Σε υποδόσεις η δόση των 10,3 δισ. ευρώ
Μετά από μαραθώνια συνεδρίαση περίπου 11 ωρών, μια συνολική συμφωνία σχετικά με την ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος προσαρμογής επετεύχθη στις Βρυξέλλες, κατά την σύγκληση των υπουργών Οικονομικών των κρατών – μελών της ευρωζώνης.
Το Eurogroup, αφού αποφάσισε την εκταμίευση προς την Ελλάδα 10,3 δισ. ευρώ, σε δύο δόσεις, έθεσε τις βάσεις για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να επέλθει λύση στο καυτό ζήτημα του ελληνικού χρέους -που αποτελεί και το δυσκολότερο θέμα των διαβουλεύσεων, όπως άλλωστε και αυτό της συμμετοχής του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης.
Είναι χαρακτηρισικό το ότι, για να καταλήξουν σε συμφωνία, χρειάστηκε να γίνουν αλλεπάλληλες διαβουλεύσεις μεταξύ του προέδρου του Εurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ και του εκπροσώπου του ΔΝΤ Πόλ Τόμσεν, ενώς υπήρξε και συνεχής τηλεφωνική επικοινωνία με την επικεφαλής του Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ.
Σύμφωνα με δήλωση του κ. Τόμσεν, θα γίνει πρόταση προς το ΔΣ του ΔΝΤ για συμμετοχή στο πρόγραμμα της Ελλάδας μέχρι το τέλος του χρόνου, αφού προηγηθεί ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, ώστε να φανεί πως τα ληφθέντα μέτρα των Ευρωπαίων διασφαλίζουν πράγματι την βιωσιμότητά του.
Σε δύο εκταμιεύσεις η δόση
Η εκταμίευση των χρημάτων θα γίνει σε δύο υποδόσεις: Η πρώτη στο δεύτερο 15νθήμερο του Ιουνίου, ύψους 7,5 δισ. ευρώ, και η δεύτερη μετά το καλοκαίρι, ύψους 2,8 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας Κλάους Ρέγκλινγκ, πριν από την εκταμίευση της πρώτης δόσης θα πρέπει από ελληνικής πλευράς να τηρηθούν κάποια προαπαιτούμενα που συνδέονται με το άνοιγμα της αγοράς για τα «κόκκινα δάνεια», γιατί οι οι θεσμοί δεν είναι απολύτως ικανοποιημένοι από την διατύπωση του νόμου για το Ασφαλιστικό και τις ιδιωτικοποιήσεις.
Η δεύτερη δόση το καλοκαίρι θα συνδεθεί με την πρόοδο σε μια σειρά από προαπαιτούμενα, όπως οι ιδιωτικοποιήσεις, το Ταμείο αξιοποίησης δημόσιας περιουσίας και τη νομοθεσία για τα ενεργειακά.
Αναφορικά με το χρέος, οι Ευρωπαίοι πρότειναν έναν οδικό χάρτη, που έγινε αποδεκτός από το ΔΝΤ, ο οποίος προβλέπει τη λήψη βραχυπρόθεσμων, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων μέτρων.
Βραχυπρόθεσμα μέτρα (πριν από τον Οκτώβριο)
– Εξομάλυνση τον αποπληρωμών των δανείων από την Ελλάδα προς το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ), στο πλαίσιο του δεύτερου προγράμματος διάσωσης, ώστε να μοιραστούν ισομερώς σε βάθος χρόνου.
– Μείωση του ρίσκου των επιτοκίων μέσω της διαφοροποιημένης στρατηγικής του ΕΤΧΣ και του ΕΜΣ, χωρίς ζημιές για τα ταμεία.
Μεσοπρόθεσμα (θα αποφασιστούν πριν από το 2018)
– Η απόδοση στην Ελλάδα των κερδών της ΕΚΤ και των κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα που έχουν στη διάθεσή τους. Το συνολικό ποσό για τα επόμενα 10 χρόνια υπολογίζεται σε περίπου 8 δισ. ευρώ.
– Η χρησιμοποίηση των 20 δισ. ευρώ που περίσσεψαν από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών για μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Χωρίς να κάνουν ρητή αναφορά, οι Ευρωπαίοι αναφέρονται σε δάνεια που του ΔΝΤ προς την Ελλάδα και ενδεχομένως σε διμερή δάνεια των χωρών μελών προς το χωρα μας στο πλαίσιο του πρώτου προγράμματος (2010). Το πλεονέκτημα αυτών των αποφάσεων είναι ότι θα επιτρέψουν αφενός τη μεγαλύτερη συγκέντρωση του χρέους στον ΕΜΣ, ώστε να μπορέσει να σχεδιάσει πιο εύκολα την αποπληρωμή του. Επιπλέον από το ΔΝΤ η Ελλάδα δανείζεται με 4-5%, ενώ εάν τα δάνεια πάνε στον ΕΜΣ το επιτόκιο είναι μεν κυμαινόμενο αλλά κινείται σήμερα περίπου στο 0,5%.
– Επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων με επιβολή πλαφόν στους τόκους, ενώ το πρόσθετο κόστος που αυτό θα συνεπάγεται για την ΕΜΣ θα καταβάλλεται από την Ελλάδα αργότερα.
Μακροπρόθεσμα μέτρα (θα αποφασιστούν μετά το 2018)
Σύσταση ενός αυτόματου μηχανισμού, ο οποίος αν ξεπερνιέται το όριο εξυπηρέτησης του χρέους από την Ελλάδα θα ενεργοποιείται επιβάλλοντας επιμηκύνσεις του χρόνου αποπληρωμής και μείωση των επιτοκίων.
Με άλλα λόγια, οι συζητήσεις για το χρέος δεν θα πρέπει να δημιουργούν ευφορία στην ελληνική πλευρά, καθώς, αν και απαλείφθηκε από την έκθεση βιωσιμότητας του ESM η πρόβλεψη για συνεχή πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ και για μια 10ετία μετά το 2018, τελικά έμεινε εκτός συζήτησης κάθε αναφορά σε άλλο ποσό ή ποσοστό ή μέτρο ελάφρυνσης που είχε τεθεί από την ελληνική κυβέρνηση ή το ΔΝΤ, αφού όλα θα κριθούν στο τέλος του προγράμματος το 2018, ενόψει της κατάρτισης του προϋπολογισμού του 2019.
Οι Κλάους Ρέγκλινγκ και ο Γερούν Ντάισελμπλουμ ελάχιστα άφησαν να εννοηθούν για επιμήκυνση και μείωση επιτοκίων στην Ελλάδα. Περιορίστηκαν μόνο στο να περιγράψουν «πιθανά εργαλεία» όπως:
– Το «μαξιλαράκι» των 20 από τα 25 δισ. που «περίσσεψαν» από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και μπορεί, όπως είπε ο κύριος Ρέγκλινγκ, να χρησιμοποιηθούν για εξαγορά χρέους ή άλλους τέτοιους σκοπούς.
Τα χρήματα αυτά είναι τα ίδια που ανακυκλώνονται εδώ και χρόνια, αφού δόθηκαν στην Ελλάδα με απόφαση του Eurogroup, το 2012, αλλά τα επέστρεψε η Αθήνα επί Βαρουφάκη, το 2015, για να μειώσει τότε το δημόσιο χρέος της χώρας, αλλά λίγους μήνες μετά τα ξαναπήρε για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπζών.
– Χρήματα από τα κέρδη των ευρωπαϊκών κεντρικών τραπεζών από ελληνικά ομόλογα (ANFA’s και SNP’s) που ήδη δίδονται (με καθυστέρηση) στη χώρα μας.
Μέχρι να οριστικοποιηθούν και να αξιολογηθούν όλ’ αυτά, η ελληνική κυβέρνηση θα είναι συνεχώς αναγκασμένη να λαμβάνει μέτρα έναντι υποσχετικών από τους δανειστές της. Άλλωστε στο χθεσινό Eurogroup οι δανειστές επέβαλαν, αν και όχι λεπτομερώς, τις επιθυμητές για αυτούς αλλαγές σε διατάξεις ήδη ψηφισμένες στο ελληνικό Κοινοβούλιο.
Ο Κλάους Ρέγκλινγκ αναφέρθηκε συγκεκριμένα σε αλλαγές:
– Στο νέο Υπερταμείο Αποκρατικοποιήσεων, όπου οι Ευρωπαίοι επιμένουν για άμεση εκχώρηση και του Ελληνικού για 99 χρόνια.
– Στην ανεξάρτητη Αρχή Εσόδων, που ενδιαφέρει το ΔΝΤ όπως δήλωσε ο Τόμσεν.
– Στο άνοιγμα της Αγοράς ενέργειας, όπου έδωσε έμφαση ο Επίτροπος Μοσκοβισί.
- Στην πώληση όλων των δανείων στα ξένα funds.
- Στο ασφαλιστικό Κατρούγκαλου.
Ικανοποίηση για την συμφωνία
Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, αφού επεσήμανε ότι τα μέτρα που προβλέπονται για το χρέος ο ίδιος δεν μπορούσε ούτε να τα διανοηθεί πριν από έναν μήνα,τόνισε πως αυτό δείχνει ότι οι εταίροι είναι αποφασισμένοι να βοηθήσουν την Ελλάδα με επιπλέον κινήσεις, υπό την προυπόθεση ότι και η ελληνική πλευρά τηρεί τις δεσμεύσεις της.
«Σήμερα γυρίσαμε σελίδα για την Ελλάδα, χρειάστηκε σκληρή δουλειά εδώ και πολλούς μήνες για να φτάσουμε σε αυτό το αποτέλεσμα», ανέφερε ο επίτροπος Μοσκοβισί, ο οποίος ευχαρίστηκε τόσο τον κ. Ντάισελμπλουμ όσο και τον υπουργό οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο για την πολύ καλή συνεργασία.
«Χαιρετίζουμε το γεγονός ότι αναγνωρίστηκε από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο», είπε ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ Πολ Τόμσεν, επισημαίνοντας ότι οι Ευρωπαίοι κάνουν τα πάντα για να ελαφρύνουν το χρέος της Ελλάδας.
Η σημερινή συμφωνία θα αποτελέσει την αρχή εξόδου της χώρας από το φαύλο κύκλο της οικονομικής ύφεσης, δήλωσε ο κ. Τσακαλώτος, προσθέτοντας ότι για το χρέος κάποια μέτρα θα εφαρμοστούν βραχυπρόθεσμα. Δηλαδή, μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και την εκταμίευση της δόσης και ως τη λήξη του προγράμματος.
Είπε επίσης ότι ότι υπάρχει συμφωνία και για μέτρα σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο, τα οποία θα συγκεκριμενοποιηθούν το 2018, αλλά ήδη γνωρίζουμε τη μορφή τους, καθώς επίσης συμφωνία και για λήψη μέτρων σε μακροπρόθεσμο επίπεδο.
«Είναι σημαντική στιγμή για την Ελλάδα, μετά από πολύ καιρό», τόνισε ο υπουργός Οικονομικών. Όπως εξήγησε, η συμφωνία του περασμένου καλοκαιριού προέβλεπε ότι μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης θα ακολουθήσουν οι συζητήσεις για το χρέος και τώρα υπάρχει ένα «συνολικό πακέτο».
«Υπάρχει το κατάλληλο έδαφος για να μπορούμε να αισιοδοξούμε ότι αυτή είναι η αρχή αντιστροφής του φαύλου κύκλου στον οποίο είχε περιέλθει η Ελλάδα, με ύφεση και μέτρα, και ότι η χώρα με την επιστροφή των επενδυτών θα μπει σε έναν ενάρετο κύκλο», κατέληξε ο κ. Τσακαλώτος.
