Πού μπλοκάρει η αξιολόγηση -Σενάρια για νέα «οπισθοχώρηση» της κυβέρνησης
Προκειμένου να αποφευχθεί η κρατική επιβάρυνση με την κάλυψη των ελλειμμάτων των ασφαλιστικών Ταμείων -πού σχεδόν πάντα θέτουν σε «εκτροχιασμό» τον προϋπολογισμό και συμβάλλουν στην διεύρυνση της απόκλισης από τους δημοσιονομικούς στόχους, οι δανειστές επιμένουν στην καθολική σύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών με τις συνταξιοδοτικές παροχές και τα έτη ασφάλισης.
Βάσει αυτής της φιλοσοφίας, την οποία θέτει με όλη του την αυστηρότητα το ΔΝΤ ως προϋπόθεση συνέχισης της συμμετοχής του στο ελληνικό πρόγραμμα στήριξης, ο κάθε ασφαλισμένος θα δικαιούται παροχές αποκλειστικά καλυμμένες από τις εισφορές του και όχι απλώς που να αντιστοιχούν προς αυτές.
Αντίθετα, η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί τη συνταξιοδοτική δαπάνη ως εργαλείο αναδιανομής κονδυλίων κυρίως υπέρ των πιο αδύναμων στρωμάτων των συνταξιούχων, τα οποία θα πρέπει να διασφαλίζουν αξιοπρεπείς συντάξεις και να επιστρέφουν στην πραγματική οικονομία μέσω της κατανάλωσης, τονώνοντας την καθημαγμένη Αγορά και συμβάλλοντας στην ενίσχυση της ζήτησης, άρα και της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας.
Για τον λόγο αυτόν, η ελληνική πλευρά αντιτείνει προς τους δανειστές ότι προτίθεται να διατηρήσει τις «κόκκινες γραμμές» της όσον αφορά την διασφάλιση ων κύριων συντάξεων. Αλλά με τις διαπραγματεύσεις να έχουν μπλοκάρει, εξαιτίας ακριβώς αυτής της διάστασης απόψεων μεταξύ των εταίρων, τα πνιγηρά χρονικά περιθώρια προφανώς οδηγούν την ελληνική πλευρά σε άτακτη οπισθοχώρηση, καθώς το ΥΠΟΙΚ καλά γνωρίζει ότι είναι αναπόφευκτος ένας νέος συμβιβασμός, προκειμένου να κλείσει η πολυπόθητη αξιολόγηση αλλά και το καυτό ζήτημα του δημοσιονομικού κενού.
Η κυβέρνηση βρίσκεται μπροστά σε κρίσιμες αποφάσεις που συνδέονται, όχι μόνο με το ενδεχόμενο μείωσης των επικουρικών συντάξεων [βλ. σχετικά: «Μαχαίρι» στις επικουρικές «προβλέπει» κυβερνητική μελέτη], αλλά και των κύριων -και μάλιστα του αριθμού των δικαιούχων, οι οποίοι τελικά θα θιγούν από τις λεγόμενες «παραμετρικές αλλαγές».
Κύριες συντάξεις
Ο Γιώργος Κατρούγκαλος, αλλά και άλλα υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη, έχει κατ’ επανάληψη τονίσει την αναγκαιότητα να διασφαλιστούν οι κύριες συντάξεις που λαμβάνουν σήμερα 2,6 εκατ. δικαιούχοι. Ο υπουργός Εργασίας δέχεται εισηγήσεις με σενάρια τα οποία περιλαμβάνουν ακόμη και το ενδεχόμενο να υπάρξουν στοχευμένες μειώσεις σε συγκεκριμένες κατηγορίες κύριων συντάξεων. Στο θέμα αυτό το κρίσιμο σημείο είναι το ύψος των συντάξεων πάνω από το οποίο εξετάζονται, έστω και εναλλακτικά, σενάρια για περικοπές στις κύριες συντάξεις. Σήμερα το ανώτατο «ονομαστικό πλαφόν» για τις κύριες συντάξεις είναι οι 2.772 ευρώ.
Ομως, μετά τις πολλαπλές περικοπές που έχουν υποστεί οι συντάξεις από τις προηγούμενες ρυθμίσεις των τριών μνημονίων, ο δικαιούχος του ανώτατου πλαφόν των 2.772 ευρώ λαμβάνει σήμερα περίπου 1.500 ευρώ. Δηλαδή, έχει μια απώλεια 1.200 ευρώ. Το πρώτο ερώτημα που τίθεται είναι πόσο πιο χαμηλά μπορεί να μειωθεί το πραγματικό ποσό που λαμβάνει. Το δεύτερο κομβικό σημείο είναι ο αριθμός των δικαιούχων που λαμβάνει σήμερα το ανώτατο πλαφόν.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος ΗΛΙΟΣ του Υπουργείου Εργασίας, μόνο 11.741 συνταξιούχοι λαμβάνουν σήμερα ονομαστικές συντάξεις πάνω από 2.500 ευρώ. Συνεπώς ακόμη κι αν μειωθεί το ανώτατο πλαφόν στα 2.200-2.300 ευρώ, το τελικό όφελος από την εξοικονόμηση δαπάνης θα είναι μικρό. Επίσης, 37.364 δικαιούχοι λαμβάνουν κύρια σύνταξη από 2.000-2.500 ευρώ.
Συνολικά ο αριθμός των δικαιούχων με ποσά άνω των 2.000 ευρώ ανέρχεται σε 49.105 άτομα. Ομως, στην κατηγορία κύριων συντάξεων από 1.500 ευρώ έως 2.000 ευρώ ανήκουν 299.636 συνταξιούχοι, με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός όσων λαμβάνουν κύρια σύνταξη γήρατος υψηλότερη από 1.500 ευρώ να ανέρχεται σε 348.741 άτομα (πηγή: ΗΛΙΟΣ).
Εμπειρα στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης που παρακολούθησαν τις διαπραγματεύσεις για το ασφαλιστικό των δύο προηγούμενων μνημονίων, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να υπάρξουν κλιμακωτές μειώσεις στις συντάξεις πάνω από 1.500 ευρώ, καθώς αυτές, όπως λένε χαρακτηριστικά, «θεωρούνται υψηλές συντάξεις ακόμη και εάν συγκριθούν με τους πραγματικούς μισθούς που λαμβάνουν σήμερα οι εργαζόμενοι σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα». Σε αυτό το σενάριο, από το σύνολο των 2,6 εκατ. συνταξιούχων ενδέχεται να θιγούν οι 348.741 δικαιούχοι.
Εναλλακτικά σενάρια και παραμετρικές αλλαγές
Τα εναλλακτικά σενάρια που εξετάζει το υπ. Εργασίας περιλαμβάνουν την καθιέρωση μικρότερης από τα 384 ευρώ εθνικής σύνταξης για όσους έχουν λιγότερα από 20 έτη ασφάλισης. Επίσης θεωρείται ως δεδομένη η μείωση των επικουρικών συντάξεων, καθώς το ταμείο είχε μια πρόσθετη δαπάνη 376 εκατ. ευρώ πέρσι από τη μη εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος, η οποία φέτος μπορεί να πλησιάσει τα 400 εκατ. ευρώ.
Οι παραμετρικές αλλαγές που επεξεργάζεται το Υπουργείο Εργασίας στο Ασφαλιστικό περιλαμβάνουν μειώσεις τόσο στο εφάπαξ όσο και στο μέρισμα που λαμβάνουν σήμερα περίπου 280.000 δικαιούχοι του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων. Επίσης, στο στόχαστρο των μειώσεων έχουν μπει και τα ποσά από τις πολλαπλές συντάξεις. Σήμερα το ανώτατο πλαφόν για το άθροισμα των συντάξεων είναι οι 3.680 ευρώ και εκτιμάται ότι θα μειωθεί στα 3.072 ευρώ.
