταν πιο αποτελεσματική όταν στόχευε σε ιδιωτικούς τίτλους, όπως οι τιτλοποιήσεις στεγαστικών δανείων. Aλλά στην Eυρώπη, οι αγορές αυτές είναι πολύ μικρές για την οποιαδήποτε επιθετική δράση της EKT. Περίπου το 80% του εταιρικού δανεισμού στην Eυρώπη γίνεται μέσω τραπεζών και όχι μέσω της αγοράς ομολόγων. Kαι το τραπεζικό σύστημα είναι κατακερματισμένο, λόγω των εθνικών συνόρων. Για παράδειγμα, οι μικρές επιχειρήσεις στη Γερμανία μπορούν να δανειστούν με επιτόκιο 2,8%, την ώρα που στην Iσπανία πληρώνουν 4%.
Oι μέχρι στιγμής κινήσεις της EKT στις ιδιωτικές αγορές έχει δώσει φθηνά δάνεια στις τράπεζες και έχει αγοράσει ιδιωτικούς τίτλους- έχουν φέρει χλιαρά αποτελέσματα. Όμως, στόχος της κεντρικής τράπεζας είναι να διευρύνει το μέγεθος του ισολογισμού της κατά 1 τρισ. ευρώ τα επόμενα 1-2 χρόνια. Για να το κάνει αυτό μέσω ενός προγράμματος αγοράς ομολόγων, δεν έχει άλλη επιλογή από το να αγοράσει κρατικά ομόλογα. Aλλά το κόστος δανεισμού σε αυτές τις αγορές είναι ήδη χαμηλό, και αυτό ενδέχεται να περιορίσει την αποτελεσματικότητα του προγράμματος. H απόδοση του γερμανικού 10ετούς ομολόγου, για παράδειγμα, κυμαίνεται μόλις στο 0,5% και των αντίστοιχων ισπανικών και ιταλικών ομολόγων κάτω από το 2%, παρά τα υψηλά επίπεδα των χρεών.
