Το απόγευμα υποβάλλονται στο κουαρτέτο των δανειστών οι ελληνικές προτάσεις για ενοποίηση ασφαλιστικών Ταμείων και μειώσεις συντάξεων
Σε τελική φάση εισέρχεται η διαδικασία μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού συστήματος, με τον υπουργός Εργασίας Γιώργο Κατρούγκαλο να πρέπει σήμερα το απόγευμα να παρουσιάσει τις προτάσεις της κυβέρνησής του στο κουαρτέτο των δανειστών.
Το «πακέτο» περιλαμβάνει την δημιουργία δύο και μόνον ασφαλιστικών Ταμείων, προκειμένου να επιτευχθεί η ενοποίηση όλων, μείωση κύριων και επικουρικών συντάξεων (που αθροιστικά υπερβαίνουν τα 1.000 ευρώ) και επανυπολογισμό όλων των συντάξεων, με στόχο την εξοικονόμηση περίπου 1,1 δισ. ευρώ.
Στην σημερινή συνάντηση με τους εκπροσώπους των δανειστών, η ελληνική πλευρά επιδιώκει μια σύγκλιση γενικού χαρακτήρα, ώστε σε δεύτερη φάση να υλοποιήσει σταδιακά τα εξειδικευμένα μέτρα που θα συμφωνήσει. Σε καμμία πάντως περίπτωση δεν είναι επιθυμητή οποιαδήποτε αποσπασματική αντιμετώπιση του χρόνιου ασφαλιστικού προβλήματος –κάτι που, όπως ο ίδιος ο κ, Κατρούγκαλος τονίζει, θα οδηγούσε σε «λογική αντιμεταρρύθμισης».
Βεβαίως οι επικεφαλής των Θεσμών γνωρίζουν τις ελληνικές θέσεις, αφού προηγήθηκε σχετική ενημέρωσή τους από τα τεχνικά κλιμάκια, τα οποία για διάστημα περίπου τεσσάρων εβδομάδων διεξήγαν τις διαπραγματεύσεις με στελέχη των Yπουργείων Εργασίας και Οικονομικών.
Οι θέσεις – προτάσεις του Υπουργείου Εργασίας
Τρεις είναι οι κύριες προτάσεις που θα υποβάλει η ελληνική πλευρά:
– Ενοποιήσεις Ταμείων μέσω δημιουργίας δύο «υπερ-Ταμείων». Έναν ασφαλιστικό οργανισμό για όλα τα Ταμεία κύριας ασφάλισης (ΙΚΑ – ΟΑΕΕ – ΕΤΑΑ – ΕΤΑΠ-ΜΜΕ). Ενδεχόμενο εξαίρεσης του ΟΓΑ και του ΝΑΤ από τη συγχώνευση των κλάδων κύριας ασφάλισης.
– Μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για να εξοικονομηθεί περίπου 1,1 δισ. ευρώ από τη συνολική περικοπή των δαπανών της ασφάλισης κατά 1,8 δισ. ευρώ (1% του ΑΕΠ) το 2016, όπως προβλέπει το τρίτο μνημόνιο. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εργασίας, τα υπόλοιπα 700 εκατ. ευρώ έχουν εξασφαλισθεί από την αύξηση των εισφορών για τον κλάδο Υγείας σε κύριες και επικουρικές συντάξεις, και μέσω της αύξησης των ορίων ηλικίας για περιπτώσεις πρόωρης συνταξιοδότησης.
– Νέος τρόπος υπολογισμού όλων των συντάξεων, κύριων και επικουρικών, με βάση τις εξής δικλίδες ασφαλείας: α) σύνολο εργάσιμου βίου, β) αποδοχές ασφαλισμένου, γ) ηλικία συνταξιοδότησης, δ) αύξηση ΑΕΠ, ε) δείκτης ανεργίας, στ) δημογραφικά δεδομένα κυρίως για ηλικίες 55-65 ετών – προσδόκιμο ζωής.
Σε ό,τι αφορά τις επερχόμενες μειώσεις των κύριων συντάξεων, όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι οι νέες περικοπές θα γίνουν κλιμακωτά στο άθροισμα των συντάξεων που κυμαίνονται πάνω από τα 1.000 ευρώ.
Ενοποίηση επικουρικών Ταμείων και περικοπές
Η ενοποίηση των επικουρικών Ταμείων και -κυρίως- οι νέες περικοπές στις επικουρικές συντάξεις αποτελούν μεγάλο «πονοκέφαλο» για το υπουργείο, είναι ωστόσο αναπόφευκτα επειδή ακριβώς περιλαμβάνονται στο πακέτο των μνημονιακών δεσμεύσεων της χώρας.
Το βέβαιο είναι πως οι επικουρικές συντάξεις δεν μπορεί να συνεχίσουν την σημερινή τους εικόνα, για τρεις βασικούς λόγους:
α) Το δυσβάσταχτο οικονομικό κόστος. Σε 12 μήνες (Αύγουστος 2014 – Ιούλιος 2015) καταβλήθηκαν συνολικά 3,3 δισ. ευρώ για την πληρωμή των επικουρικών.
β) Η προοδευτική αύξηση της μηνιαίας δαπάνης. Το Ταμείο επιβαρύνεται με επιπλέον 8 εκατ. ευρώ τον μήνα. Πέρυσι τον Αύγουστο η μηνιαία δαπάνη ήταν 270 εκατ. ευρώ και φέτος τον Ιούλιο ανήλθε στα 278 εκατ. ευρώ.
γ) Οι τεράστιες ανισότητες στις καταβαλλόμενες επικουρικές μεταξύ των Ταμείων που έχουν υπαχθεί στο ΕΤΕΑ. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας, το ένα Ταμείο του Δημοσίου το ΤΕΑΔΥ (Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Δημοσίων Υπαλλήλων), πληρώνει κατώτατη επικουρική 57,78 ευρώ για 15 έτη ασφάλισης, όταν ταυτόχρονα το άλλο ταμείο του Δημοσίου το ΤΑΔΚΥ (Ταμείο Ασφάλισης Δημοτικών Κοινοτικών Υπαλλήλων) πληρώνει για τα ίδια χρόνια δουλειάς κατώτατη επικουρική σύνταξη 202 ευρώ.
δ) Οι μεγάλες διαφορές που υπάρχουν στα καταστατικά των επικουρικών που εντάχθηκαν στο ΕΤΕΑ και οι οποίες εν πολλοίς καθορίζουν τον τρόπο και το καταβαλλόμενο ποσό.
ε) Οι μόνιμες δομικές απώλειες εσόδων. Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, οι νεοπροσλαμβανόμενοι στο Δημόσιο από 1/1/2011 ασφαλίζονται στο ΙΚΑ.
Το PSI εκμηδένισε τα αποθεματικά – Τα αποτελέσματα μελέτης του ΟΟΣΑ
Στις σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα συνταξιοδοτικά Ταμεία των χωρών – μελών, ειδικά στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης, χαμηλού πληθωρισμού και επιτοκίων, εστιάζει μελέτη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Ειδικότερα για την Ελλάδα, στη μελέτη του Οργανισμού (με στοιχεία για το 2014) αναφέρεται ότι τα αποθεματικά των ελληνικών συνταξιοδοτικών ταμείων αντιστοιχούν μόλις στο 0,6% του εγχώριου ΑΕΠ, όταν ο μέσος όρος στις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ κινείται κοντά στο 37%.
Η σχέση αυτή αποτυπώνει και την επίδραση του PSI, που πραγματοποιήθηκε το 2012 και «κούρεψε» τις τοποθετήσεις των Ταμείων στα κρατικά ομόλογα.
Σύμφωνα με τη μελέτη, χώρες όπως η Αυστρία, το Βέλγιο, η Γερμανία, η Ιταλία, η Σλοβακία και η Ισπανία, έχουν αντίστοιχα με την Ελλάδα μικρό ποσοστό συμμετοχής των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων στο ΑΕΠ τους, κοντά στο 1%.
Στον αντίποδα βρίσκονται χώρες όπως η Αυστραλία, με τα αποθεματικά των συνταξιοδοτικών της Ταμείων να ανέρχονται στο 7,5% του ΑΕΠ της, η Ολλανδία με 5% και η Ελβετία με 8,1%.
Τα συνολικά υπό διαχείριση περιουσιακά στοιχεία των συνταξιοδοτικών οργανισμών στις χώρες του ΟΟΣΑ, στο τέλος του 2014, ξεπέρασαν για πρώτη φορά, σύμφωνα με τη μελέτη, τα 25 τρισ. δολάρια.
Στην Ελλάδα, η μελέτη εκτιμά ότι το 2014 ήταν επενδεδυμένα μόλις 1,08 δισ. ευρώ, εκ των οποίων η συντριπτική πλειονότητα ήταν σε ομόλογα.
Μεταξύ του 2004 και 2014 η χώρα μας εμφανίζεται να αύξησε σημαντικά την αξία της περιουσίας των Ταμείων που είναι επενδυμένη σε ακίνητα, πιθανότατα εξαιτίας της αύξησης των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων που έχουν στη διάθεσή τους και όχι εξαιτίας της ενεργής διαχείρισής της. Παραδοσιακά γραμμάτια και ομόλογα, μετοχές και μετρητά και καταθέσεις παραμένουν κυρίαρχα στα χαρτοφυλάκια των συνταξιοδοτικών Ταμείων.
