Στην Ευρωπαϊκή Σύνοδο του Ιουνίου θα παρουσιαστεί το προσχέδιο νέων μέτρων για την πλήρη ευρωπαϊκή ενοποίηση
Κατά την Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ επανέφερε στο τραπέζι προτάσεις για την ενοποίηση της ευρωζώνης, περιλαμβάνοντας την πιθανή δημιουργία προϋπολογισμού μόνο για την ευρωζώνη και νέους ευρωπαϊκούς θεσμούς που θα υπηρετούν το ενιαίο νόμισμα.
Οι ιδέες αυτές, που περιλαμβάνονται σε οκτασέλιδη «αναλυτική έκθεση» η οποία διανεμήθηκε στους ηγέτες της ΕΕ και εξασφάλισαν οι Financial Times, αποτελούν την πρώτη ένδειξη ότι ο κ. Γιουνκέρ σκοπεύει να πιέσει για περαιτέρω ενοποίηση της ευρωζώνης, παρά την ενάντια στις Βρυξέλλες ψυχολογία που επικρατεί σε πολλά κράτη μέλη.
Μολονότι στην έκθεση δεν γίνονται συγκεκριμένες προτάσεις, εγείρεται μια σειρά ζητημάτων, που ξεκαθαρίζουν ότι ο κ. Γιουνκέρ μελετάει ορισμένες σκέψεις που δεν είναι και πολύ δημοφιλείς σε αρκετές πρωτεύουσες.
Οι προσπάθειες περαιτέρω ενοποίησης και μεταρρυθμίσεων στην ευρωζώνη πρακτικά πάγωσαν πέρσι, όταν ηρέμησαν οι χρηματοπιστωτικές αγορές και οι πρωθυπουργοί της ΕΕ έκαναν σαφές ότι υποφέρουν από μεταρρυθμιστική κόπωση.
Στο υπόμνημα του κ. Γιουνκέρ όμως το επιχείρημα είναι ότι η αποτυχία προόδου μπορεί να συμβάλει στα οικονομικά προβλήματα της ευρωζώνης, τονίζοντας ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν υποφέρει από ανάλογα προβλήματα.
«Η ευρωζώνη δεν έχει ανακάμψει από την κρίση όπως οι ΗΠΑ, γεγονός που ίσως υποδεικνύει ότι μια ατελής νομισματική ένωση προσαρμόζεται πολύ βραδύτερα από μια ένωση που έχουν πιο ολοκληρωμένη θεσμική δομή,» όπως αναφέρεται στο memo.
Ο κ. Γιουνκέρ παρουσίασε το υπόμνημα στο πλαίσιο της προόδου που ζήτησε τον Οκτώβριο ο διοικητής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, για να πυροδοτήσει τις προσπάθειες ενοποίησης.
Οι δύο πρόεδροι, μαζί με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ και τον επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ, πρόκειται να παρουσιάσουν ένα πλήρες προσχέδιο για νέα μέτρα ενοποίησης σε Ευρωπαϊκή Σύνοδο τον Ιούνιο.
Αν και η πρόοδος ζητήθηκε επισήμως σε σύνοδο της ευρωζώνης τον Οκτώβριο, δεν έτυχε ενθουσιώδους υποδοχής σε πολλές πρωτεύουσες οι οποίες θα προτιμούσαν να μην επαναληφθούν οι ενίοτε καταστροφικές διαμάχες για το μέλλον του νομίσματος, που εκδηλώθηκαν στο ζενίθ της κρίσης της ευρωζώνης.
Εκτός του ότι επαναφέρει δύσκολα ζητήματα, το memo επιπλήττει επίσης τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης για την ολιγωρία στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις, με το επιχείρημα ότι οι «τρέχουσες ευνοϊκές συνθήκες στις αγορές» έχουν προκαλέσει «αντιπαραγωγικές επιδράσεις όσον αφορά την προθυμία των εθνικών κυβερνήσεων» να κάνουν μεταρρυθμίσεις.
«Μια νέα πολιτική συναίνεση στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο είναι απαραίτητη για να προχωρήσουν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις εκείνες που θα πρέπει να γίνουν προτεραιότητα στην ευρωζώνη,» αναφέρεται στο memo.
Το πιο αμφιλεγόμενο σημείο στο υπόμνημα είναι πιθανό να αποδειχθεί μια λίστα με ερωτήματα 11 σημείων, που υποδεικνύει ότι πιθανότατα θα δοθούν πολύ δύσκολες πολιτικές μάχες στην ευρωζώνη. Διερωτάται κατά πόσον είναι «επιθυμητός» ένας νέος προϋπολογισμός για την ευρωζώνη, μια σκέψη στην οποία αντιστέκεται επί μακρόν το Βερολίνο.
Τίθεται επίσης το ερώτημα κατά πόσον χρειάζονται «νέοι ενιαίοι θεσμοί» για την ευρωζώνη -μια σκέψη που προωθεί το Παρίσι, αλλά συναντά σκεπτικισμό σε χώρες εκτός του ευρώ, όπως η Βρετανία, που φοβάται ότι θα διχάσει την ενιαία ευρωπαϊκή Αγορά.
Παρά τις επανειλημμένες ενδείξεις ότι οι περισσότερες κυβερνήσεις της ευρωζώνης αντιστέκονται σε νέους κανόνες που θα τους υποχρεώσουν σε οικονομικές μεταρρυθμίσεις, κάτι που θεωρείται από πολλούς ότι θα αντιστοιχεί σε προγράμματα τύπου «μνημονίου», στο memo του Γιουνκέρ τίθεται το ερώτημα κατά πόσον χρειάζονται σκληρότεροι κανόνες για να εξασφαλιστεί η προώθηση των μεταρρυθμίσεων.
«Ποιά εργαλεία χρειάζονται στις περιπτώσεις που οι εθνικές πολιτικές συνεχίζουν, παρά την επιτήρηση του διοικητικού πλαισίου, να πηγαίνουν καταστροφικά χαμένες;» αναφέρεται στο υπόμνημα. «Υπό ποιές προϋποθέσεις και με ποιά μορφή θα μπορούσε να προβλεφθεί μια ισχυρότερη ενιαία διακυβέρνηση στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις;»
Διαφαίνεται επίσης ότι ο κ. Γιουνκέρ μελετά την ιδέα του κοινοβουλίου ευρωζώνης, ρωτώντας πως μπορεί να επιτευχθεί «υπευθυνότητα και νομιμότητα» με τον καλύτερο τρόπο σε μια «πολυεπίπεδη δομή» όπως η νομισματική ενοποίηση της ΕΕ.
Financial Times – Peter Spiegel (Βρυξέλλες)
