Πιέζουν οι δανειστές για πωλήσεις «κόκκινων» δανείων σε ξένα funds – Αμετακίνητη η κυβέρνηση όσον αφορά τα μικρομεσαία νοικοκυριά και επιχειρήσεις
Τον Δεκέμβριο κρίνεται οριστικά η τύχη των «κόκκινων» δανείων, κατά τον δεύτερο κύκλο διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης με το κουαρτέτο των δανειστών, που εν ολίγοις θα καθοριστεί και συμφωνηθεί το πλαίσιο διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων επιχειρηματικών και στεγαστικών δανείων.
Στις διαβουλεύσεις συμμετέχουν ακόμη και οι εμπλεκόμενοι τραπεζίτες, προκειμένου να βρεθεί μια ικανοποιητική για όλους φόρμουλα διαχείρισης του προβλήματος, μετά την επιμονή των δανειστών στην δυνατότητα μεταπώλησης ακόμη και στεγαστικών πρώτης κατοικίας δανείων σε ξένα funds.
Ωστόσο, η ελληνική πλευρά παραμένει αμετακίνητη στην θέση της να μην επιτρέψει την διάθεση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε ξένα funds, ενώ οι τραπεζίτες επιδιώκουν μια συμφωνία που θα επιτρέπει μόνον την ανάθεση της διαχείρισής τους σε εξειδικευμένα γραφεία.
Μάχη για ευνοϊκή αντιμετώπιση των μικρομεσαίων
Η κυβέρνηση είναι δεκτική στην πώληση επιχειρηματικών δανείων μεγάλων και ισχυρών εταιρειών, αλλά δεν προτίθεται να εκχωρήσει τα στεγαστικά και τα επιχειρηματικά των μικρομεσαίων, δίνοντας μάχη για να το επιτύχει. Το ζήτημα είναι περίπλοκο και λεπτό, αφού τα δάνεια των μικρομεσαίων αφορούν κυρίως σε ακίνητα (πρώτη κατοικία) και επαγγελματικές στέγες δανειοληπτών. Αυτής της τάξεως τα δάνεια παρουσιάζουν καθυστέρηση σε ποσοστό 60% έως 79%.
Στις προτάσεις που έχει καταθέσει η κυβέρνηση περιλαμβάνεται και η υποχρέωση όσων εταιρειών αποκτούν δάνεια στην ελληνική αγορά να τηρούν τους ίδιους κανόνες που δεσμεύουν και τις τράπεζες και να εμπίπτουν στην εποπτεία και τον έλεγχο της Τραπέζης της Ελλάδος και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, όπως συμβαίνει και με τα πιστωτικά ιδρύματα.
Η κυβέρνηση εκτιμά ότι ο έλεγχος αυτός στην πράξη θα αποκλείσει από την αγορά αυτή ευκαιριακά και επιθετικά επιχειρηματικά σχήματα τα οποία ειδικεύονται στη διαχείριση πτωχεύσεων (distress funds, vulture funds), τις επονομαζόμενες εταιρείες-κοράκια ή εταιρείες-όρνεα.
Επίσης, κατά τις ίδιες εκτιμήσεις, η υποχρέωση των εταιρειών να τηρούν τον Κώδικα Δεοντολογίας, όπως και οι τράπεζες, θα εμποδίσει τις επιθετικές πρακτικές που συνήθως εφαρμόζουν σε άλλες χώρες όπου οι μεταβιβάσεις δανείων είναι ελεύθερες.
Αυστηρότερο το νέο πλαίσιο
Τροποποιήσεις της τελευταίας στιγμής, κατά την ψήφιση του νόμου στη Βουλή, καθιστά το πλαίσιο αντιμετώπισης και διαχείρισης του προβλήματος με όρους δυσμενέστερους, σε σχέση με το παρελθόν, για την πλευρά των δανειοληπτών.
Με απόφαση της Τραπέζης της Ελλάδος θα ορίζονται η διαδικασία, τα κριτήρια προσδιορισμού της μέγιστης ικανότητας αποπληρωμής του οφειλέτη, καθώς και το ποσό που θα έπαιρναν οι πιστωτές σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης. Η δόση που θα πρέπει να καταβάλλει ο οφειλέτης θα προσδιορίζεται στο μέγιστο της ικανότητας αποπληρωμής. Επιπλέον, ο οφειλέτης θα καταβάλλει ικανό ποσό ώστε οι πιστωτές του να μη βρεθούν σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτή στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης. Δηλαδή δεν θα εισπράττουν χαμηλότερο τίμημα από την εμπορική αξία.
Στα θετικά πρέπει να προσμετρήσουμε ότι οι εκκρεμείς υποθέσεις και οι αιτήσεις που έχουν υποβληθεί ή θα υποβληθούν από δανειολήπτες έως το τέλος του έτους θα εξεταστούν βάσει του υπάρχοντος νόμου Κατσέλη και όχι βάσει του πλαισίου που θα εφαρμοστεί από 1/1/2016. Επίσης, θετικό θεωρείται το ότι η αξία του ακινήτου δεν θα καθορίζεται από ανεξάρτητους εκτιμητές, αλλά σύμφωνα με οδηγίες της Τραπέζης της Ελλάδος.
Οι διαπραγματεύσεις και τα «πακέτα» διάθεσης
Από την στιγμή που το ζήτημα των προβληματικών δανείων εντάχθηκε στο δεύτερο πακέτο προαπαιτούμενων, αυτό δηλαδή του Δεκεμβρίου, μέσα στις επόμενες εβδομάδες η πορεία των διαπραγματεύσεων θα δείξει το πού θα «κάτσει η μπίλια».
Σε περίπτωση που τελικά πουληθούν και στεγαστικά δάνεια πρώτης κατοικίας στα hedge funds, ο κίνδυνος αύξησης της πίεσης για πλειστηριασμούς είναι πλέον μεγάλος, αφού και η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι οι εν λόγω εταιρείες αγοράζουν τα δάνεια (επομένως και τα δικαιώματα στα υποθηκευμένα ακίνητα) σε πολύ χαμηλές τιμές (5%-50% της ονομαστικής αξίας), οπότε έχουν συμφέρον και κίνητρο να βγάλουν ένα ακίνητο σε πλειστηριασμό, από τον οποίο θα κερδίσουν πολύ περισσότερα σε σχέση με τη ρύθμιση του δανείου και την αποπληρωμή του.
Συχνά οι τράπεζες ακολουθούν την πρακτική της διάθεσης τέτοιων δανείων με την μορφή «πακέτου», δηλαδή δάνεια διαφορετικών χαρακτηριστικών, ως προς την αξία των ενεχυριασμένων ακινήτων. Έτσι, προσφέρουν υποχρεωτικά «πακέτα» με ακίνητα υψηλού ενδιαφέροντος και άλλα περιορισμένης εμπορικής αξίας. Μάλιστα δεν διστάζουν στο «πακέτο» να θέσουν και κανονικά εξυπηρετούμενα δάνεια, προκειμένου αυτό να γίνει πιο δελεαστικό.
Δεν έχουν συμφέρον από τους πλειστηριασμούς οι τραπεζίτες
Οι τράπεζες, από την πλευρά τους, διακηρύσσουν ότι δεν έχουν κανένα συμφέρον, ούτε και την πρόθεση να κάνουν πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν δοθεί ήδη άτυπες διαβεβαιώσεις προς την κυβέρνηση. Το γεγονός, άλλωστε, υπογράμμισε και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, μετά τη σύσκεψη με τους τραπεζίτες την περασμένη εβδομάδα, δηλώνοντας ότι η βέλτιστη εφαρμογή της νέας νομοθεσίας (για τον νόμο Κατσέλη) θα εξαρτηθεί και από τη στάση που θα τηρήσουν οι τράπεζες.
Προς τα πού «βλέπουν» τα hedge funds
Ωστόσο είναι προφανές ότι, αν τα δάνεια μεταβιβαστούν σε hedge funds, τα πράγματα θα είναι διαφορετικά, αφού ο επιχειρηματικός στόχος τους είναι η απόκτηση γρήγορων κερδών. Σε πρώτη φάση, το ενδιαφέρον των hedge funds εστιάζει σε επιχειρηματικά δάνεια τα οποία συνδέονται τόσο με προσοδοφόρες δραστηριότητες, όπως ο τουρισμός, όσο και με εταιρείες (ακόμη και εμπορικές) που έχουν πληγεί λόγω της κρίσης, όπως εμπορία Ι.Χ.
Επίσης, αυξημένο ενδιαφέρον υπάρχει για μεγάλα αστικά ακίνητα που απευθύνονται σε υψηλά εισοδήματα, όπως και για ακίνητα σε νησιά και παραθαλάσσιες περιοχές, όπου υπάρχει μεγάλος όγκος δανείων δεύτερης κατοικίας τα οποία δεν έχουν προστασία και θα μπορούν να μεταβιβαστούν σε κάθε περίπτωση.