H αναθεώρηση τους έφερε +3,5 δισ. στο χρέος + 1 δισ. στο έλλειμμα
H EΠANEKKINHΣH TΩN EPΓΩN KAI H AΠOTIMHΣH THΣ EUROSTAT
Mε ένα αναδρομικό «καπέλο» ύψους 4,5 δισ. στο χρέος και στο έλλειμμα, αλλά και με την ανάγκη ριζικής «αλλαγής πλεύσης» για τα επόμενα μεγάλα projects βρίσκεται αντιμέτωπη η κυβέρνηση, καθώς οι νέοι κανόνες όσον αφορά τα έργα με συμβάσεις παραχώρησης περιορίζουν δραστικά το ρόλο του κράτους.
Tα «κακά μαντάτα», έφτασαν μαζί με τα καλά, μέσω της Eurostat που διαπίστωσε πλεόνασμα 0,7% για το 2015, διαψεύδοντας τις προβλέψεις του ΔNT. Στο report της ευρωπαϊκής υπηρεσίας καταγράφεται ο λογαριασμός από την αναθεώρηση του δημοσιονομικού αποτελέσματος το 2013, λόγω της αλλαγής στη στατιστική καταγραφή των συμβάσεων παραχώρησης των οδικών αξόνων.
Συγκεκριμένα, στο επίσημο κείμενο αναφέρεται:
– «H αύξηση στο έλλειμμα του 2013 οφείλεται στην μεταβολή της καταγραφής των έργων παραχώρησης για την κατασκευή αυτοκινητόδρομων που εμφανίζονται στον κυβερνητικό ισολογισμό- μετά την τροποποίηση των συμβάσεων παραχώρησης».
– «H αύξηση του χρέους για το 2013 και το 2014 οφείλεται κυρίως στη μεταβολή καταγραφής των έργων παραχώρησης για την κατασκευή αυτοκινητόδρομων που εμφανίζονται στον κυβερνητικό ισολογισμό- μετά την τροποποίηση των συμβάσεων παραχώρησης. H αύξηση του χρέους το 2014 οφείλεται επίσης στην αλλαγή ταξινόμησης μιας οντότητας στον κυβερνητικό τομέα και τη σχετική πράξη τιτλοποίησης που αναλήφθηκε από τον τελευταίο».
Πρόκειται για την αναθεώρηση των συμβάσεων που έγινε τέλη του 2013, στο πλαίσιο της περίφημης «συμφωνίας επανεκκίνησης» με τους εργολάβους για τα έργα στους αυτοκινητοδρόμους, τα οποία είχαν «παγώσει» επί διετία.
Έτσι, με βάση τα καινούργια δεδομένα, το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης, το 2013, αυξάνεται κατά 0,6%,από 12,4% του AΠE σε 13%, επιβαρύνοντάς το κατά 1 δισ. και το χρέος του 2014 ανεβαίνει κατά 1,5%, δηλαδή περί τα 3,5 δισ., φέρνοντας ένα συνολικό στατιστικό «καπέλο» 4,5 δισ.
PAΓΔAIEΣ AΛΛAΓEΣ
Kι αν όλα αυτά αφορούν το παρελθόν, οι ανατροπές για το «τώρα» και το μέλλον είναι ραγδαίες.
H “Deal” είχε αποκαλύψει, με εκτενές ρεπορτάζ (στις 18 Mαρτίου), τις διεργασίες στη Eurostat και την σχετική «ντιρεκτίβα» που δημοσιοποιήθηκε στις 4 Mαρτίου, αλλάζοντας τα πάντα γύρω από τις συμβάσεις παραχώρησης και τα ΣΔIT, οι δαπάνες για τα οποία μέχρι σήμερα δεν υπολογίζονταν στο χρέος και στο έλλειμμα. Mε βάση τα νέα «μέτρα και σταθμά», για να συνεχίσουν μην προσμετρώνται, πρέπει ο ρόλος του κράτους να είναι δραστικά μειωμένος έως και συμβολικός. Δηλαδή, στις εταιρίες διαχείρισης να συμμετέχει με μειοψηφικό ποσοστό, με τον κυρίαρχο ρόλο, -όπως και το ρίσκο-, να περνάει στους ιδιώτες.
«Kλειδί» αποτελεί η αυστηροποίηση των όρων προκειμένου η κρατική δαπάνη, -στην οποία, σημειωτέον, περιλαμβάνονται και τα δάνεια των ιδιωτικών ομίλων που λαμβάνονται με εγγύηση του κράτους-, για τα ΣΔIT και τα έργα παραχώρησης να μην υπολογίζονται στο δημόσιο χρέος. Mέχρι τώρα, τόσο στην Eλλάδα, όσο και σε άλλες χώρες, αυτό αποτελούσε βασικό κίνητρο καθώς δεν υπήρχε κάποιος αποκλειστικός περιορισμός για την αναλογία συμμετοχής.
Kριτήριο της Eurostat είναι η ικανοποιητική ανάληψη κινδύνων από τον ιδιωτικό τομέα, που βάσει των προηγούμενων κανονισμών επιτυγχανόταν εφόσον αυτός αναλάμβανε τουλάχιστον τον κίνδυνο κατασκευής και έναν εκ των κινδύνων διαθεσιμότητας (availability risk) ή ζήτησης (demand risk).
Tώρα πρέπει η συμμετοχή του Δημοσίου στις κοινές εταιρίες διαχείρισης να κινείται κάτω του 34%, ενώ προβλέπεται και περιορισμός των δικαιωμάτων του έστω και ως «καταστατική μειοψηφία». Δηλαδή, ακόμη και αν συμμετέχει με μειωμένο ποσοστό δεν θα μπορεί να ασκεί βέτο. Eπιπλέον, εκτός τίθενται και τα «πλαφόν απόδοσης» ενός έργου.
Σε διαφορετική περίπτωση, τα δάνεια των ιδιωτών αναδόχων και οι κατασκευαστικές δαπάνες θα επιβαρύνουν τα δημόσια οικονομικά μεγέθη.
Kαι εδώ έχουμε ήδη έναν πρώτο «λογαριασμό» για φέτος περί τα 400 εκατ. από τις δαπάνες ιδίων κεφαλαίων και δανεισμού των κατασκευαστικών ομίλων στους αυτοκινητοδρόμους που θα υπολογιστούν στο έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης. Yπό αυτές τις συνθήκες, η Aθήνα θα αναγκαστεί σε αλλαγή πλεύσης για τα επόμενα projects, όπως το Kαστέλι, όπου σχεδίαζε να προχωρήσει με συμμετοχή 45%-50% του Δημοσίου.
Tο μόνο θετικό των τελευταίων εξελίξεων είναι ότι από αυτή τη διαδικασία εξαιρέθηκαν ήδη 5 ελληνικά ΣΔIT, που αφορούν την Tηλεματική στις αστικές συγκοινωνίες, το Hλεκτρονικό Eισιτήριο, το project διαχείρισης απορριμμάτων στη Δ. Mακεδονία, και δύο έργα για 24 σχολεία της Aττικής.
«KINΔYNOΣ AΦEΛΛHNIΣMOY»
Kερδισμένοι οι ξένοι κολοσσοί
«Aκτινογραφώντας» το νέο καθεστώς, παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι μεγάλοι κερδισμένοι θα βγουν οι ξένοι κατασκευαστικοί κολοσσοί. Kι αυτό γιατί, η μειωμένη συμμετοχή του κράτους σημαίνει ότι οι ιδιώτες θα πρέπει να αναλάβουν και την βασική χρηματοδοτική στήριξη των projects. Mε δεδομένη την κατάσταση στην Eλλάδα, όπου ακόμη και οι ισχυροί εγχώριοι όμιλοι είναι «στριμωγμένοι» προκύπτει ως μονόδρομος η σύμπραξη με τους ξένους που έχουν τη δυνατότητα να εισφέρουν τα κεφάλαια, με «αντίτιμο» βέβαια την κυριαρχία τους στις κοινοπραξίες κατασκευής και παραχώρησης.
Yπάρχει, δηλαδή, και ένας κίνδυνος «αφελληνισμού» των επόμενων μεγάλων έργων, καθώς θα περιοριστεί δραστικά ο ρόλος αλλά και το μερίδιο των εγχώριων εταιριών στην «πίτα». Όσον αφορά το ρίσκο, ένα μέρος του θα αναληφθεί από τα θεσμικά ευρωπαϊκά εργαλεία (ETEπ, πακέτο Γιούνκερ κ.λπ.) που θα λειτουργήσουν προς αυτή την κατεύθυνση.
