Ο επικεφαλής Στρατηγικής Εμπορευμάτων στη Saxo Bank, Ole Sloth Hansen, σε εκτενές άρθρο του αναλύει τους παράγοντες που επηρέασαν την τιμή του πετρελαίου κατά την προηγούμενη περίοδο, σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ο κ. Hansen θεωρεί ότι η εξάντληση των πωλήσεων αλλά κυρίως η επίμονη προσπάθεια του διοικητή της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, για λήψη πρόσθετων μέτρων τόνωσης της τιμής του «μαύρου χρυσού», αποτελούν τους βασικότερους «στηλοβάτες» για την διάσωση της τιμής του αργού.
Όλο το άρθρο
Το αργό πετρέλαιο άγγιξε άλλο ένα πολυετές χαμηλό στις αρχές της εβδομάδας, με αφορμή την άρση των κυρώσεων εναντίον του Ιράν και το σχόλιο του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ) ότι «θα πνιγούμε στο πετρέλαιο». Η ανάκαμψη, που προέκυψε χάριν της συνεχιζόμενης έμφασης του επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Μάριο Ντράγκι, στα μέτρα τόνωσης, αλλά και εξαιτίας της επίμονης χειμερινής κακοκαιρίας στις ΗΠΑ, ήταν επιθετική, με το αργό πετρέλαιο Brent να σημειώνει ράλι άνω του 15% μέσα σε 24 ώρες.
Βέβαια, τα αρνητικά θεμελιώδη μεγέθη στο πετρέλαιο επιμένουν, και μέχρι να υπάρξει κάποια ξεκάθαρη ένδειξη ότι η υπερπροσφορά μειώνεται, η προοπτική ανόδου παραμένει περιορισμένη. Αν και ο Ντράγκι ήταν αυτός που έδωσε το λάκτισμα, η επιθετική αντίδραση οφείλεται στις συνθήκες υπερπώλησης που έχουν διαμορφωθεί στην αγορά, σε συνδυασμό με το υπερβολικό μέγεθος των θέσεων πώλησης.
Σε επίπεδο εβδομάδας, ωστόσο, η ενέργεια συνέχισε να αποτελεί τον κλάδο με τη χειρότερη επίδοση. Την κορυφή του πίνακα κατέλαβαν τα πολύτιμα μέταλλα, με τον κλάδο να δέχεται ώθηση από τις ελπίδες για λήψη πρόσθετων μέτρων τόνωσης από τις κεντρικές τράπεζες και συγκρατημένο ρυθμό στις αναμενόμενες αυξήσεις επιτοκίων στις ΗΠΑ.
Οι αυξημένες ελπίδες ότι οι κεντρικές τράπεζες θα προβούν σε περισσότερες ενέργειες προκειμένου να στηρίξουν την οικονομική ανάπτυξη και να μετριάσουν την αναστάτωση στην αγορά οδήγησαν στην πρώτη εβδομάδα ανόδου, εδώ και τρεις εβδομάδες, για τα βιομηχανικά μέταλλα. Και τα έξι σημαντικότερα βιομηχανικά μέταλλα, με επικεφαλής το νικέλιο, κινήθηκαν υψηλότερα μαζί με τις μετοχές, ενώ ο χαλκός δέχθηκε ώθηση από την είδηση ότι η μεγαλύτερη εταιρεία κοινής ωφέλειας στην Κίνα σχεδιάζει να αυξήσει τις δαπάνες στο εθνικό δίκτυο ενέργειας.
Αργό πετρέλαιο: Μία εβδομάδα χωρισμένη στα δύο
Η επιβεβαίωση της άρσης των κυρώσεων εναντίον του Ιράν έστειλε το πετρέλαιο στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 13 ετών. Επιπλέον, η έμφαση στην αυξανόμενη προσφορά, σε μια περίοδο προβληματικής αύξησης της ζήτησης, αποτέλεσε τον δεύτερο παράγοντα για την έντονη αδυναμία που παρουσίασε το πετρέλαιο μετά την αποτυχημένη συνεδρίαση του ΟΠΕΚ, στις 4 Δεκεμβρίου του περασμένου έτους.
Το γεγονός αυτό υπογραμμίστηκε από τον ΙΕΑ, ο οποίος στη μηνιαία του έκθεση ανέφερε ότι ο κόσμος ενδέχεται να «πνιγεί στο πετρέλαιο» φέτος, καθώς η αυξανόμενη παροχή από τον ΟΠΕΚ, και ιδίως από το Ιράν, δεν θα αντισταθμιστεί εγκαίρως από τη μείωση της παραγωγής πετρελαίου σε άλλες περιοχές. Δεδομένου ότι το 2016 θα αποτελέσει το τρίτο συναπτό έτος πλεονάζουσας παραγωγής, ο ΙΕΑ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο η τιμή να μειωθεί ακόμα περισσότερο.
Ωστόσο, τίποτα δεν κινείται ευθεία για πάντα – προς τα τέλη της εβδομάδας, ξεκίνησε να γίνεται εμφανής μια εξάντληση του κύματος πωλήσεων. Ο συνδυασμός των πιο κρύων καιρικών συνθηκών στις ΗΠΑ, των συζητήσεων για επιπλέον μέτρα τόνωσης από την ΕΚΤ και της καλύτερης από το αναμενόμενο έκθεσης αποθεμάτων συνετέλεσαν ώστε στα τέλη της εβδομάδας να σημειωθεί ένα έντονο ράλι.
Hedge funds εναντίον ιδιωτών επενδυτών
Νωρίτερα τον Ιανουάριο, οι διαχειριστές κεφαλαίων και τα hedge funds είχαν συγκεντρώσει τον μεγαλύτερο αριθμό θέσεων πώλησης που υπήρξε ποτέ. Με συνολική ποσότητα σχεδόν 400 εκατ. βαρελιών σε αργό Brent και WTI μαζί, η αγορά ήταν ολοένα και περισσότερο εκτεθειμένη στο ενδεχόμενο απότομης αναστροφής. Την τελευταία φορά που το σορτάρισμα ήταν τόσο έντονο ήταν τον περασμένο Αύγουστο, και τότε η κατάσταση οδήγησε σε ράλι 25% σε μόλις 3 ημέρες.
Οι ιδιώτες επενδυτές που συνήθως χρησιμοποιούν διαπραγματεύσιμα προϊόντα για τη διαπραγμάτευση εμπορευμάτων προσπαθούν να προλάβουν την ανάκαμψη εδώ και κάποιους μήνες. Για πρώτη φορά φέτος τον Ιανουάριο, οι αγορές κατέγραψαν αξιοσημείωτη άνοδο, με τα δύο πιο δημοφιλή προϊόντα, το United States Oil Fund (USO) και το πιο εξωτικό Velocityshares 3X long Crude (UWTI), να καταγράφουν αύξηση συμμετοχών κατά σχεδόν 1 δισ. USD.
Η βραχυπρόθεσμη προοπτική, ωστόσο, παραμένει δύσκολη, καθώς η αγορά πρέπει να αντιμετωπίσει την αύξησης της παροχής από το Ιράν και την εποχιακή αύξηση των αποθεμάτων στις ΗΠΑ. Τυχόν ενδείξεις αυξημένων πιέσεων στους παραγωγούς υψηλού κόστους θα αυξήσει τις εικασίες για επικείμενο ξεκαθάρισμα στον κλάδο σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ, το οποίο θα έχει ως αποτέλεσμα μείωση της παραγωγής. Ο ΙΕΑ προβλέπει ότι το 2016 η παραγωγή εκτός ΟΠΕΚ θα μειωθεί κατά 600.000 βαρέλια/ημέρα, γεγονός που τελικά θα βοηθήσει να αντισταθμιστεί η αύξηση των εξαγωγών από το Ιράν.
Ο επικεφαλής της Σαουδικής Αραβίας, Aramco, πραγματοποίησε ομιλία αυτή την εβδομάδα, στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός, όπου εξέφρασε την πεποίθηση ότι η τρέχουσα τιμή του πετρελαίου είναι παράλογη και ότι η αγορά έχει κινηθεί υπερβολικά προς τα κάτω.
Ωστόσο, οι παράλογα χαμηλά τιμές έρχονται ως απάντηση στην παράλογα υψηλή παραγωγή. Μέχρι να μειωθεί αυτή, λοιπόν, η αγορά μπορεί να εξακολουθήσει να παραμείνει παράλογη για περισσότερο χρόνο από όσο θα επιθυμούσαν οι παραγωγοί πετρελαίου παγκοσμίως.
Το αργό πετρέλαιο Brent έκλεισε τελικά την εβδομάδα σε τιμή πάνω από τα 30 USD, ωστόσο χρειάζεται να διασπάσει την τιμή των 35 USD προτού κριθεί ασφαλές να θεωρηθεί ότι το χαμηλό έχει πλέον οριστικοποιηθεί.
Ο χρυσός συνεχίζει να παρουσιάζει καλύτερες αποδόσεις από τα περισσότερα εμπορεύματα
Αν και η εβδομάδα που πέρασε, παρά τις δυσκολίες στα άλλα εμπορεύματα, ήταν μάλλον ήσυχη για τον χρυσό, μέχρι στιγμής το συγκεκριμένο μέταλλο συνεχίζει να παρουσιάζει τις καλύτερες αποδόσεις συγκριτικά με την πλειοψηφία των άλλων κατηγοριών, αυτόν τον μήνα. Οι επενδυτές ξεκίνησαν να επιστρέφουν, με έμφαση σε αυτούς που χρησιμοποιούν διαπραγματεύσιμα προϊόντα, ενώ τα hedge funds επέστρεψαν σε ουδέτερη θέση, μετά το ρεκόρ των θέσεων πώλησης που κατείχαν στις αρχές του έτους.
Οι συνολικές συμμετοχές στα διαπραγματεύσιμα προϊόντα που υποστηρίζονται από τον χρυσό έχει καταγράψει άλμα κατά 42 τόνους από τις 6 Ιανουαρίου, ανακτώντας έτσι το 50% των πωλήσεων Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου. Πρόκειται για το μεγαλύτερο άλμα από τον προηγούμενο Ιανουάριο, όταν η κατάρρευση του ελβετικού φράγκου και η εισαγωγή των μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης από την ΕΚΤ είχε προκαλέσει έντονο ράλι στον χρυσό και μαζί με αυτό, αυξημένη ζήτηση για ΕΤΡ.
Δύο από τους σημαντικότερους λόγους που απέτρεπαν την επένδυση στον χρυσό στις αρχές του έτους συνιστούν πλέον μικρότερη απειλή σε σχέση με λίγες εβδομάδες νωρίτερα. Η αναστάτωση στις παγκόσμιες αγορές έπληξε την ελκυστικότητα του δολαρίου, με τους επενδυτές να προτιμούν το JPY και σε κάποιο βαθμό το EUR. Οι ανησυχίες για την παγκόσμια επιβράδυνση και τη μείωση του πληθωρισμού εξαιτίας των χαμηλών τιμών πετρελαίου έχουν μειώσει επίσης τις προσδοκίες για τον βαθμό επιθετικότητας που μπορεί, και θα αποφασίσει τελικά, να υιοθετήσει η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) στη διαδικασία αύξησης των επιτοκίων τους επόμενους μήνες.
Τον προηγούμενο Ιανουάριο, ο χρυσός κατέγραψε ράλι 118 USD τις πρώτες τρεις εβδομάδες προτού υποχωρήσει κατά 150 USD στο υπόλοιπο του τριμήνου. Τότε, οι συμμετοχές ΕΤΡ κυμαίνονταν 180 τόνους υψηλότερα από ό,τι σήμερα, ενώ τα hedge funds είχαν συγκεντρώσει καθαρή θέση αγοράς 17 εκατ. ουγγιές, ενώ σήμερα είναι μηδέν. Η διαφορά αυτή στα θεμελιώδη μεγέθη και τις τοποθετήσεις στην αγορά καθιστά τον χρυσό πιο ευάλωτο σε νέες απόπειρες αποδυνάμωσής του.
Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι ο συνδυασμός του ισχυρότερου δολαρίου και της ανάκαμψης των μετοχών θα συνεχίσει να θέτει προκλήσεις στον χρυσό στις αρχές του 2016. Ωστόσο, οι πρόσφατες εξελίξεις τόνισαν ξανά ορισμένα από τα προτερήματα του χρυσού. Ενδεχομένως να δούμε άλλη μια απόπειρα πώλησης του χρυσού προς τα 1.000 USD, αλλά το βελτιωμένο συναίσθημα και οι απογοητευτικές επιδόσεις στα άλλα εμπορεύματα θα αποτελέσουν τελικά παράγοντες που θα ευνοήσουν την άνοδο του χρυσού αργότερα μέσα στο έτος.
