Στο στόχαστρο ελεύθεροι επαγγελματίες, ναυτικοί και αγρότες – Αγώνας δρομου για την επιβίωση των Ταμείων
Μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του τρέχοντος μηνός, κατ΄εντολή του υπουργού Εργασίας Γιώργου Κατρούγκαλου και σύμφωνα με το νέο πλαίσιο της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, η αρμόδια επιτροπή θα πρέπει να ολοκληρώσει το πόρισμά της σχετικά με τι καυτό ζήτημα των περικοπών στις συντάξεις, ώστε να ξεκινήσει η δημόσια διαβούλευση.
Τα χρονικά περιθώρια είναι ασφυκτικά, καθώς οι δανειστές δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στο εν λόγω θέμα, και ουσιαστικά επιβάλλοντας στην ελληνική κυβέρνηση ένα σκληρό μοντέλο που προβλέπει απονομή εθνικής σύνταξης μόνο σε όσους βρίσκονται κοντά στα όρια της φτώχειας, με το ελαφρυντικό ότι αποσκοπεί στην προστασία των χαμηλότερων εισοδημάτων μέσω της «θυσίας» των υψηλότερων συντάξεων.
Άλλωστε η εξοικονόμηση 1,8 δισ. ευρώ (περίπου 1% επί του ΑΕΠ) από το υπολογιζόμενο για συνταξιοδοτήσεις ποσό κατά το 2016 αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση της Ελλάδας. Οι περικοπές θα είναι κλιμακωτές, αναλόγως προς το ύψος των συντάξεων, και δύνανται να ομαδοποιηθούν στις ακόλουθες τρεις κατηγορίες:
1) Περικοπές συντάξεων άνω των 1.000 ευρώ
2) Περικοπές συντάξεων άνω των 1.500 ευρώ
3) Περικοπές συντάξεων άνω των 2.000 ευρώ
Να σημειωθεί ότι «σύνταξη» εννοείται το σύνολο της κύριας και της επικουρικής σύνταξης, το δε υπουργείο καλείται να αποφασίσει για το εάν οι μειώσεις θα είναι από το πρώτο ευρώ της σύνταξης ή θα υπολογιστούν στο υπερβάλλον ποσό.
Στην τρίτη κατηγορία περιλαμβάνονται λίγες περιπτώσεις (περίπου 25.000 συνταξιούχοι (δικαστικοί, στρατιωτικοί, γιατροί, διευθυντές τραπεζών κ.ά.).
Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, η αρμόδια επιτροπή έχει εισηγηθεί την κατάργηση συντάξεων άνω των 2.000 ευρώ (το σημερινό όριο είναι 2.350 ευρώ στο ΙΚΑ, 2.774 στα ειδικά Ταμεία, ενώ οι δικαιούχοι διπλών ή περισσότερων συντάξεων μπορούν να εισπράττουν έως 3.360 ευρώ μηνιαίως).
Οι τρεις κατηγορίες όπου οι μειώσεις των συντάξεων θα είναι ιδιαίτερα αισθητές είναι οι αυτοαπασχολούμενοι (ελεύθεροι επαγγελματίες), οι ναυτικοί και οι αγρότες.
Όπως έχει συμφωνηθεί με τους δανειστές, εντός του Οκτωβρίου η κυβέρνηση θα πρέπει να νομοθετήσει την κατάργηση (εντός τριετίας) όλων των εξαιρέσεων που χρηματοδοτούνται με κρατικούς πόρους. Αυτό σημαίνει ότι η συνολική κρατική χρηματοδότηση προς το ΝΑΤ, τον ΟΓΑ και τον ΟΑΕΕ θα πρέπει να συρρικνωθεί κατά 48% (3,7 δισ. ευρώ ) από το 2016 έως το 2018.
Η περίπτωση των ελεύθερων επαγγελματιών
Οι συντάξεις του ΟΑΕΕ υπολογίζεται ότι πρέπει να συρρικνωθούν κατά 40%, ώστε να αποφευχθεί η κατάρρευση του οργανισμού, ο οποίος, παρά την κρατική ενίσχυση, βρίσκεται σε δεινή θέση. Ήδη, από τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο ΟΑΕΕ έχει απορροφήσει την ετήσια επιχορήγηση και θα χρειαστεί επιπλέον 550 εκατ. ευρώ έως το τέλος του χρόνου για την πληρωμή των συντάξεων.
Για τους ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ το μνημόνιο προβλέπει μείωση των εισφορών (και αντίστοιχα των συντάξεων), καθώς τα καταβαλλόμενα ποσά θα υπολογίζονται βάσει του πραγματικού τζίρου, με την προϋπόθεση ότι θα ισχύει ένα ελάχιστο επίπεδο εισφορών.
Η περίπτωση των αγροτών
Διπλάσια περικοπή συντάξεων των αγροτών προβλέπει το σχέδιο, εξαιτίας της υποχρέωσης για αναλογική εναρμόνιση των παροχών του ΟΓΑ με τα υπόλοιπα Ταμεία. Δηλαδή η μείωση από 4% ετησίως θα αυξηθεί στο 8%. Αυτό σημαίνει ότι η μέση αγροτική σύνταξη θα μειωθεί κατά 14-16 ευρώ.
Το «ψαλίδισμα» του προνοιακού τμήματος των αγροτικών συντάξεων, το οποίο χρηματοδοτείται από το κράτος (περί τα 4 δισ. ευρώ ετησίως), ξεκίνησε το 2003, με στόχο αυτό σταδιακά να αναπληρώνεται από την κύρια σύνταξη, με χρονικό ορίζοντα το 2026, όπως προβλεπόταν με νόμο του 1997. Τώρα το οικονομικό επιτελείο σκέπτεται την επίσπευση της συρρίκνωσης της κρατικής συμμετοχής μέχρι το 2021.
Πάντως η αύξηση των εισφορών που επιβάλλει το μνημόνιο σε 600.000 αγρότες, ώστε να εναρμονιστούν με αυτές του ΙΚΑ, θεωρείται εξοντωτική, καθώς, για να επιτευχθεί αυτή η εξισορρόπηση, το ποσό που οι αγρότες της κατηγορίας 1 – 4 καταβάλλουν θα πρέπει να διπλασιαστεί. Η κατάσταση θα είναι χειρότερη για τους αγρότες υψηλότερων κλιμακίων.
Οριζόντιες περικοπές για όλες τις συντάξεις
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των αρμοδίων, ακόμα και με τον περιορισμό των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, το 2016 θα βγουν στη σύνταξη περίπου 100 χιλιάδες ασφαλισμένοι, για τους οποίους θα απαιτηθεί συνταξιοδοτική δαπάνη ύψους 1,1 δισ. ευρώ. Με αυτό το δεδομένο, ο στόχος της εξοικονόμησης του 1,8 δισ. ευρώ θα επιτευχθεί σε 5 χρόνια.
Επομένως όλα οδηγούν αναγκαστικά σε οριζόντιες περικοπές κύριων και επικουρικών συντάξεων κατά 6% ή 7%, άλλως σε μείωση των συντάξεων που υπερβαίνουν τα 1.000 ευρώ μηνιαίως.
Ωστόσο, οι κατά καιρούς αποφάσεις του ΣτΕ, που δικαιώνει τους συνταξιούχους και δυναμιτίζει την πολιτική των περικοπών στις συντάξεις, επιβάλλει στην κυβέρνηση την εύρεση ισοδυνάμων αντισταθμιστικών μέτρων όχι μόνον ύψους 4,2 δισ. ευρώ, αλλά έως 12,7%.
