Εντείνονται σταδιακά οι προσπάθειες των κατασκευαστικών ομίλων για ενίσχυση της εξωστρέφειάς τους, ως “αντιστάθμισμα” στις πτωτικές τάσεις της κατασκευαστικής δραστηριότητας στην Ελλάδα. Εξάλλου, ένα σημαντικό μέρος του τζίρου για μερικές επιχειρήσεις του κλάδου, διαμορφώνεται ήδη από τις εργασίες που αναπτύσσουν εκτός συνόρων. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, ο κύκλος εργασιών από δραστηριότητες στο εξωτερικό έχει αυξηθεί στα επίπεδα του 1 δισ. ευρώ ετησίως για την περίοδο 2008-2010 – όταν για το χρονικό διάστημα 2004-2007 ήταν 500 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Η εξέλιξη αυτή, αντανακλά την υλοποίηση του υψηλού ανεκτέλεστου, το οποίο μετά το 2006 παραμένει στα επίπεδα των 2-3 δισ. ευρώ. Βεβαίως, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι η πολιτική αστάθεια σε περιοχές όπως η Μέση Ανατολή, δημιουργεί αβεβαιότητα τόσο για την ολοκλήρωση έργων που είναι σε εξέλιξη, όσο και για την ανάληψη νέων. “Αναμφίβολα η εξωστρέφεια είναι μεγάλο στοίχημα για τις επιχειρήσεις του κλάδου μας, οι οποίες σήμερα δεν έχουν τη στήριξη που απαιτείται για τέτοιου είδους εγχειρήματα”, θα πει ο κ. Γιώργος Βλάχος, Πρόεδρος του Συνδέσμου Ανωνύμων Τεχνικών Εταιρειών (ΣΑΤΕ).
Η κατασκευαστική δραστηριότητα μεγάλων ομίλων στο εξωτερικό αφορά στη Μέση Ανατολή και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Όπως αναφέρεται σε μελέτη της Εθνικής Τράπεζας, ο τομέας της κατασκευής υποδομών- κυρίως μεταφορών- στις χώρες της Κεντροανατολικής Ευρώπης, διανύει φάση έντονης ανάπτυξης στο πλαίσιο της διαδικασίας catching up με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Οι δαπάνες για μεγάλα έργα υποδομών σημειώνουν έντονη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, αποτελώντας το 20% των συνολικών ευρωπαϊκών επενδύσεων σε υποδομές το 2008 από 4% το 1995. Η διαδικασία αναβάθμιση των υποδομών στα επίπεδα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, εκτιμάται ότι θα συνεχισθεί και τα επόμενα χρόνια, ιδιαίτερα στις μεταφορές όπου η απόκλιση με την ΕΕ είναι σημαντική.
Ειδικά για τις οδικές υποδομές εντοπίζονται ουσιαστικές ανάγκες για κατασκευή νέων οδικών δικτύων καθώς και αναβάθμιση των ήδη υφισταμένων, γεγονός που αναμένεται να προσφέρει σημαντικό όγκο εργασιών στις κατασκευαστικές εταιρείες της Ευρώπης. Σε χώρες για παράδειγμα όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Πολωνία και η Ουγγαρία, οι αυτοκινητόδρομοι είναι ολιγάριθμοι και ενισχυτικό παράγοντα για την ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών είναι η χρηματοδότηση από κοινοτικά ταμεία. Ενδεικτικά στη μελέτη αναφέρεται πως οι εν λόγω χώρες απορροφούν άνω του 35% των κοινοτικών πόρων για την περίοδο 2007-2013, ενώ κατά μέσο όρο η ετήσια κατανομή πόρων ανέρχεται στο 3% του ΑΕΠ έναντι 1,5% για την Ελλάδα.
Σημαντική χαρακτηρίζεται και η επέκταση των εργασιών στις χώρες της Μέσης Ανατολής, όπου ορισμένοι κατασκευαστικοί όμιλοι δραστηριοποιούνται σε έργα υποδομών, ενέργειας και αστικής ανάπλασης. Μάλιστα στη συγκεκριμένη περιοχή, σύμφωνα με τη μελέτη, αντιστοιχεί το 17% του ανεκτέλεστου υπολοίπου των κατασκευαστικών εταιρειών ενώ εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας αναφέρουν ότι οι υποδομές που θα κατασκευαστούν σε Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική την επόμενη πενταετία θα είναι της τάξης των 60-80 δις ετησίως.
Ο όμιλος J&P Aβαξ, είναι από τις χαρακτηριστικές περιπτώσεις κατασκευαστικών ομίλων που αναπτύσσουν έντονη δραστηριότητα εκτός συνόρων. Μάλιστα πέρυσι σχεδόν το 50% του κύκλου εργασιών του, προήλθε από το εξωτερικό (397,5 εκατ. ευρώ σε σύνολο 790,6 εκατ.ευρώ), όταν το 2009 η συμμετοχή των δραστηριοτήτων εκτός συνόρων έφτανε στο 44,8%. Η Ελλάκτωρ από την άλλη πλευρά, αναφέρει, πως λόγω της πτωτικής τάσης στην κατασκευαστική δραστηριότητα στην Ελλάδα εντείνει τις προσπάθειες εξεύρεσης έργων σε επιλεγμένες χώρες του εξωτερικού. Η εταιρεία, η οποία εκτελεί έργα τόσο στη Μέση Ανατολή όσο και στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, στοχεύει στην περαιτέρω ανάπτυξη εργασιών στην αγορά της Ρωσίας. Στην έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου για τη χρήση του 2010, γίνεται φυσικά λόγος και για τους κινδύνους που ελλοχεύουν “ιδίως Μέση Ανατολή λόγω της πολιτικής κατάστασης στην ευρύτερη περιοχή”. Περί το 28% του τζίρου της Τέρνα ΑΕ προέρχεται από τη δραστηριότητα εκτός συνόρων. Ο συνολικός κύκλος εργασιών της ανέρχεται σε 494 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το 9,5% συνεισφέρουν οι Βαλκανικές χώρες και το 18,7% η Μέση Ανατολή. Η εταιρεία είχε δραστηριότητα στη Λιβύη, όπου λόγω συνθηκών, σταμάτησαν έργα που είχε αναλάβει ύψους 87 εκατ. ευρώ, αλλά και στο Μπαχρέιν, όπου επίσης σταμάτησαν έργα που είχε σε εξέλιξη.
