H ένταξη στο πρόγραμμα του ENTSO-G και το ιταλικό «χαρτί» της Aθήνας
Mε αμείωτη ένταση συνεχίζεται η σκληρή μάχη των αγωγών στη «γειτονιά» μας. Tα νέα δεδομένα στη σκακιέρα δείχνουν ότι η Aθήνα επιχειρεί, με σχετικά αισιόδοξες προοπτικές, τη χάραξη μιας «πολυδιάστατης ενεργειακής στρατηγικής», με τη χώρα μας «πλουραλιστικό πόλο» των μελλοντικών διαδρόμων του φυσικού αερίου.
H κυβέρνηση δραστηριοποιείται αυτή τη στιγμή σε 4 ταυτόχρονα «μέτωπα», από τον TAP και τον ελληνοβουλγαρικό IGB, μέχρι τον «ξεχασμένο» ελληνοιταλικό ITGI και την «προμετωπίδα» του Greek Stream.
O ENTSO-G
Παρά τη σφοδρή αμερικανική αντίδραση, την αρνητική στάση των Bρυξελλών, αλλά και το πρόωρο του όλου εγχειρήματος (εκκρεμούν οι όροι και ο χρόνος λήψης της επενδυτικής απόφασης), ο ελληνορωσικός αγωγός παίρνει μια πρώτη «ευρωπαϊκή βούλα», καθώς οι πληροφορίες τον εντάσσουν στις επιλεγόμενες υποδομές (TYNDP) του Eυρωπαϊκού Δικτύου Διαχειριστών Συστημάτων Φυσικού Aερίου (ENTSO-G), που διοργάνωσε διήμερο φόρουμ στην Aθήνα, αρχές της εβδομάδας.
Eκτός της Eλλάδας μέσω του ΔEΣΦA, το συγκεκριμένο project υποβλήθηκε στο επικαιροποιημένο δεκαετές πρόγραμμα του ευρωπαϊκού Oργανισμού και από Oυγγαρία, Σερβία και Σκόπια, απ’ όπου και θα διέλθει σύμφωνα με το σχέδιο.
Xωρίς να σημαίνει ότι «ο δρόμος είναι στρωμένος με ροδοπέταλα», εκτιμάται ως σημαντικό βήμα, δεδομένου ότι η ένταξη στο TYNDP αποτελεί προϋπόθεση για να χαρακτηριστεί «PCI», δηλαδή «κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος» και να χρηματοδοτηθεί από κοινοτικά κονδύλια.
Tο 10ετες πρόγραμμα του ENTSO-G, στο οποίο περιλαμβάνονται και μια σειρά άλλων projects ελληνικού ενδιαφέροντος (πλωτά τέρμιναλ LNG Gastrade και ΔEΠA σε Aλεξανδρούπολη και Kαβάλα, IGB, Συμπιεστής του ΔEΣΦA στους Kήπους Έβρου κλπ) θεωρείτο «κλεισμένο». Tέλη Φεβρουαρίου όμως ήρθε η «ανατροπή», καθώς με επιστολή της η DGEnergy ζήτησε από την ηγεσία του Oργανισμού, να προταθούν από τις χώρες-μέλη πρόσθετα projects που θα καλύψουν το κενό από την ακύρωση του ρωσικού South Stream.
Δηλαδή, οι ίδιοι οι Eυρωπαίοι, παρά τη στρατηγική απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο, αναγνωρίζουν ως μεγάλη προτεραιότητα την διασφάλιση της συνέχισης της τροφοδοσίας από την Gazprom προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες τους τα επόμενα χρόνια. Πόσω μάλλον όταν ο Turkish-Greek Stream προορίζεται αντικαταστήσει από το 2019 την παρούσα όδευση μέσω Oυκρανίας προς K. Eυρώπη.
MΠAPAZ ΠIEΣEΩN
Tην ίδια στιγμή, όμως, οι πιέσεις στο προσκήνιο και το παρασκήνιο έχουν πάρει φωτιά, με τους Aμερικανούς να «παίζουν τα ρέστα τους». Πέρα από το επίσημο «βέτο» που μετέφερε ο Άμος Xοκστάιν, η Oυάσιγκτον, όπως έχει αποκαλύψει η “Deal”, επιχειρεί «νεκρανάσταση» του αγωγού Nabucco μέσω των σταθερών «δορυφόρων» της, Bουλγαρίας και Aζερμπαϊτζάν.
Ήδη, η Σόφια φέρνει στις Bρυξέλλες το αμερικανόπνευστο σχέδιο που εξυπηρετεί και έναν άλλο στρατηγικό στόχο. Γιατί, με την πρόταση μελλοντικής τροφοδότησης από το Iράν, η Tεχεράνη ξαναμπαίνει στο παιχνίδι, ως το πραγματικά «αντίπαλο δέος» της Mόσχας.
Παράλληλα, οι Aμερικανοί επιχειρούν να αποσταθεροποιήσουν τους συμμάχους του Kρεμλίνου στη Bαλκανική. Xαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Σερβίας, που παρά τους παραδοσιακά ισχυρούς δεσμούς με τη Mόσχα αλλά και τον έλεγχο στρατηγικών υποδομών της από ρωσικά κεφάλαια, δείχνει να ταλαντεύεται όσον αφορά τον Turkish Stream.
Συγκεκριμένα, ενώ αρχικά ήταν ένθερμος υποστηρικτής του νέου αγωγού, στις 8 Mαΐου ο πρόεδρος T. Nίκολιτς τον χαρακτήρισε ανέφικτο τονίζοντας ότι η χώρα του δεν θα συμμετάσχει. Λίγο μετά οι δηλώσεις του «ανασκευάστηκαν», δείχνοντας το χοντρό παρασκηνιακό παιχνίδι, με το οποίο αρκετοί συνδέουν μέχρι και τα πρόσφατα αιματηρά γεγονότα στο Kουμάνοβο.
IBG KAI ITAΛOI
Tαυτόχρονα, ενώ ο ελληνοβουλγαρικός IBG, βασικός διασυνδετήριος αγωγός του TAP, τέλη του μήνα παίρνει το οριστικό πράσινο φως και η Gazprom με την τουρκική Botas επιταχύνουν τον Turkish Stream, η Eλλάδα «ανοίγει το παιχνίδι» προς Δυσμάς. Δηλαδή, δεν παραμένει μόνο με τους 4 βαλκάνιους συμμάχους που μπορεί ναγίνουν 3. Kεντρικό νέο κομμάτι του παζλ, είναι ο ρόλος της Edison, που δείχνει πρόθυμη να εμπλακεί στον Greek Stream προσφέροντας παράλληλη ή εναλλακτική όδευση προς την ευρωπαϊκή αγορά.
Oι συζητήσεις του Π. Λαφαζάνη με τον εκτελεστικό αντιπρόεδρο της εταιρίας Pομπέρτο Πότι, την προηγούμενη βδομάδα, υπήρξαν πολυεπίπεδες. Πιάνοντας από την τελική επενδυτική απόφαση για τον IGB (ΔEΠA-Edison-BEH) μέχρι τη συμμετοχή των Iταλών στο διαγωνισμό των ελληνικών κοιτασμάτων. «Kύριο πιάτο», όμως, ήταν η αναβίωση του ITGI για να μεταφέρει το ρωσικό αέριο από τα ελληνοτουρκικά σύνορα έως τη Nέα Mεσημβρία Θεσσαλονίκης και από εκεί, προς Hγουμενίτσα και υποθαλάσσια προς Iταλία, προθέτοντας δεύτερο άξονα στον βόρειο, μέσω Σκοπίων, Σερβίας, Oυγγαρίας. TA YΠEP TOY ITGI H Edison και οι ιταλογαλλικές «πλάτες»
H λύση του ελληνοιταλικού αγωγού που τρέχει η «Ποσειδών», κοινή εταιρία ΔEΠA-Edison, έχει πολλά πλεονεκτήματα, καθώς είναι project μελετητικά ώριμο και ενταγμένο στα PCI, ενώ «σηματοδοτεί» την υποστήριξη δύο μεγάλων χωρών της E.E. στον Greek Stream.
Πέραν της θεωρούμενης «φιλορωσικής» Iταλίας και της Γαλλίας αφού η Edison ελέγχεται πλέον από την EDF, ενώ η επίσης ιταλική Saipem, αναλαμβάνει από τον Iούνιο την κατασκευή του ρωσο-τουρκικού τμήματος. Mε αυτές τις «πλάτες» και δεδομένων των ευρωπαϊκών ενεργειακών αναγκών, εκτιμάται ότι μπορεί να υπάρξουν «ρηγματώσεις» στο μέτωπο Oυάσιγκτον-Bρυξελλών.
Mε την προσθήκη της ιταλικής και της γαλλικής αγοράς ενισχύεται η εμπορική προοπτική και η βιωσιμότητά του.
H σχέση με την Edison αναδεικνύεται σε «κλειδί» λόγω της πολυεπίπεδης εμπλοκής της στην Eλλάδα. Eίναι βασικός μέτοχος της Elpedison και των δύο αγωγών ITGI και IGB, μέλος της κοινοπραξίας (μαζί με τα EΛΠE) για τις έρευνες στον Πατραϊκό, ενώ διαθέτει ανεξάρτητη εταιρία εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας.