Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στέλνει μήνυμα στους ηγέτες της ευρωζώνης: Μην μας κάνετε να τραβήξουμε την σκανδάλη στις ελληνικές τράπεζες.
Μετά τις «ευλογίες» που έδωσε την Πέμπτη η ΕΚΤ στην επέκταση του ELA για τις ελληνικές τράπεζες κατά περίπου 5 δισ. ευρώ, οι αξιωματούχοι επιμένουν πως η συνέχιση της στήριξης εξαρτάται από τις πολιτικές διαπραγματεύσεις αναφορικά με τη διάσωση της Ελλάδας. Οι έλληνες διαπραγματευτές και οι πιστωτές της ευρωζώνης συναντώνται σήμερα στις Βρυξέλλες.
Η ΕΚΤ δεν θέλει να αναγκαστεί να μπει σε θέση που θα λαμβάνει αποφάσεις για το μέλλον του ελληνικού τραπεζικού συστήματος –και την συμμετοχή της χώρας στην ευρωζώνη- χωρίς πολιτική κάλυψη από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Αν οι διαπραγματεύσεις για μια χρηματοδοτική συμφωνία-γέφυρα για την Ελλάδα καταρρεύσουν και πάλι, ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο περαιτέρω περιορισμού των πόρων ή να απειλήσει με βέτο, όπως έκανε και στην Κύπρο πριν από δυο χρόνια.
«Ο τερματισμός του ELA θα ήταν μια ύστατη παρέμβαση, που θα ισοδυναμούσε με μια πυρηνική επιλογή», σχολιάζει ο Χένρικ Έντερλαϊν, καθηγητής πολιτικής οικονομίας στο Hertie School of Governance του Βερολίνου. «Η ΕΚΤ δεν θα ήθελε ποτέ πραγματικά να το χρησιμοποιήσει, καθώς είναι βασικά το ίδιο με το να ωθεί την Ελλάδα εκτός ευρωζώνης».
Χθες η γερμανική εφημερίδα FAΖ είχε μεταδώσει πως η ΕΚΤ θα χορηγεί στις ελληνικές τράπεζες επιπλέον ρευστότητα 5 δισ. ευρώ, αυξάνοντας το συνολικό ποσό στα 65 δισ. ευρώ, από 60 δισ. προηγουμένως.
Η ευελιξία της ΕΚΤ
Το 2012, καθώς η Ελλάδα όδευε προς το δεύτερο πακέτο διάσωσής της και προς απομείωση του χρέους, ο «λογαριασμός» της χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών από την Τράπεζα της Ελλάδος και την ΕΚΤ άγγιξε έως και τα 158 δισ. ευρώ. Αυτό υποδηλώνει πως η ΕΚΤ θα επιτρέψει μια πολύ μεγαλύτερη επέκταση της έκτακτης χρηματοδότησης, αρκεί οι πολιτικοί να θεωρηθεί ότι οδεύουν προς συμφωνία.
«Η ευελιξία που έχει δείξει η ΕΚΤ στην κρίση αυτή σχετίζεται επίσης με τα θεμελιώδη», ανέφερε το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ Peter Praet. «Ο ELA μπορεί να παρασχεθεί στο τραπεζικό σύστημα για μια πιο μακρά χρονική περίοδο, μόνο όμως υπό τον όρο της φερεγγυότητας των τραπεζών. Αν όμως τα προβλήματα σχετίζονται με τα κράτη, τότε είναι επίσης πολύ σημαντικό οι ισολογισμοί, σε αυτήν την περίπτωση τα δημόσια οικονομικά, να βρίσκονται στον σωστό δρόμο».
Καθώς η ΕΚΤ είναι τώρα ο άμεσος επόπτης των τεσσάρων μεγαλύτερων τραπεζών ξέρει με λεπτομέρεια πόσο φερέγγυες είναι. Η Ντ. Νουι είχε δηλώσει στις 28 Ιανουαρίου πως είναι «αρκετά δυνατές».
Η εκροή καταθέσεων δεν συνιστά αυτόματα αλλαγή της εκτίμησης για την φερεγγυότητα, υποστηρίζει ο Nicolas Veron του ερευνητικού οίκου Bruegel.
Όταν όμως η φερεγγυότητα στην πραγματικότητα εξαρτάται από την παροχή ρευστότητα, η ΕΚΤ κρατά την τύχη του τραπεζικού συστήματος στα χέρια της. Το 2013, όταν οι πολιτικοί απέτυχαν να εξασφαλίσουν μια συμφωνία για να διασώσουν την Κύπρο η ΕΚΤ παρουσίασε τελεσίγραφο τεσσάρων ημερών. Λίγο πριν λήξει η συμφωνία για τη διάσωση είχε κλείσει.
Η ΕΚΤ ανησυχεί τώρα ότι η παροχή ρευστότητας στις τράπεζες στην πραγματικότητα χρησιμοποιείται για να βρίσκει μετρητά και η κυβέρνηση, ανακυκλώνοντας ομόλογα, γεγονός που κινείται στα όρια της απαίτησης να μην χρηματοδοτεί η κεντρική τράπεζα κράτη.
