Η ΕΕ, η οποία πλήττεται από μια οικονομική κρίση, με 4 κράτη να είναι ήδη χρεωμένα και άλλα να βρίσκονται υπό απειλή, θα μπορούσε να εξετάσει την κρίση που ξέσπασε το ’31, με αφετηρία την Αυστρία.
Αυστρία 1931
Τον Μάιο του 1931, μια βιεννέζικη τράπεζα -ιδρύθηκε από τη διάσημη οικογένεια τραπεζικών Ρότσιλντ το 1855- η Credit-Anstalt, η οποία ήταν ένα από τα σημαντικότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, χρεοκόπησε και η αποτυχία της αυτή ήταν ένα σοκ για την Ευρώπη.
Η ‘πτώση’ της Credit-Anstalt λειτούργησε σαν ντόμινο προκαλώντας την ανατροπή σε όλη την Ηπειρωτική Ευρώπη και είχε αντίκτυπο ακόμη και στις ΗΠΑ. Σαφώς, δεν επρόκειτο μόνο για μια χρεοκοπία της τράπεζας, αλλά μια αποτυχία του πολιτισμού.
Ευρώπη 2011
Για άλλη μια φορά, το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης, και κατ ‘επέκταση ο κοινωνικός της ιστός, απειλείται από κακά δάνεια. Οι φορολογικές ζημιές σε Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία έχουν επιταχύνει τις τελευταίες εβδομάδες, παρά τα πακέτα διάσωσης που αποσκοπούν στην ηρεμία των αγορών και την πρόληψη της εξάπλωσης της μετάδοσης κρίσεως σε Ισπανία, Βέλγιο, και όχι μόνο.
Το 10ετές κόστος δανεισμού της Πορτογαλίας σημείωσε ρεκόρ 9,3% στις 20 Απριλίου, από 7,4% που ήταν ένα μήνα πριν, ακόμη και μετά τη συνάντηση ΕΕ, ΔΝΤ και πορτογαλικής κυβέρνησης για το πακέτο διάσωσης 80 δισ. ευρώ.
Και όσο τα επιτόκια αυξάνονται από τους πιστωτές, τόσο πιο απρόσιτο θα γίνεται το χρέος, δημιουργώντας έτσι συνθήκες για την αποτυχία που ήδη φοβούνται.
Με τα αδύναμα τραπεζικά συστήματα να εξακολουθούν να αντιστέκονται στην ‘επιθετική θεραπεία’, το παράδειγμα της Credit-Anstalt μπορεί να δώσει ένα μάθημα.
Πολύ πριν το 1931, η Credit-Anstalt είχε αρχίσει να αναπτύσσει ρωγμές. Όταν η Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία διαλύθηκε μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, η τράπεζα συνέχισε τις επιχειρήσεις της σε όλη την παλιά αυτοκρατορία χωρίς να αναγνωρίζει ότι ο κόσμος είχε αλλάξει. Ξαφνικά, δανειστές με βαθύτερη γνώση της τοπικής κατάστασης, είχαν πάρει τις καλύτερες προσφορές, αφήνοντας την Credit-Anstalt με δάνεια που κανένας άλλος δεν θα άγγιζε, λέει ο Όρελ Σούμπερτ, Αυστριακός οικονομολόγος ο οποίος έγραψε ένα βιβλίο 1991 σχετικά με το επεισόδιο, με τίτλο ‘Η κρίση της Credit-Anstalt του 1931’.
Παγκόσμια Κατάθλιψη
Η αποτυχία της Credit-Anstalt επιτάχυνε τον οικονομικό πανικό που μετέτρεψε μια τοπική ύφεση σε παγκόσμια. Η οικονομική ανέχεια στην Αυστρία συνέβαλε στην έξαρση των συγκρούσεων μεταξύ των σοσιαλιστών και των φασιστών το 1934. Οι Εβραίοι έγιναν αποδιοπομπαίοι τράγοι. Το 1938, η ναζιστική Γερμανία κατέλαβε την Αυστρία, καθώς και ο Αδόλφος Χίτλερ έγινε δεκτός από πλήθη στη Βιέννη. Έστω και εμμέσως, η αποτυχία της Credit Anstalt άνοιξε εν μέρει το δρόμο για μερικά από τα πιο σκοτεινά γεγονότα του 20ού αιώνα.
Ωστόσο, η σημερινή Ευρώπη απέχει από μια σειρά τέτοιων τραγικών εκδηλώσεων. Αλλά η εμπειρία της δεκαετίας του 1930 και του 1940 έχει κάνει τους ευρωπαίους πολιτικούς και οικονομολόγους να έχουν μεγαλύτερη επίγνωση όσον αφορά ιστορικά γεγονότα του παρελθόντος.
Σημερινό ζήτημα είναι πώς να αποφευχθεί η επανάληψη των γεγονότων. Κάποιοι εστιάζουν στον υπερπληθωρισμό, άλλοι τονίζουν την έλλειψη διεθνούς συντονισμού, ή την αδυναμία για ρυθμίσεις.
Όπως αναφέρει μεταφορικά το Bloomberg News, όπως συμβαίνει στα περισσότερα τροχαία ατυχήματα, οι μάρτυρες δυσκολεύονται να αναφέρουν με σιγουριά αυτό που πραγματικά είδαν.
Το πιο τρομακτικό πράγμα σχετικά με την Credit-Anstalt, είναι ότι εμφανίστηκε σε μια μικρή, περιφερειακή χώρα. Με τον ίδιο τρόπο, σήμερα, τα χειρότερα προβλήματα σήμερα επικεντρώνονται μέχρι στιγμής στην Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, οι οποίες, σαν σύνολο, αποτελούν μόλις το 5% Ευρωπαϊκού Ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Ένωσης.
«Η Αυστρία είναι ένα μικροσκοπικό μέρος και δεν θα φανταζόσασταν ότι θα μπορούσε να προκαλέσει ένα ντόμινο αλυσιδωτών αντιδράσεων. Αλλά το έκανε. Βλέπω να γίνεται ακριβώς το ίδιο πράγμα τώρα », λέει Γερμανός οικονομολόγος.
Για το λόγο αυτό, η Ευρώπη πρέπει να κάνει ό, τι μπορεί για να αποτρέψει ή τουλάχιστον να καθυστερήσει την αναδιάρθρωση από τις εθνικές κυβερνήσεις.
Η ΕΕ, κρατώντας την Ελλάδα και άλλα κράτη μακριά από την αναδιάρθρωση για όσο το δυνατόν περισσότερο, θα δώσει στις τράπεζες της Γερμανίας, Γαλλίας, και άλλων χωρών που έχουν δανείσει χρήματα, τον χρόνο που χρειάζονται για να ξαναχτίσουν το κεφάλαιό τους, ώστε να μπορούν να αντέξουν το χτύπημα από ζημίες δανείων.