Η καυτή τριετία 2016 – 2018
Η ελληνική πρόταση με τα νέα μέτρα που θα εφαρμοστούν στην τριετία 2016 – 2018, ώστε να ικανοποιηθεί το «άνοιγμα» των 5,4 δισ. ευρώ (ή 3% του ΑΕΠ), θα οριστικοποιηθεί την ερχόμενη Παρασκευή, σε ευρεία σύσκεψη της ελληνικής διαπραγματευτικής ομάδας.
Προς τούτο, η ελληνική πλευρά βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τους Θεσμούς, ώστε όταν επανακινήσουν οι διαπραγματεύσεις, στο τραπέζι να τεθεί τοόλο ζήτημα όχι από μηδενική βάση, αλλά με κάποιες κοινά αποδεκτές παραδοχές.
Επισήμως πλέον η κυβέρνηση Τσίπρα δηλώνει σχετικά ικανοποιημένη για το σημείο όπου βρίσκονται σήμερα οι συζητήσεις με τους δανειστές. Αυτό τονίστηκε ήδη διά στόματος κυβερνητικής εκπροσώπου Όλγας Γεροβασίλη και αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Γιώργου Χουλιαράκη, υπό την έννοια ότι αποφεύχθηκαν τα χειρότερα.
Υπενθυμίζεται ότι αρχικά τα μέτρα που οι δανειστές (ΔΝΤ) απαιτούσαν ανέρχονταν σε 4,5% του ΑΕΠ. Η αναγκαιότητα για ηπιότερη αντιμετώπιση της ελληνικής πλευράς -λόγω και του μεταναστευτικού για την οποία έκανε λόγο ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ- μεταφράζεται σε «ψαλίδισμα» του τελικού λογαριασμού κατά περίπου 2,7 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, ακόμη και τα 5,4 δισ. ευρώ, στα οποία κατέληξε η συμφωνία, αναμένεται να επιβαρύνουν σημαντικά τα μεσαία και τα υψηλά εισοδήματα.
Το ποσό αυτό των 5,4 δισ. ευρώ θα συγκεντρωθεί ως ακολούθως:
1. Το 1% του ΑΕΠ, όπως αποσαφήνισε και χθες η κυβερνητική εκπρόσωπος, θα προέλθει από το ασφαλιστικό. Τα 1,8 δισ. ευρώ θα εξοικονομηθούν:
– Από την αλλαγή των κριτηρίων χορήγησης του ΕΚΑΣ, μέτρο το οποίο θα εξασφαλίσει περίπου 223 εκατ. ευρώ.
– Από τη μείωση του μερίσματος που καταβάλλει το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων (σ.σ.: ήδη έχει αποφασιστεί η καταβολή του ανά τρίμηνο ή ανά δίμηνο, ενώ επίκειται το «κούρεμα» που θα πρέπει να αποφέρει περίπου 150 εκατ.).
– Περίπου 90 εκατ. ευρώ αναμένεται να εξοικονομηθούν από το ψαλίδισμα του εφάπαξ που χορηγεί το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων.
– Θα προχωρήσει η πρώτη αύξηση στον συντελεστή υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών των αγροτών, ώστε να εξασφαλιστούν περίπου 100 εκατ. ευρώ.
– Ποσό της τάξεως των 500-600 εκατ. ευρώ προγραμματίζεται να εξοικονομηθεί από την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1% και από την περικοπή των επικουρικών συντάξεων, αλλά και των πολύ υψηλών κύριων συντάξεων. Το πώς ακριβώς θα εξασφαλιστεί το ποσό θα εξαρτηθεί από την τελική φάση της διαπραγμάτευσης.
Τα ποσά που προαναφέρθηκαν ανέρχονται περίπου στο 1,1 δισ. ευρώ. Τα υπόλοιπα έχει συμφωνηθεί ότι θα εξασφαλιστούν από μέτρα που έχουν ήδη νομοθετηθεί, όπως το «κούρεμα» κύριων και επικουρικών συντάξεων λόγω της επιβολής των εισφορών υπέρ Υγείας, αλλά και τα μέτρα αποτροπής των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων.
2. Στα φορολογικά, έχει συμφωνηθεί ότι από την αλλαγή της φορολογικής κλίμακας, τον νέο τρόπο υπολογισμού της εισφοράς αλληλεγγύης και την αύξηση του φόρου στα μερίσματα που διανέμουν οι κερδοφόρες επιχειρήσεις, οι πρόσθετοι φόροι θα ανέλθουν στα 2 δισ. ευρώ.
Έχει συμφωνηθεί ότι ο συντελεστής εισπραξιμότητας θα διαμορφωθεί στο 88% (που σημαίνει ότι στα 100 ευρώ φόρων που θα επιβάλλονται θα εισπράττονται τα 88) με αποτέλεσμα να καταλήξουν στα ταμεία του κράτους επιπλέον 1,8 δισ. Από τα 2 δισ., το 1,3 δισ. θα προέλθουν από τη νέα εισφορά αλληλεγγύης και τα 700 εκατ. από τη νέα κλίμακα φορολογίας εισοδήματος.
Σε μισθωτούς και συνταξιούχους οι επιβαρύνσεις θα φανούν άμεσα μέσω της παρακράτησης φόρου, ενώ οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι εισοδηματίες θα πληρώσουν τον λογαριασμό μέσα στο 2017. Έτσι, όπως δείχνουν τα πράγματα, δεν θα ισχύσει τελικώς η αναδρομική αύξηση του φόρου στα ενοίκια που είχε εγγραφεί στον προϋπολογισμό του 2016, ενώ δεν θα γίνει τουλάχιστον για το 2016 η μείωση των αμυντικών δαπανών κατά 500 εκατ. ευρώ, όπως επίσης είχε εγγραφεί στον προϋπολογισμό. Οι αμυντικές δαπάνες θα μειωθούν κατά 100 εκατ. το 2016.
Στον λογαριασμό του 2016 υπάρχει η εκκρεμότητα με τον φόρο στις στήλες του ΟΠΑΠ. Το μέτρο ξανασχεδιάζεται και δεν θα επιβληθεί το τέλος των πέντε λεπτών ανά στήλη. Η κυβέρνηση βρίσκεται κοντά σε συμφωνία με τον ΟΠΑΠ, χωρίς να αποκλείεται τα πρόσθετα έσοδα να προκύψουν από τη διεύρυνση της φορολογίας κερδών των τυχερών παιχνιδιών.
3. Το 1,8 δισ. ευρώ που, σύμφωνα με την κ. Γεροβασίλη. θα αναζητηθούν από την έμμεση φορολογία, είναι και ο μεγάλος γρίφος της διαπραγμάτευσης. Ο λογαριασμός της διετίας 2017-2018 θα περιλαμβάνει τις «ουρές» των φορολογικών μέτρων που θα ισχύσουν από φέτος για το εισόδημα (π.χ. η αύξηση του φόρου στα ενοίκια που θα εισπραχθούν μέσα στο 2016 θα αποδώσει φορολογικά το 2017, ενώ το ίδιο θα ισχύσει και με την αύξηση της εισφοράς αλληλεγγύης στους ελεύθερους επαγγελματίες), τις πρώτες περικοπές που θα προκύψουν από τον νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων (όσοι συνταξιοδοτηθούν μετά την 1/1/2016 θα εισπράττουν σαφώς μικρότερη σύνταξη) και πιθανή μεγαλύτερη μείωση των αμυντικών δαπανών (η μείωση δεν θα γίνει το 2016, λόγω προσφυγικού, αλλά είναι πιθανό να συμφωνηθεί μεγαλύτερο ψαλίδισμα για την επόμενη διετία).
Θα περιλαμβάνει επίσης περισσότερα έσοδα από φόρους ή περικοπές που θα γίνουν φέτος, αλλά δεν θα αποδώσουν για ολόκληρη τη χρονιά (π.χ. φόρος στα τυχερά παιχνίδια, περικοπή του ΕΚΑΣ που θα γίνει από τον Μάρτιο και στη διετία 2017-2018 θα είναι ακόμη μεγαλύτερη, καθώς έχει συμφωνηθεί η εξάλειψη του επιδόματος κ.λπ.).
Για τα υπόλοιπα, αναζητούνται έσοδα από την αύξηση στον φόρο καυσίμων, κινητής τηλεφωνίας, συνδρομητικής τηλεόρασης κ.λπ. Τα συγκεκριμένα μέτρα δεν έχουν κλειδώσει, καθώς αμφισβητείται έντονα η δημοσιονομική τους εφαρμογή. Ο τζίρος της συνδρομητικής τηλεόρασης δεν ξεπερνά στην Ελλάδα τα 220-230 εκατ. ευρώ, ενώ η απόδοση του τέλους κινητής τηλεφωνίας ακολουθεί φθίνουσα πορεία.
Από τα 375 εκατ. που απέδιδε το 2010 έχει φτάσει να αποδίδει περίπου 210-210 εκατ. το 2015, ενώ στελέχη του κλάδου κινητής τηλεφωνίας προειδοποιούν ότι περαιτέρω αύξηση τελικώς θα μειώσει τα έσοδα από φόρους αντί να τα αυξήσει.
Για να κλείσει ο λογαριασμός του 2017-2018 είναι πιθανό να αναζητηθούν περί τα 200-300 εκατ. από την περικοπή των κρατικών δαπανών, ενώ η ελληνική πλευρά θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει την εμφάνιση δημοσιονομικού πλεονάσματος το 2015 (έναντι ελλείμματος που ήταν ο μνημονιακός στόχος) προκειμένου να ψαλιδίσει κατά περίπου 300 εκατ. ευρώ τον τελικό λογαριασμό.