«Σπαζοκεφαλιά» τα νησιά – Κίτρινη κάρτα από Θεσμούς για την επιβολή ΦΠΑ 23% στην ιδιωτική εκπαίδευση
Με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου αναμένεται σήμερα να ξεκαθαρίσει το ζήτημα με τον ΦΠΑ των νησιών, καθώς το μεν μέτρο θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ από την Πέμπτη 1η Οκτωβρίου, η δε Βουλή παραμένει κλειστή.
Μεταξύ των νησιών που θα αφορά η αλλαγή στον ΦΠΑ περιλαμβάνονται τα: Μύκονος, Σαντορίνη, Ρόδος, Πάρος, Νάξος, Σύρος, Τήνος, Μήλος, Τζια και Σίφνος.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, σε πρώτη φάση, εκτός θα μείνουν τα νησιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα με πρόσφυγες – μετανάστες, όπως η Κως, η Σάμος, η Λέσβος και η Χίος.
Οι κάτοικοι των πρώτων νησιών που θα υπαχθούν στον αυξημένο ΦΠΑ θα δουν τον υπερμειωμένο συντελεστή να αυξάνεται από το 6% στο 9%, τον χαμηλό από το 9% στο 13% -εκεί θα υπαχθούν και τα ξενοδοχεία- και τον βασικό συντελεστή από το 16% σήμερα στο 23%.
Η αύξηση προκαλεί έντονες αντιδράσεις αλλά και ερωτήματα για το μέλλον των νησιών, καθώς όπως υποστηρίζουν οι επαγγελματίες χάνουν την ανταγωνιστικότητα στον τουριστικό τομέα.
Όπως προβλέπει το μνημόνιο, το μέτρο θα εφαρμοστεί σε τρεις φάσεις: Την 1η Οκτωβρίου, την 1η Ιουνίου 2016 και την 1η Ιανουαρίου 2017.
«Πονοκέφαλος» ο ΦΠΑ 23% στην Παιδεία
Παρά τις προεκλογικές δεσμεύσεις, ότι σχεδιάζει την κατάργηση του μέτρου, η κυβέρνηση δείχνει να αντιστέκεται στις προτροπές των θεσμών για μη αλλαγή προς τα άνω του ΦΠΑ στην εκπαίδευση.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο οικονομικό επιτελείο κινούνται ακόμα με γνώμονα την πλήρη εφαρμογή του μέτρου, όπως ψηφίστηκε πριν από τις εκλογές, ίσως επειδή δεν επιθυμούν να υποβληθούν στην βάσανο εύρεσης άλλου φόρου, ίσως πάλι γιατί η στάση αυτή επιβάλλεται για ιδεολογικοπολιτικούς λόγους.
Στη μέση βρίσκονται φυσικά και πάλι οι γονείς και τα παιδιά που, ενώ έχει ξεκινήσει πλέον η σχολική χρονιά, κινδυνεύουν τελικά να πληρώσουν φέτος ΦΠΑ 23% για τις σπουδές τους σε φροντιστήρια, ιδιωτικά σχολεία, κολέγια και πανεπιστήμια, ζώντας με τον φόβο να βρεθούν στην δυσάρεστη θέση να αντιμετωπίσουν σοβαρές δυσκολίες στην συνέχιση των σπουδών τους.
Πριν τις εκλογές, το θέμα του ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση είχε προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις, αλλά η νέα κυβέρνηση το βρήκε μπροστά της αμέσως δύο 24ωρα μετά τον σχηματισμό της, αποδεικνύοντας ότι η επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου, όπως υποσχέθηκε, συναντά πολλά εμπόδια ή απλώς δεν μπορεί καν να επιτευχθεί.
Από την πρώτη στιγμή της επανέναρξης των διαβουλεύσεων, οι εκπρόσωποι των θεσμών ζήτησαν από την κυβέρνηση να αποσύρει όχι μόνο όλα τα γνωστά φορολογικά μέτρα που μονομερώς είχε θεσπίσει κατά το περασμένο επτάμηνο (π.χ. 100 δόσεις, κατάργηση των τεκμηρίων για κάποιους φορολογουμένους κ.λπ.) αλλά και τον ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση.
Εν ολίγοις οι θεσμοί έδειξαν ότι δεν συμφωνούν με την επιβολή του μέτρου και ότι θα επανέλθουν δριμύτεροι τις προσεχείς ημέρες -και πάντως πριν από τις 16 Οκτωβρίου, οπότε λήγει η προσωρινή αναστολή εφαρμογής του μέτρου, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει και να αξιολογηθεί ως ένα από τα βασικά προαπαιτούμενα της συμφωνίας της 12ης Αυγούστου.
Η κυβέρνηση καλείται τώρα να πάρει άμεσα ξεκάθαρη θέση στο ζήτημα. Η κυρίαρχη άποψη στους κόλπους της, τουλάχιστον την επομένη των εκλογών, προέβλεπε «πλήρη εφαρμογή» του μέτρου, δηλαδή διατήρηση ΦΠΑ 23% χωρίς εκπτώσεις και εξαιρέσεις σε ιδιωτικά σχολεία και φροντιστήρια. Τώρα ίσως αυτό αλλάζει, αφού θα πρέπει να λάβει υπ’ όψιν της τη στάση των θεσμών που ζητούν «πλήρη κατάργηση».
Τρεις εναλλακτικές
Οι εναλλακτικές ουσιαστικά είναι τρεις:
α) Η κυβέρνηση να εφαρμόσει μερικώς το μέτρο, ώστε να ικανοποιήσει την τρόικα, εξαιρώντας μεν τα φροντιστήρια από τον ΦΠΑ, αλλά διατηρώντας τον στα σχολεία.
Επειδή οι βορειοευρωπαίοι δεν κατανοούν τον λόγο ύπαρξης της παραπαιδείας, η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα είχε από τον Ιούλιο κάνει «σεμινάριο» στην τρόικα σχετικά με το τι σημαίνει ο όρος «frontistirio» και γιατί καταφεύγουν μαζικά σε αυτό τα λαϊκά νοικοκυριά που δεν μπορούν να παρέχουν στα παιδιά τους τη στήριξη που χρειάζονται αν και φοιτούν στο δημόσιο σχολείο.
Το σκεπτικό για εξαίρεση των φροντιστηρίων είναι ότι η δαπάνη σε αυτά (και άρα και ο ΦΠΑ που θα εισπράττει το κράτος) είναι μικρότερη απ’ ό,τι στα πανάκριβα κολέγια και τα ιδιωτικά σχολεία, οπότε θα απαιτηθούν και λιγότερα ισοδύναμα μέτρα που θα επιβαρύνουν τους πολίτες.
Αντιθέτως, η υπαναχώρηση να φορολογηθούν μόνο τα φροντιστήρια (όπως συμφωνήθηκε τον Ιούλιο) θα δημιουργούσε ακόμα μεγαλύτερο πολιτικό πρόβλημα στην αριστερή κυβέρνηση, φέρνοντας και πολύ λιγότερα έσοδα.
Σε όλα αυτά φυσικά υπάρχει και ισχυρός αντίλογος όπως ιδιωτικά σχολεία υπάρχουν και σε λαϊκά προάστια ή στην επαρχία, ότι τα ωράρια των δημοσίων σχολείων δεν εξυπηρετούν οικογένειες με δύο εργαζόμενους γονείς, ότι με την αύξηση 23% ενισχύονται η διάκριση και ο αποκλεισμός των παιδιών των μικρομεσαίων από ευκαιρίες μάθησης, ή ότι οι υπηρεσίες που ενσωματώνουν μπορεί να συμφέρουν αντί να στέλνει κάποιος το παιδί του σε δημόσιο σχολείο και φροντιστήριο κ.λπ.
Την τρόικα, πάντως, τη συγκινούν πολύ περισσότερο ο κίνδυνος στρέβλωσης του ανταγωνισμού, τυχόν απώλειες στην είσπραξη των φόρων, αλλά και όσα προβλέπει η κοινοτική οδηγία για τη φορολογία στην εκπαίδευση γενικά σε όλη την Ευρώπη.
β) Να επιμείνει να διατηρήσει τον ΦΠΑ και σε φροντιστήρια και στα σχολεία, μειώνοντάς τον από 23% σε 6,5% ή 13%, ώστε να μπορούν τελικά την επιβάρυνση να την απορροφήσουν οι επιχειρήσεις χωρίς να ματώσουν οι οικογένειες των σπουδαστών.
Και σε αυτήν την περίπτωση, πάντως, αν τυχόν τη δεχόταν η τρόικα, ανακύπτει ανάγκη επιβολής πρόσθετων μέτρων της τάξεως των 80-100 εκατ. ευρώ.
γ) Να αναστείλει -ξανά- την εφαρμογή του μέτρου, ενδεχομένως για έναν (ή και για μισό!) χρόνο μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση. Σε αυτή την περίπτωση τα νοικοκυριά και πάλι δεν θα μπορούν να υπολογίσουν τι έχουν να πληρώσουν -έστω και αν η επιβάρυνση μειωθεί στο μισό- ενώ θα απαιτούνταν και άλλα ισοδύναμα μέτρα.
Αλλαγή πλεύσης
Στο οικονομικό επιτελείο ζητούν να μάθουν όμως γιατί άλλαξε ξαφνικά άποψη μέσα σε έναν μήνα η τρόικα σχετικά με το θέμα της φορολογίας στην εκπαίδευση, υπονοώντας ίσως ότι οι θεσμικοί παράγοντες του κλάδου προσέγγισαν και έπεισαν εκ των υστέρων τις Βρυξέλλες για το πρόβλημα που δημιουργεί το μέτρο στις επιχειρήσεις και τα ελληνικά νοικοκυριά.
Θυμίζουν μάλιστα ότι στις 16 Ιουλίου η τρόικα είχε δεχτεί στα προαπαιτούμενα που ψήφισε τότε η Βουλή την επιβολή ΦΠΑ 23% στα φροντιστήρια (ενώ πριν απαλλάσσονταν πλήρως). Αμέσως μετά η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα πρότεινε (και έγινε δεκτό με τα νέα προαπαιτούμενα που ψηφίστηκαν στις 14 Αυγούστου) να επεκταθεί το μέτρο και στα ιδιωτικά σχολεία (από 0% σε 23% ΦΠΑ), για να μην ισχύσει η αύξηση του ΦΠΑ στο μοσχάρι (από 13% σε 23%) που προβλεπόταν στα πρώτα προαπαιτούμενα του Ιουλίου.
«Αλληλοκαρφώματα»
Η Κομισιόν άδειασε την κυβέρνηση Τσίπρα διαμηνύοντας ότι δεν ήταν οι θεσμοί αυτοί που ζήτησαν από την κυβέρνηση να επιβάλει ΦΠΑ 23% στην ιδιωτική εκπαίδευση. Μία μέρα πριν, όμως, δόθηκε στη δημοσιότητα το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, στη σελίδα 35 του οποίου το κυβερνών κόμμα πανηγύριζε ότι, μεταξύ άλλων, «η επιβολή ΦΠΑ στα ιδιωτικά σχολεία» ήταν δική του επιλογή για το μνημόνιο επειδή πρόκειται για «μέτρα που επιβαρύνουν σχεδόν αποκλειστικά τα υψηλά εισοδήματα».
Η φράση αυτή πάντως για τον ΦΠΑ στην εκπαίδευση τελικώς απαλείφθηκε από το τελικό κείμενο και ο ΣΥΡΙΖΑ πέρασε στην αντεπίθεση αφού με ανακοίνωση που εξέδωσε:
1 Διέψευδε την Κομισιόν λέγοντας ότι «η αύξηση του ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση προέκυψε μετά από επίμονο αίτημα των θεσμών».
2 Οικειοποιούνταν τη θέση ότι δεν το ζήτησε η Κομισιόν για να πιέσει την υπηρεσιακή κυβέρνηση να αναστείλει το μέτρο και να «ξεπλύνει» την προηγούμενη κυβέρνηση – νομιμοποιώντας όμως την υπηρεσιακή κυβέρνηση να ενεργεί με βάση τις επιθυμίες των θεσμών.
3 Δεσμεύτηκε ότι «σε κάθε περίπτωση η νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με πρωθυπουργό τον Αλέξη Τσίπρα θα καταργήσει το εν λόγω μέτρο» αφήνοντας ελπίδες για όσα θα συμβούν μετά τις εκλογές, αλλά και μετά την απομάκρυνση εκ του ταμείου των φροντιστηρίων και των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων.
