Ασάφειες στις θέσεις και διαφωνίες μεταξύ των δανειστών δυναμιτίζουν την συμφωνία
Παρά την ειρημένη από όλους τους Ευρωπαίους και μη αξιωματούχους παραδοχή, ότι υπάρχει ουσιαστική βούληση για συμφωνία δανειστών – Ελλάδας προκειμένου να ολοκληρωθεί η πολυπόθητη πρώτη αξιολόγηση του προγράμματος προσαρμογής, όλα δείχνουν ότι οι διαβουλεύσεις δεν είναι εύκολο να καταλήξουν σε κοινά αποδεκτά συμπεράσματα και μάλιστα εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος [βλ. σχετικά: Ντάισελμπλουμ:Δεν αναμένεται συμφωνία αυτή την εβδομάδα].
Ο βασικότερος λόγος για αυτήν την καθυστέρηση δεν είναι άλλος από το ότι, όσον αφορά τις απαιτήσεις των δανειστών, δεν έχει επαρκώς ξεκαθαριστεί το τι θα πρέπει να πράξει η ελληνική πλευρά, ενώ, όσον αφορά τις «κόκκινες» γραμμές της κυβέρνησης Τσίπρα, ουδείς φαίνεται διατεθειμένος να υπαναχωρήσει κατ΄ ελάχιστον. Επιπλέον, ακόμη και μεταξύ των δανειστών, της ευρωπαϊκής δηλαδή πλευράς και αυτής του ΔΝΤ, οι απόψεις για την διευθέτηση του ελληνικού χρέους είναι αντικρουόμενες, όπως άλλωστε και οι θέσεις επ΄ αυτού των κρατών – μελών της ΕΕ.
Ανάγκη να κλείσουν τα περισσότερα ζητήματα στο Eurogroup του Άμστερνταμ
Ανώτερος αξιωματούχος της Ευρωζώνης σημείωσε χθες ότι θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί τη Μεγάλη Πέμπτη έκτακτη συνεδρίαση του Eurogroup για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, υπό την προϋπόθεση ότι μέσα στις επόμενες ώρες και την Παρασκευή στη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης στο Άμστερνταμ θα κλείσουν τα περισσότερα ανοικτά ζητήματα.
Ο αξιωματούχος διευκρίνισε ότι η τελική συμφωνία θα είναι συνολική, θα πρέπει να περιλαμβάνει το θέμα του χρέους, τη συμμετοχή του ΔΝΤ και την εκταμίευση και όλα αυτά θα πάρουν χρόνο τεσσάρων εβδομάδων από τη στιγμή που οι θεσμοί και η κυβέρνηση καταλήξουν [βλ. σχετικά: Τι χωρίζει Αθήνα – δανειστές].
Αναφερόμενος στην αυριανή συνεδρίαση του Εurogroup στο Άμστερνταμ, όπου το ελληνικό ζήτημα θα κυριαρχήσει, ο αξιωματούχος σχολίασε ότι όλα θα εξαρτηθούν από την ενημέρωση που θα κάνουν οι θεσμοί για την πορεία των διαπραγματεύσεων στην Αθήνα.
Εάν μέχρι τότε έχουν κλείσει τα περισσότερα ζητήματα στον δημοσιονομικό τομέα και στο Άμστερνταμ επιτευχθεί περαιτέρω πρόοδος σε κάποια άλλα, τότε οι θεσμοί θα επιστρέψουν στην Ελλάδα για να κλείσουν και τα υπόλοιπα.
Στην περίπτωση αυτή, που είναι και το καλό σενάριο, τότε θα υπάρξει έκτακτη συνεδρίαση του Εurogroup, ημέρα αργίας, όπως είπε, και αυτή είναι η προσεχής Πέμπτη (γιορτή της Αναλήψεως για τους Καθολικούς), προκειμένου να κλείσει οριστικά η διαπραγμάτευση [βλ. σχετικά: Πιθανό έκτακτο Eurogrοup την επόμενη εβδομάδα].
Σε αντίθετη περίπτωση οι εταίροι θα πουν στους θεσμούς και στην ελληνική κυβέρνηση: «Συνεχίστε τις συζητήσεις και ελάτε όταν είστε έτοιμοι», προειδοποίησε ο αξιωματούχους.
Ερωτηθείς σε σχέση με τη σειρά των πραγμάτων, είπε ότι καταρχήν θα πρέπει να κλείσουν το δημοσιονομικό, το ασφαλιστικό, τα «εν αναμονή μέτρα», αλλά και τα άλλα θέματα, όπως τα «κόκκινα» δάνεια.
Αυτό θα πρέπει να γίνει σε επίπεδο τεχνικό και με τη σύμφωνη γνώμη του ΔΝΤ, και στη συνέχεια από το Εurogroup.
Μετά την επικύρωση της συμφωνίας σε πολιτικό επίπεδο (ιδανικά την προσεχή εβδομάδα) θα ξεκινήσει μια περίοδος περίπου τεσσάρων εβδομάδων, όπως είπε, στη διάρκεια των οποίων θα πρέπει να έχει επιλυθεί το θέμα του χρέους, να διασφαλιστεί η συμμετοχή του ΔΝΤ και να νομοθετήσει η ελληνική κυβέρνηση όλα τα μέτρα.
Μόνο τότε η συμφωνία θα περάσει από εθνικά κοινοβούλια χωρών της ευρωζώνης, ώστε στη συνέχεια να γίνει η εκταμίευση της δόσης.
Το βέβαιο, είπε, είναι πως η απόφαση θα είναι συνολική, αναγνωρίζοντας ότι η συζήτηση για το χρέος δεν θα είναι εύκολη γιατί οι θεσμοί και τα κράτη-μέλη βλέπουν το θέμα από διαφορετική οπτική γωνία και επιπλέον είναι δύσκολο να γίνουν υπολογισμοί για τις ανάγκες της Ελλάδας σε μεγάλο βάθος χρόνου.
Ο αξιωματούχος διευκρίνισε μάλιστα ότι η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να συμφωνήσει και να θεσμοθετήσει και τα λεγόμενα μέτρα «εν αναμονή» ή «έκτακτης ανάγκης» από τώρα, έστω κι αν δεν εφαρμοστούν.
Ωστόσο απέφυγε να γίνει πιο σαφής σχετικά με το κατά πόσο θα πρέπει να προσδιοριστούν λεπτομερώς, υπογραμμίζοντας ότι το θέμα των μέτρων αυτών θα συμφωνηθεί σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση.
Διαφορετική η «γραμμή» Γουνκέρ
Διαφορετική άποψη εξέφρασε, ωστόσο, στο σημείο αυτό ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ. Σε συνέντευξή του στα MNI και Euro2day.gr, o κ. Γιουνκέρ υποστήριξε ότι η Κομισιόν δεν προωθεί σχέδιο για τέτοιου είδους μέτρα και ο ίδιος δεν θεωρεί ότι αυτά χρειάζονται [βλ. σχετικά: Γιουνκέρ: Η Ελλάδα δεν χρειάζεται έκτακτα μέτρα]. Ζήτησε δε να δοθεί στη χώρα μας χρόνος, αλλά και η κυριότητα των μέτρων (διακριτική ευχέρεια επιλογής).
Ο πρόεδρος της Κομισιόν παραδέχθηκε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές με το ΔΝΤ, ωστόσο υπάρχει η επιθυμία αυτές να γεφυρωθούν και να παραμείνει το Ταμείο στο πρόγραμμα, υπογραμμίζοντας όμως πως η ικανοποίηση του ΔΝΤ δεν αποτελεί αυτοσκοπό.
«Θολό» τοπίο στα περί ελληνικού χρέους
Επίσης ο κ. Γιουνκέρ εξέφρασε την άποψη ότι η συζήτηση για το χρέος πρέπει να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό, διαμηνύοντας ότι δεν υπάρχει περίπτωση για κούρεμα της ονομαστικής αξίας του, ενώ η μορφή της ελάφρυνσης θα εξαρτηθεί από τις διαπραγματεύσεις. Απέκλεισε το ενδεχόμενο ενός πιστωτικού γεγονότος, ενώ προειδοποίησε πως όποιος επαναφέρει το ζήτημα του Grexit «παίζει με τη φωτιά».
Σε δηλώσεις του στο Reuters, άλλος Ευρωπαίος αξιωματούχος σχολίαζε υπό καθεστώς ανωνυμίας ότι οι δανειστές παραμένουν διχασμένοι για το εάν το ελληνικό χρέος πρέπει να ελαφρυνθεί, λόγω των διαφορετικών εκτιμήσεων σχετικά με τους ρυθμούς ανάπτυξης και τις δημοσιονομικές επιδόσεις της χώρας κατά τις επόμενες δεκαετίες. Έκανε μάλιστα λόγο για «τεράστιες διαφορές νοοτροπίας» μεταξύ των θεσμών και κρατών-μελών της ΕΕ, σε ό,τι αφορά τη συζήτηση για το ελληνικό χρέος.
Από την πλευρά της, η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ θέλησε να υποβαθμίσει το ζήτημα των διαφωνιών μεταξύ των πιστωτών. «Οι διαφορές είναι μικρότερες από ό,τι γενικά λέγεται. Όλοι οι πιστωτές -Ευρωπαίοι και ΔΝΤ- έχουν από κοινού τη θέληση, ύστερα από όλες τις θυσίες του ελληνικού λαού, να επανασυνδεθεί η χώρα με την ανάπτυξη, να έχει εκ νέου πρόσβαση στις αγορές, να μπορέσει να λειτουργήσει αυτόνομα θα τολμούσα να πω», δήλωσε χαρακτηριστικά σε συνέντευξή της στη γαλλική εφημερίδα Le Figaro.
Ωστόσο η κ. Λαγκάρντ σημείωσε ότι το ΔΝΤ έχει περιορισμούς από τους κανόνες της λειτουργίας του και είναι υπόλογο στη διεθνή κοινότητα. «Δανείζουμε όλες τις χώρες με τις ίδιες συνθήκες και δεν μπορούμε να κάνουμε εξαιρέσεις», ξεκαθάρισε, ενώ συμπλήρωσε πως το Ταμείο ακολουθεί συγκεκριμένες αρχές για την ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους.
Οι Ευρωπαίοι, όπως είπε η κ. Λαγκάρντ, λειτουργούν βάσει ενός διαφορετικού γεωπολιτικού πλαισίου, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και παράγοντες όπως οι προσφυγικές ροές.
Προσπάθεια υποβάθμισης της σημασίας των στοιχείων της Eurostat για το 2015
Αναφορικά με τα στοιχεία για τις επιδόσεις των κρατών – μελών (ανάπτυξη, δημοσιονομικά, πρωτογενές πλεόνασμα) το 2015, που θα δημοσιοποιήσει σήμερα η Εurostat, ο Ευρωπαίος αξιωματούχος, σε αντίθεση με την ελληνική κυβέρνηση, περιόρισε πολύ τη σημασία τους. Όπως είπε, τα στοιχεία αυτά έχουν ενδιαφέρον εάν τα συγκρίνεις με το 2016, ωστόσο στην αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος οι υπολογισμοί γίνονται για την περίοδο μέχρι το 2018, οπότε αδυνατίζει και η σημασία τους.
Η αναμενόμενη εισήγηση του ΕΜΣ για το ελληνικό χρέος
Την έναρξη της εξέτασης πιθανών επιλογών για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους ανακοίνωσε, εν τω μεταξύ, χθες ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (EΜΣ), ο οποίος και θα κάνει την εισήγηση στα κράτη – μέλη.
Διευκρίνισε πάντως ότι η αναφορά στο πρακτορείο Reuters, σύμφωνα με την οποία εξέταζε συγκεκριμένα να μειώσει σε σταθερά πολύ χαμηλά επίπεδα τα επιτόκια, δεν ισχύει.
Έχει ήδη διαρρεύσει σενάριο του ΕΜΣ, το περασμένο φθινόπωρο, στο οποίο επισήμαινε ότι μια ελάφρυνση του ελληνικού χρέος σε καμία περίπτωση δεν θα περιέχει «ονομαστικό κούρεμα», αλλά έμμεσα μέτρα, όπως ην παράταση της διάρκειας κάποιων δανείων της χώρας ή η αναβολή των πληρωμών τόκων.
Με βάση το σενάριο εκείνης της εποχής τα μέτρα ελάφρυνσης θα μπορούσαν να μειώσουν την καθαρή παρούσα αξία του χρέους της Ελλάδας κατά 52,5%, με ποσοστό 6,1% να προέρχεται από την παράταση της περιόδου αποπληρωμής.
Ωστόσο το σενάριο αυτό δεν είναι βέβαιο ότι θα επανέλθει στο τραπέζι των διαβουλεύσεων, δεδομένου ότι ο ΕΜΣ θα πρέπει να λάβει υπ’ όψιν τις πρόσφατες διαφοροποιημένες θέσεις των κρατών – μελών.