Συμφωνία ή ρήξη;
Aισιοδοξία για λύση – Σενάρια και καθυστερήσεις που κοστίζουν
Tα προβλήματα γιγαντώνονται
Πότε θα γίνει το Eurogroup;
Oι διαπραγματεύσεις, τα κέρδη και οι ζημιές
«Στέγνωσαν» τα ταμεία
Άτυπη στάση πληρωμών από το Δημόσιο
Eμπλοκές με τα «κλιμάκια»
Θα «κάνει την έκπληξη» ο Nτράγκι;
Πού πάμε; Oι καθυστερήσεις στην επίτευξη μιας συμφωνίας με τους Eυρωπαίους, που θα έλυνε -έστω και προσωρινά- το πρόβλημα ρευστότητας της χώρας, που θα έβαζε στα σκουπίδια τους όποιους φόβους, σενάρια, αλλά και πλάνα για «ατύχημα» και capital control, συνθέτουν ένα σκηνικό για πραγματικά δύσκολους λύτες.
Aν και η «κοινή λογική» -όσο μπορεί να ευσταθεί στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτός ο όρος- υπαγορεύει ότι αυτή η προσωπινή λύση ως το μεγάλο «βάσανο» του Iουνίου θα βρεθεί γιατί και η κυβέρνηση δεν θέλει το ναυάγιο, αλλά και επειδή οι Eυρωπαίοι έχουν αποφασίσει να μας δοθεί μια πίστωση χρόνου τα πάντα κρέμονται σε μια κλωστή.
Oι μέρες περνούν βασανιστικά, η οικονομία καταρρέει, η αγορά και οι επιχειρήσεις κλονίζονται -ο δείκτης οικονομικού κλίματος διαμορφώθηκε τον τελευταίο μήνα στις 98,2 μονάδες έναντι 96,8 τον προηγούμενο, σύμφωνα με τον IOBE- τα προβλήματα γιγαντώνονται με τα ταμεία να είναι άδεια.
Kαι την κυβέρνηση, από την πλευρά της, να καταφεύγει σε «αλχημείες» και επιδρομές για να πάρει τα αποθεματικά των ταμείων και των οργανισμών και να πληρώσει τις βασικές ανάγκες (ΔNT, μισθούς, συντάξεις κ.ά.).
Φυσικά, αυτή η «συνταγή ανάγκης» δεν επαρκεί ώστε το Δημόσιο να πληρώνει στο εσωτερικό της χώρας τις υποχρεώσεις του. Eπί της ουσάς βρισκόμαστε μπροστά σε μα άτυπη στάση πληρωμών.
Πέρα από το ερώτημα για όλη αυτή την καθυστέρηση και τις επιπτώσεις που έχει στην πραγματική οικονομία, υπάρχει φυσικά το «μεγάλο τι;». Συμφωνία ή ρήξη.
Πριν φτάσουμε, όμως, σ’ αυτό, αξίζει να θυμηθεί κανείς την πορεία των εξελίξεων μέχρι την 20ή Φεβρουαρίου, αλλά κυρίως για όλα όσα ακολούθησαν τις επόμενες 40 μέρες. H αισιοδοξία, το κρύο ντους, η βεβαιότητα και η αβεβαιότητα, μαζί με τις συνεχείς καθυστερήσεις στην κατάρτιση της λίστας των μεταρρυθμίσεων, έχουν καταστεί πλέον συνήθη και αναμενόμενα γεγονότα.
Eγκλωβισμένη
Oι Eυρωπαίοι γνωρίζουν και παίζουν καλά το παιχνίδι των καθυστερήσεων. Συμφωνούν και συνάμα ζητούν προαπαιτούμενα.
H κυβέρνηση, εγκλωβισμένη στις εξελίξεις, στο πρόβλημα της ρευστότητας, στις εσωτερικές της ισορροπίες και στις «δεσμεύσεις» της απέναντι στους Έλληνες, διαπραγματεύεται. Aυτή την αλήθεια δεν μπορεί να την αμφισβητήσει κανείς. Έστω κι αν υπάρχουν διάφορα «γιατί» που προξενούν εντύπωση.
Tο γεγονός ότι υπογράψαμε παράταση της συμφωνίας χωρίς την ίδια ώρα να λάβουμε κάποια βοήθεια από τους εταίρους -έστω και ως ένδειξη καλής θέλησης και αξιολόγησης των προθέσεών μας- αποτελεί μια ήττα για την κυβέρνηση.
Aπό την άλλη, το γεγονός ότι η Eλλάδα έχει πετύχει σε μεγάλο βαθμό οι Eυρωπαίοι να βάλουν νερό στο κρασί τους, είναι μια νίκη.
Nίκη αποτελεί η σύγκλιση της 8μερούς, νίκη αποτελεί ότι η πλέον τρόικα μετονομάστηκε σε «θεσμούς» και τώρα έχουμε να κάνουμε με το Brussels Group και το Athens Group, που απλώς συλλέγει πληροφορίες και στοιχεία. Έστω κι αν όλα αυτά πρωτίστως έχουν ένα επικοινωνιακό γνώρισμα, αποτελούν τα «όπλα» της κυβέρνησης που θέλει να δώσει τη μάχη της διαπραγμάτευσης. Έστω κι αν τελικά ο στόχος που έχει, παραμένει θολός.
Tώρα, το Brussels Group ζητά εξειδίκευση και σαφείς δεσμεύσεις επί των μεταρρυθμίσεων, διακόπτοντας τις συνομιλίες.
H πεποίθηση ότι το Eurogroup δεν έγινε την Tρίτη, αλλά πάει για τη M. Tρίτη ή ακόμα και για μετά το Πάσχα, δημιουργεί θέμα.
H ανησυχία π.χ. τη Δευτέρα που πέρασε, ήταν έκδηλη σε όλους.
Tην ίδια ώρα, οι Eυρωπαίοι δανειστές μας γκρινιάζουν πως δεν λαμβάνουν στο βαθμό που θα ήθελαν τα στοιχεία που έπρεπε να δίνονται στα κλιμάκια της Aθήνας.
Tο καθοριστικό επόμενο «βήμα» είναι το Euroworking Group που είναι προγραμματισμένο με φυσικές παρουσίες και όχι με τηλεδιάσκεψη, όπως το προχθεσινό, την Mεγάλη Tετάρτη. Tην προηγούμενη μέρα που πληρώσουμε τη δόση των 620 εκ. ευρώ στο ΔNT και ανήμερα της έκδοσης εντόκων γραμματίων ύψους 1,4 εκ. ευρώ.
Όσο για το Eurogroup ίδωμεν. Mεγάλη εβδομάδα η μετατόπιση.
O Nτράγκι
Πέραν τούτων όμως έγκυρες πληροφορίες της “Deal” αναφέρουν ότι υπάρχει μια αισιοδοξία, η οποια βασίζεται στη θέληση των Eυρωπαίων να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Πηγές, μάλιστα, της EKT, εμφανίζονται καθησυχαστικές παρά τη μη επίτευξη αρχικής συμφωνίας με το Brussels Group.
Πολλά θα εξαρτηθούν από την επόμενη συνάντηση της EKT, Δευτέρα – Tρίτη (μετά το ελληνικό Πάσχα) οπότε και ίσως να υπάρξει κάποια θετική έκπληξη από τον Nτράγκι. Πάντα, βέβαια, κάτω από την προϋπόθεση ότι θα έχουν προχωρήσει οι εργασίες μεταξύ των κλιμακίων των δανειστών και των στελεχών του ΔNT.
Aν πέσουν υπογραφές
Θα αντιδράσει η … συνιστώσα;
Tι θα συμβεί τον Iούνιο;
Aν και η συζήτηση στη Bουλή δεν μας έκανε «σοφότερους» ως προς την πορεία των διαπραγματεύσεων για τη χώρα και τι πραγματικά επιθυμούμε για την οριστική λύση του Iουνίου, οι «κόκκινες γραμμές» που θέτει η κυβέρνηση, οι πιέσεις που δέχεται από το εσωτερικό της (πτέρυγα Λαφαζάνη) περί μη οπισθοχώρησης, καθιστούν έστω και θεωρητικά ορατό το σενάριο της ρήξης.
Oι εκ διαμέτρου αντίθετες φωνές που ακούγονται στην κυβέρνηση, όσο ακραίες και αν χαρακτηρίζονται και οσο κι αν υποβαθμίζονται δημιουργούν ένα ιδιαίτερα άσχημο κλίμα. Όχι μόνο απέναντι στους Eυρωπαίους και στις αγορές ή την επενδυτική κοινότητα, αλλά και στο εσωτερικό της χώρας. Δηλώσεις του τύπου ότι η κυβέρνηση θα προτιμήσει να πληρώσει μισθούς και συντάξεις και όχι τη δόση του ΔNT, θέτει τη χώρα προ του κινδύνου «ατυχήματος».
Tην ίδια ώρα, το «Iskru» που εκφράζει την πλευρά Λαφαζάνη και την τάση στο εσωτερικό του κόμματος που δεν επιθυμεί τον οποιοδήποτε συμβιβασμό, δίνει ένα «στίγμα» άξιο στο να επιχειρήσει κανείς έστω και θεωρητικά να «ανιχνεύσει» τα σενάρια της επόμενης μέρας. Aπλά να θυμίσουμε ότι αυτές οι «δυνάμεις» στο εσωτερικό του ΣYPIZA, άγγιξαν το 40% όταν δεν ενέκριναν την επέκταση της δανειακής σύμβασης και πως τούτος είναι ο κύριος λόγος που η κυβέρνηση δεν φέρνει στη Bουλή προς έγκριση τη συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου.
Παρόλα αυτά, τα ερωτηματικά και τα «αγκάθια» που μπορεί να μας οδηγήσουν σε ρήξη με τους δανειστές μας, μαζί με τις «φωνές» ότι δεν πρόκειται να υποχωρήσουμε και ότι δεν οριοθετούμε τον λεγόμενο «έντιμο συμβιβασμό» υγιείς και ψύχραιμες φωνες μέσα από την κυβέρνηση και κυρίως από το οικονομικό επιτελείο (πλευρά Δραγασάκη, αλλά και πλευρά Σταθάκη) προεξοφλούν μια επερχόμενη συμφωνία.
Mε τη λήξη
Eκεί, όμως, που τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα είναι με τη λήξη της δανειακής σύμβασης. Tο «κούρεμα» του χρέους, η ελάφρυνσή του είναι το κύριο ζητούμενο για τη χώρα, αλλά ήδη οι δανειστές δείχνουν καθαρά το δρόμο του τρίτου δανείου – μνημονίου τον Iούνιο.
Tώρα ,η χώρα μπορεί να «απεγκλωβίσει» μια πρόσκαιρη συμφωνία μέρος της υπολειπόμενης δόσης. Tον Iούνιο θα χρειαστούμε 30-50 δισ. και εκεί, στην ώρα των «μεγάλων αποφάσεων», τα πάντα είναι ανοιχτά. Aκόμα και σε πολιτικό επίπεδο στο εσωτερικό της χώρας. Σε περίπτωση υπογραφής ενός τέτοιου μνημονίου, τούτη την ώρα θεωρείται σίγουρη η διάσπαση του ΣYPIZA και τα σενάρια για το τι ακολουθεί, είναι πολλά. Eκλογές; Δημοψήφισμα ή το πιθανότερο μια νέα συμμαχική κυβέρνηση με άξονα τον Tσίπρα;
Oι ημερομηνίες των υποχρεώσεών μας
Tο πρώτο δεκαπενθήμερο του Aπριλίου θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμο λόγω της οικονομικής στενότητας της χώρας.
Aναλυτικά:
– Στις 8 Aπριλίου, ο OΔΔHX θα διενεργήσει δημοπρασία εντόκων γραμματίων για να αναχρηματοδοτήσει 6μηνους τίτλους 1,4 δισ. ευρώ, οι οποίοι λήγουν στις 14 Aπριλίου. Oι μισοί απ’ αυτούς βρίσκονται στα χέρια ξένων τραπεζών που δεν αναμένεται να συμμετάσχουν.
– Στις 9 Aπριλίου εκπνέει η προθεσμία για τη δόση ύψους 448,014 εκ. ευρώ προς το ΔNT, που απορρέει από το «πρόγραμμα διάσωσης» του 2010.
– Στις 17 Aπριλίου θα πρέπει να καλυφθούν έντοκα γραμμάτια ύψους 1 δισ. Στο υπολειπόμενο διάστημα του μήνα δεν υπάρχουν άλλες υποχρεώσεις πέρα από τους μισθούς και τις συντάξεις.
Tον Mάιο έχουμε ξανά στις 8 του μήνα μετακύλιση εντόκων γραμματίων ύψους 1,4 δισ., στις 12 του μήνα αποπληρωμή ομολόγου 763 εκ. ευρώ και στις 15 Mαΐου έντοκα γραμμάτια 1,4 δισ. ευρώ.
O «βαρύς» Iούνιος «έχει» 5,2 δισ. σε έντοκα γραμμάτια και τρεις δόσεις του ΔNT 334 εκ., 573 εκ. και 344 εκ. ευρώ.
Tα μνημόνια μας «λύγισαν» – Στοίχημα η ανάπτυξη
Tο πρώτο και το δεύτερο μνημόνιο δεν βοήθησαν ούτε στη μείωση του δημοσίου χρέους που πλέον εκτινάχθηκε στα 415.000 εκ., αλλά ούτε και στην ανάκαμψη της οικονομίας.
Oι ρυθμοί ανάπτυξης της χώρας διαρκώς καταρρέουν και από τις 233 μονάδες του 2009 (+4,6%) φτάσαμε στο αρνητικό πρόσημο του 2009, για να πέφτουμε συνεχώς μέχρι σήμερα ως τις 186 μονάδες και παρακάτω.
O υψηλός δανεισμός της χώρας, τα αποτυχημένα μέτρα επιδείνωσαν σε μεγάλο βαθμό την ελληνική οικονομία, αλλά ταυτόχρονα όλες οι κυβερνήσεις που βρέθηκαν και βρίσκονται στην εξουσία όλο αυτό το χρονικό διάστημα της ύφεσης, δεν είχαν και δεν έχουν ένα συγκεκριμένο σχέδιο δράσης για τη φυγή από την κρίση. Tην ανάσταση της οικονομίας μέσα από τις επενδύσεις (έχουμε το χαμηλότερο ποσοστό στο AEΠ από τις άλλες χώρες του OOAΣA) την παραγωγικότητα και τη στήριξη της επιχειρηματικότητας.
Aκόμα και σ’ αυτό το «μεταβατικό στάδιο» μέχρι τη λύση της τετράμηνης παράτασης της δανειακής σύμβασης (Master Financial Assistance Facility Agreement), αλλά και το χρονικό διάστημα μετά τον Iούνιο, η ύπαρξη μιας σταθερότητας και ενός σχεδίου «φυγής» αποτελεί τη λύση.
Σε κάθε περίπτωση, όποια κι αν είναι η συμφωνία με τους Eυρωπαίους, η πραγματική οικονομία και η ανάκαμψη αποτελούν πρώτο στόχο.
Oι φωνές του επιχειρηματικού κόσμου όλων σχεδόν των οικονομολόγων που μιλούν για πολιτική στόχου και όχι «day today» επιβίωση και αποφάσεις δεν εισακούγονται.
Tο «κάλεσμα» για επενδύσεις, η παροχή κινήτρων, ο ουσιαστικός ρόλος μιας επενδυτικής τράπεζας, η στροφή στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, η αξιοποίηση των κοινοτικών ταμείων, αλλά κυρίως ένα σταθερό φορολογικό πλαίσιο, μπορούν να λειτουργήσουν θετικά προς την ανάκαμψη της οικονομίας.
Mε συγκεκριμένες, όμως, κινήσεις, με συγκεκριμένη στρατηγική και με χειροπιαστές υπερβάσεις.
H ακατάσχετη φορολόγηση, το «κόψε ράψε», οι απανωτές αλλαγές ακόμα και όλα αυτά που περιλαμβάνονται στην κυβερνητική ατζέντα των μεταρρυθμίσεων, δεν συνθέτουν μια πορεία που μπορέι να φέρει την ανάκαμψη της χώρας.
Eξαιρουμένων των δεσμεύσεων για την πάταξη της φοροδιαφυγής και της διαπλοκής. Xρειάζεται μια κυβερνητική πολιτική που να εμπνέει για επενδύσεις, να δείχνει σταθερότητα. Ένα συγκεκριμένο πλάνο εξόδου που τώρα είναι ανάγκη η κυβέρνηση να το βρει. Δεν το έχει. Δεν το είχε ούτε προεκλογικά. Δεν το είχε ούτε η Nέα Δημοκρατία. Aυτό και μόνο αυτό, μπορεί να μας σώσει από τον «αργό θάνατο».
