Όλο και περισσότερο πλησιάσε σε ένα ατύχημα η Ελλάδα, τονίζει σε σημερινό του άρθρο στο Bloomberg View, ο Mohamed El-Erian, επικεφαλής οικονομολόγος της Allianz.
Σύμφωνα με τον Ελ-Εριάν, μια άμεση κρίση αποφεύχθηκε ξανά στο ελληνικό δράμα. Τουλάχιστον με αυτόν τον τρόπο ερμηνεύουν τα μέσα ενημέρωσης την πληρωμή της δόσης προς το ΔΝΤ, των 750 εκατ. ευρώ. Η απόφαση ελήφθη καθώς οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης εξέφρασαν μερική ικανοποίηση για την σοβαρότητα που επέδειξε η ελληνική κυβέρνηση, και την κάλεσαν να κάνει περισσότερα, και γρήγορα.
Η ερμηνεία αυτή είναι απολύτως σωστή. Είναι επίσης δυνητικά παραπλανητική.
Η συμφωνία, σύμφωνα με τον El-Erian, αγοράζει χρόνο για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Αλλά δεν φέρνει καμία πλευρά πιο κοντά προς την επίλυση μιας κρίσης η οποία «προκαλεί μεγάλη ανθρώπινη τραγωδία στην Ελλάδα και διαβρώνει την αξιοπιστία των ευρωπαϊκών θεσμών».
Στην καλύτερη, πρόκειται για άλλη μία προσπάθεια να παραταθεί η κωλυσιεργία, παρά το κλιμακούμενο κόστος και την σταθερά μειούμενη αποτελεσματικότητα. Ως αποτέλεσμα, οι συνθήκες που επικρατούν συνεχίζουν να χάνονται από τον έλεγχο των Ελλήνων και Ευρωπαίων φορέων χάραξης πολιτικής.
Όπως εξηγεί ο El-Erian, η Ελλάδα έχει δίκιο που κάνει ότι μπορεί για να τηρήσει τις υποχρεώσεις της στο ΔΝΤ, έναν από τους λίγους προνομιούχους πιστωτές παγκοσμίως. «Όπως έχω υποστηρίξει στο παρελθόν, μια αθέτηση πληρωμής προς το ΔΝ θα προκαλούσε την διακοπή της ελάχιστης ροής χρηματοδότησης που φθάνει ακόμη στην Ελλάδα, μεταξύ των οποίων, της απόλυτα κρίσιμης έκτακτης βοήθειας ρευστότητας από την ΕΚΤ».
Αυτό σημαίνει ότι μια αθέτηση πληρωμής του ΔΝΤ το πιο πιθανό είναι να οδηγήσει σε σειρά αθέτησης πληρωμών, στην επιβολή capital controls και στην de facto εισαγωγή ενός νέου νομίσματος μέσω της έκδοσης κρατικών IOUs για να ανταποκριθεί στις εγχώριες υποχρεώσεις, όπως την καταβολή συντάξεων και μισθών του δημοσίου.
Μια αθέτηση πληρωμής προς το ΔΝΤ θα μπορούσε επίσης να είναι επιβλαβής για το διεθνές νομισματικό σύστημα. Τέτοιες αθετήσεις έχουν μέχρι τώρα περιοριστεί σε πολύ λίγα ευάλωτα κράτη, και ήταν αδιανόητο ότι μια αναπτυγμένη οικονομία θα προχωρούσε σε αθέτηση πληρωμής, πόσο μάλλον ένα κράτος που ανήκει σε μια ομάδα ελίτ όπως είναι η ευρωζώνη.
Και πάλι, με το να κάνει το σωστό –για την ίδια και για το πολυμερές σύστημα- η Ελλάδα παίρνει πολύ λίγα ως αντάλλαγμα.
Στις διαπραγματεύσεις του Eurogroup χθες, η Ελλάδα δεν ήταν σε θέση να εξασφαλίσει ένα επαρκώς ισχυρό ανακοινωθέν στήριξης από τους Ευρωπαίους εταίρους, πολύ λιγότερο από την άμεση διοχέτευση των κεφαλαίων που χρειάζεται απεγνωσμένα. Στο μεταξύ το ΔΝΤ δεν βρίσκεται κοντά στο να ανακυκλώσει κεφάλαια στην Ελλάδα μέσω νέου δανεισμού. Αυτό, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη φυγή κεφαλαίων από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, θα αναγκάσουν την ΕΚΤ να έρθει αντιμέτωπη αύριο με το κρίσιμο ερώτημα του εάν θα αυξήσει το δανεισμό στη χώρα.
Η Ελλάδα, η ευρωζώνη και το διεθνές νομισματικό σύστημα χρειάζονται μια επείγουσα και βιώσιμη εφαρμογή σειράς σημαντικών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένης της ανάληψης δράσης από την ελληνική κυβέρνηση για τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις, την μεγαλύτερη ελάφρυνση χρέους από τους πιστωτές και την αναμόρφωση της δημοσιονομικής λιτότητας υπέρ της ανάπτυξης.
«Δυστυχώς, συνεχίζω να πιστεύω ότι υπάρχει πολύ χαμηλή πιθανότητα να συμβεί αυτό. Στην πραγματικότητα, τώρα εκτιμώ ότι οι πιθανότητες είναι μόλις 5%, δεδομένου του πόσο μακριά είναι οι δύο πλευρές από το να συμφωνήσουν στις πολιτικές, πόσο μάλλον για την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών».
Αυτό που αυξήθηκε, συνεχίζει ο El-Erian, είναι η απειλή ενός οικονομικού ατυχήματος ή Graccident, με μεγάλη επίδραση στους ευημερούντες στην Ελλάδα. Η πιθανότητα ενός Graccident διαμορφώνεται τώρα περί το 50%, καθώς οι οικονομικές και χρηματοδοτικές συνθήκες συνεχίζουν να επιδεινώνονται. Αυτό φέρνει την πιθανότητα περαιτέρω κωλυσιεργίας για μεγάλο χρονικό διάστημα, κάτω του 50%, με τάση μείωσης.
Αυτές οι πιθανότητες είναι ανησυχητικές και το σενάριο Graccident είναι ιδιαίτερα τρομακτικό. Αυτό θα σήμαινε ότι οι Έλληνες και Ευρωπαίοι φορείς χάραξης πολιτικής έχασαν τον έλεγχο της μοίρας της χώρας και της ιδιότητας μέλους στη ζώνη του ευρώ. Και ενώ η υπόλοιπη Ευρώπη βρίσκεται σε καλύτερη θέση για να περιορίσει τις επιβλαβείς επιδράσεις από ένα τέτοιο σενάριο, οι συνέπειες θα ήταν καταστροφικές για τον πολύπαθο πληθυσμό της Ελλάδας.
