Υπαρκτός είναι ο κίνδυνος απώλειας για τη χώρα πόρων ύψους αρκετών δισ. ευρώ λόγω αργοποριών στο ΕΣΠΑ, μετά την απόρριψη από πλευράς Ευρωπαϊκής Επιτροπής του αιτήματος για παράταση του ΕΣΠΑ 2007-2013. Κι αυτό ενώ έργα ύψους 1,4 δισ. ευρώ απεντάσσονται από το παλιό και ίσως ενταχθούν στο νέο ΕΣΠΑ και προτείνεται δεκάδες έργα να περάσουν ως «γέφυρες» στο νέο πρόγραμμα.
Ειδικότερα, σε έγγραφο που διαβίβασε στη Βουλή ο υπουργός Γιώργος Σταθάκης απαντώντας σε γραπτή ερώτηση του βουλευτή Ηρακλείου του ΠΑΣΟΚ Βασίλη Κεγκέρογλου, σημειώνεται ότι «η δημοσιονομική στενότητα και η έλλειψη ρευστότητας έχουν επηρεάσει αρνητικά την υλοποίηση των έργων που είναι ενταγμένα στα επιχειρησιακά προγράμματα της περιόδου 2007-2013, η οποία λήγει επισήμως στις 31 Δεκεμβρίου 2015».
«Η κρίση ρευστότητας και κάθε εξωτερικός παράγοντας που επηρεάζει αρνητικά την πορεία υλοποίησης του ΕΣΠΑ δεν είναι η μόνη ούτε η πιο σημαντική αιτία μιας αρνητικής υλοποίησης. Ο αναποτελεσματικός προγραμματισμός των προηγουμένων χρόνων, η μεγάλη υπερδέσμευση αλλά και η συνεχής αποδυνάμωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ως αποτέλεσμα των περιοριστικών πολιτικών της προηγούμενης κατάστασης, συνέβαλαν καθοριστικά στην τρωτότητα του ΕΣΠΑ και αποτελούν την κύρια αιτία των σημαντικών καθυστερήσεων», αναφέρει το έγγραφο που υπογράφεται από τον ΓΓ ΕΣΠΑ και Δημοσίων Επενδύσεων, Αλέξανδρο Χαρίτση.
Οι επιπτώσεις
Όπως σημειώνεται, το υπουργείο έχει προχωρήσει σε ενέργειες για τη μείωση αυτών των επιπτώσεων προκειμένου να μη χαθούν χρήματα ή να επιβαρυνθεί το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Η ΓΓ ΕΣΠΑ «προχωρεί σε συνεργασία με τις διαχειριστικές αρχές των προγραμμάτων στην κατά προτεραιότητα πληρωμή έργων από τον κεντρικό λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδος σε έργα που προσφέρουν άμεσα στην αποτελεσματική υλοποίηση των προγραμμάτων, στην αύξηση της απορρόφησης και στην εισροή πόρων», σημειώνει.
Ωστόσο, όπως αναφέρεται, αυτά τα μέτρα «ενδέχεται να μην αποδειχθούν αρκετά για την αποφυγή απώλειας πόρων από μη απορρόφηση σε κάποια επιχειρησιακά προγράμματα του 100% της κοινοτικής συνδρομής». Μάλιστα αποκαλύπτεται ότι η Ελλάδα «έχει ήδη λάβει αρνητική απάντηση από πλευράς της ΕΕ στο αίτημα μικρής παράτασης» του ΕΣΠΑ 2007-2013.
Ο ρυθμός απορρόφησης
Στο μεταξύ σε άλλο έγγραφο του κ. Χαρίτση που διαβιβάστηκε στη Βουλή σε απάντηση γραπτής ερώτησης του βουλευτή Αχαΐας των ΑΝΕΛ Νίκου Νικολόπουλου, σημειώνεται ότι η συνολική απορρόφηση των διαθέσιμων πόρων του ΕΣΠΑ ανέρχεται σε 20,2 δισ. ευρώ ή 91,98% μετά την εφαρμογή του λεγόμενου top-up, δηλαδή την αύξηση της κοινοτικής συμμετοχής ως και 95% με ανάλογη μείωση των εθνικών πόρων. «Ο στόχος των δαπανών για το 2015 για όλα τα επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ συμπίπτει με το υπόλοιπο ποσό που απομένει ως το ασφαλές κλείσιμο των προγραμμάτων» επισημαίνεται.
Σε σχέση με το νέο ΕΣΠΑ (20,1 δισ. ευρώ κοινοτική συνδρομή και εκτιμώμενη δημόσια εθνική συμμετοχή 5,3 δισ. ευρώ) το υπουργείο Οικονομίας σημειώνει ότι οι επιτροπές παρακολούθησης του νέου ΕΣΠΑ συνεδρίασαν για πρώτη φορά τον Ιούνιο του 2015 για την έγκριση της εξειδίκευσης των προγραμμάτων, οι προσκλήσεις των οποίων αναμένεται να εκδοθούν στο δεύτερο εξάμηνο του 2015.
Ο ΓΓ ΕΣΠΑ αναφέρει ότι έχει συνταχθεί ενδεικτικός κατάλογος 359 έργων προϋπολογισμού 1,4 δισ. ευρώ «προς μεταφορά» τα οποία απεντάσσονται από το παλιό ΕΣΠΑ «για διαχειριστικούς λόγους και δύνανται να μεταφερθούν στη νέα προγραμματική περίοδο, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν τους κανόνες επιλεξιμότητας».
Παράλληλα, έχει συνταχθεί και άλλος κατάλογος 313 έργων τα οποία προτείνεται να χρηματοδοτηθούν ως έργα-γέφυρες του νέου ΕΣΠΑ. Ο τελικός προϋπολογισμός τους για το ΕΣΠΑ 2007-2013 ανέρχεται σε 2 δισ. ευρώ, ενώ ο τελικός προϋπολογισμός τους για το νέο ΕΣΠΑ εκτιμάται ότι φτάνει τα 3,1 δισ. ευρώ.
