Υπόμνημα προς τον πρωθυπουργό
Τις προτάσεις της επιμελητηριακής κοινότητας για την προσέλκυση επενδύσεων στη χώρα αλλά και προτάσεις για τη μείωση της ανεργίας και ιδιαίτερα της ανεργίας των νέων παρουσίασε στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος και του ΕΒΕΑ Κωνσταντίνος Μίχαλος κατά τη διάρκεια συνάντησης σήμερα στο Μέγαρο Μαξίμου με την ευκαιρία της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.
Ο πρόεδρος της ΚΕΕ επεσήμανε ότι η Ελλάδα χρειάζεται ένα εθνικό σχέδιο για την προσέλκυση επενδύσεων που θα συμπεριλαμβάνει κίνητρα και για τη δραστηριοποίηση όχι μόνο των ξένων επενδυτών αλλά και των εγχώριων επιχειρηματικών δυνάμεων. Βασική προϋπόθεση για την επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι η σταδιακή επιστροφή των κεφαλαίων που βρίσκονται στο εξωτερικό και η αξιοποίηση αδρανών κεφαλαίων εντός του εσωτερικού της χώρας, σε συνδυασμό με τη μείωση των φορολογικών συντελεστών και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της Δημόσιας Διοίκησης.
Ο κ. Μίχαλος έκανε ιδιαίτερη μνεία στην ανάγκη μείωσης του ποσοστού ανεργίας στη χώρα μας και ιδιαίτερα της ανεργίας των νέων, προτείνοντας την αναβάθμιση του θεσμού της μαθητείας με ένα νέο πλαίσιο που να θέτει σε εφαρμογή ένα ευρύτερο σχέδιο εκσυγχρονισμού της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με σκοπό τη στενότερη διασύνδεσή της με την αγορά εργασίας και την οικονομία.
Επίσης, πρότεινε τη λειτουργία ενός αξιόπιστου μόνιμου συστήματος διάγνωσης αναγκών εργασίας για στοχευμένο σχεδιασμό των δράσεων απασχόλησης, που θα αποτυπώνει τις πραγματικές ανάγκες των επιχειρήσεων σε ειδικότητες και δεξιότητες, ώστε ο σχεδιασμός των παρεμβάσεων να μη γίνεται πλέον «στα τυφλά» όπως στο παρελθόν, αλλά να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας, των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων της χώρας και, πρωτίστως, των ίδιων των ανέργων. Έτσι, η αποτελεσματική σύζευξη της προσφοράς με τη ζήτηση εργασίας θα υποστηρίξει την αποτελεσματικότητα των δράσεων καταπολέμησης της διαρθρωτικής διάστασης της ανεργίας.
Το υπόμνημα:
Υπόμνημα Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος
προς τον Πρωθυπουργό
και τους Αρχηγούς των Κομμάτων που εκπροσωπούνται στο Κοινοβούλιο
Η Ελλάδα χρειάζεται:
Εθνικό Σχέδιο, Σύνεση, Συναίνεση και Συνεργασία.
Η Ελλάδα έχει ακόμα πολύ δρόμο ακόμα να διανύσει προκειμένου να επανέλθει στην κανονικότητα, να ανακτήσει την εθνική της κυριαρχία και να μπει στο δρόμο της ανάπτυξης. Ο δρόμος αυτός είναι στρωμένος με αγκάθια, καθώς μέχρι το τέλος του έτους θα πρέπει να έχουν κλείσει τα θέματα της δεύτερης αξιολόγησης, του χρέους και του ρόλου του ΔΝΤ. Παράλληλα, θα πρέπει να αποφευχθεί η δημιουργία νέων μετώπων, σε τομείς όπως το προσφυγικό και τα δημόσια έσοδα, όπου μια πιθανή υστέρηση σε σχέση με τους στόχους θα οδηγήσει σε νέα μέτρα ή στην ενεργοποίηση του «κόφτη» δαπανών.
Η ύφεση, οι υψηλότεροι φόροι, οι αυξημένες ασφαλιστικές εισφορές, η κατάργηση της ρύθμισης των 100 δόσεων, η έλλειψη ρευστότητας, καθώς και η αναμενόμενη επιθετική στάση των funds στο πλαίσιο της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, θα διαμορφώσουν νέες ασφυκτικές πιέσεις στην αγορά. Οι πιέσεις αυτές ενδεχομένως να οδηγήσουν σε ένα νέο κύμα πτωχεύσεων επιχειρήσεων, με συνέπεια την απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας στο αμέσως επόμενο διάστημα. Είναι, επομένως, πιθανόν να προστεθεί ένας ακόμη παράγοντας δυσκολίας για την κυβέρνηση, για την οικονομία και για την κοινωνία.
Μετά από τρία διαδοχικά μνημόνια, οκτώ χρόνια ύφεσης και τρεις διαφορετικές εκλεγμένες κυβερνήσεις, αποτελούμενες από διαφορετικά κόμματα και πρόσωπα, θα έπρεπε να έχουν καταδείξει το προφανές: εύκολες και ευχάριστες λύσεις δεν υπάρχουν. Η Ελλάδα χρειάζεται εθνικό σχέδιο, σύνεση, συναίνεση και συνεργασία.
Οι επιπτώσεις των μέτρων που εφαρμόζονται κατά τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του 3ου Μνημονίου φαίνονται να είναι μικρότερες σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις. Η κατάσταση, ωστόσο, για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις είναι διαρκώς επιδεινούμενη.
• Το ΑΕΠ της χώρας, εάν η ύφεση περιοριστεί στο 0,3% επαληθεύοντας τις αισιόδοξες προβλέψεις, θα ανέλθει σε 175 δισ. ευρώ στα τέλη του 2016. Αυτό σημαίνει ότι από το 2009 θα έχουν χαθεί σωρευτικά από την ελληνική οικονομία 62,4 δισ. ευρώ.
• Το χρέος θα υπερβαίνει τα 320 δισ. ευρώ στο τέλος του 2016 και θα αντιστοιχεί σε ποσοστό άνω του 180% του ΑΕΠ. Θα είναι -σε απόλυτους αριθμούς- κατά 50% μεγαλύτερο, σε σύγκριση με το δημόσιο χρέος του 2009.
• Κατά το α’ εξάμηνο του 2016, σημειώθηκε μείωση των εξαγωγών -με και χωρίς τα καύσιμα- της τάξης του 8,1% και 1,4% αντίστοιχα, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2015.
• Ο δείκτης αξίας των ακινήτων έχει υποχωρήσει κατά 40% σε σχέση με το 2009.
• Ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων δανείων έχει εκτοξευθεί στο 45,1% από 7,7% το 2009. Σε απόλυτους αριθμούς, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια υπερβαίνουν συνολικά τα 108 δισ. ευρώ.
• Ο μέσος μισθός στον ιδιωτικό τομέα υποχώρησε, για πρώτη φορά μετά την ένταξη της χώρας στα προγράμματα προσαρμογής, σε επίπεδα κάτω των 1.000 ευρώ αγγίζοντας τα 974,48 ευρώ μεικτά τον περασμένο Νοέμβριο. Μετά τις κρατήσεις ο μέσος μισθός ανέρχεται πλέον στα 792 ευρώ, ενώ το 2016 καταγράφεται περαιτέρω πτώση στα 775 ευρώ, λόγω της μείωσης του αφορολογήτου και της αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών.
• Παρά το ότι ο αριθμός των ασφαλισμένων στο ΙΚΑ αυξάνεται, ο μέσος μισθός και το ημερομίσθιο μειώνονται δραματικά, καθώς οι επιχειρήσεις αναγκάζονται να καταφύγουν σε ευέλικτες μορφές εργασίας, όπως η μερική και η εκ περιτροπής απασχόληση. Οι καθυστερήσεις στην καταβολή δεδουλευμένων, για διάστημα τριών έως έξι μηνών, αγγίζουν εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους.
• Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το ποσοστό των Ελλήνων που δηλώνουν ότι η κατάσταση της υγείας τους είναι «πολύ καλή» μειώθηκε σε 44,3% το 2015, από 51,3% το 2009, ενώ η τάση παραμένει πτωτική. Παράλληλα, αυξάνεται το ποσοστό των Ελλήνων που δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν πολύ μεγάλους ή μεγάλους περιορισμούς δραστηριοτήτων, λόγω της κατάστασης της υγείας τους.
• Οι γεννήσεις έχουν περιοριστεί από 117.993 το 2009 στις 92.984 το 2015, ενώ αντίθετα, οι θάνατοι έχουν αυξηθεί από τους 108.316 στους 121.785 το 2015. Το 2015 καταγράφτηκε η μεγαλύτερη αρνητική απόκλιση γεννήσεων – θανάτων των τελευταίων δεκαετιών.
Στο αντίποδα αυτών των αρνητικών εξελίξεων, ασφαλώς υπάρχουν και ορισμένα θετικά στοιχεία:
• Η μείωση του ποσοστού ανεργίας σε 23,5% τον Μάιο του 2016, έναντι 25,5% τον Μάιο του 2015.
• Η αύξηση του δείκτη μεταποιητικής παραγωγής κατά 4,3% το α’ εξάμηνο του 2016.
• Η σταδιακή επιστροφή καταθέσεων στις τράπεζες, παρά το γεγονός ότι ο ρυθμός παραμένει εξαιρετικά χαμηλός, λόγω της διατήρησης των προβληματισμών των καταθετών σχετικά με το μέλλον της ελληνικής οικονομίας.
• Οι εκτιμήσεις για αύξηση της τουριστικής κίνησης και φέτος, παρά τη μείωση αφίξεων που σημειώνεται σε ορισμένα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, λόγω των προσφυγικών ροών.
• Η όψιμη βελτίωση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης και του δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών τον Ιούλιο του 2016 σε σχέση με τον Απρίλιο του 2016.
• Η μείωση του αποπληθωρισμού το πρώτο εξάμηνο του 2016 στο -0,9% έναντι -2,3% την ίδια περίοδο του 2015.
Εθνικό Σχέδιο
Οι όποιες θετικές εξελίξεις είναι ελάχιστες σε σχέση με τα άλματα που πρέπει να γίνουν, για να επιστρέψει η ελληνική οικονομία σε θετική τροχιά.
Η Ελλάδα χρειάζεται ένα εθνικό σχέδιο για την προσέλκυση επενδύσεων συνολικού ύψους τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ, προκειμένου η οικονομία της να επανέλθει στην κανονικότητα και να ανακτηθεί το βιοτικό επίπεδο που χάθηκε στα χρόνια των μνημονίων.
Ένας τέτοιος εθνικός στόχος δεν πρόκειται ποτέ να επιτευχθεί με αυξήσεις φορολογικών συντελεστών σε μιαδιαρκώς συρρικνούμενη βάση.
Εάν η πολιτική ηγεσία της χώρας δεν συνειδητοποιήσει αυτή τη θεμελιώδη αλήθεια, όλοι μαζί είμαστε καταδικασμένοι να αποτύχουμε.
Το παράδειγμα της Ιρλανδίας θα έπρεπε να αποτελεί δίδαγμα: οι κυβερνώντες της αρνήθηκαν με επιμονή να εφαρμόσουν μέτρα αύξησης των φορολογικών συντελεστών, παρά τις υστερόβουλες πιέσεις των δανειστών. Αντίθετα, φρόντισαν να υλοποιήσουν βαθύτερες διαρθρωτικές αλλαγές και να περιορίσουν τις κρατικές δαπάνες.
Το αποτέλεσμα ήταν να βρίσκεται σήμερα η Ιρλανδία εκτός μνημονίων, με την οικονομία της να έχει επιστρέψει στο δρόμο της ταχύρυθμης ανάπτυξης και με το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της να βελτιώνεται σταθερά.
Στην Ελλάδα, αντίθετα, ένας επιχειρηματίας ή επενδυτής καλείται σήμερα να πληρώσει 29% φόρο επιχειρήσεων, 15% φόρο μερισμάτων, 5-10% εισφορά αλληλεγγύης, ΕΝΦΙΑ επιχειρήσεων, υψηλούς φόρους στην ενέργεια και στην τηλεφωνία. Και όλα αυτά, ενώ ο ΦΠΑ έχει φθάσει στο 24%.
Με τα νέα φορολογικά μέτρα και την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών, ένας επιχειρηματίας που θέλει να δημιουργήσει ατομική, ομόρρυθμη ή ΙΚΕ – ΕΠΕ – ΑΕ, υποχρεούται ουσιαστικά να καταβάλλει στο κράτος το 50% έως και 74% των κερδών του.
Ποιος νέος άνθρωπος θα δεχθεί σήμερα να αναλάβει επιχειρηματικό ρίσκο, για να έχει συνεταίρο το κράτος;
Για ποιο λόγο θα αποφασίσει κανείς σήμερα να επενδύσει στην Ελλάδα και όχι σε μια γειτονική χώρα, όπου η συνολική επιβάρυνση δεν ξεπερνά το 27%;
Ποιος, αλήθεια, πιστεύει ότι με αυτές τις προϋποθέσεις θα καταφέρουμε να έχουμε το επενδυτικό σοκ που χρειαζόμαστε, για να επανέλθουμε στην κανονικότητα και να αρχίσει το βιοτικό μας επίπεδο να αποκαθίσταται;
Η Ελλάδα μπορεί, αρκεί να αλλάξει πολιτική
Η πρότασή μας για την επάνοδο της ελληνικής οικονομίας σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης περιλαμβάνει μέτρα και μεταρρυθμίσεις στους ακόλουθους τομείς:
1. Μείωση φορολογικών συντελεστών:
– Καθιέρωση ενιαίου flat rate συντελεστή φορολογίας εισοδήματος για τις επιχειρήσεις. Ο συντελεστής αυτός δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 20%, ώστε να είναι στοιχειωδώς ανταγωνιστικός σε σύγκριση με άλλες χώρες.
– Σταδιακή μείωση των συντελεστών ΦΠΑ.
2. Συρρίκνωση του κράτους, βελτίωση της αποτελεσματικότητας της Δημόσιας Διοίκησης και αποτελεσματικότερος έλεγχος των κρατικών δαπανών:
– Εκτεταμένες συγχωνεύσεις και καταργήσεις των 1500 φορέων του δημοσίου
– Διαμόρφωση σύγχρονων οργανογραμμάτων, θέσπιση ποσοτικών και ποιοτικών στόχων παραγωγικότητας σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης, διαμόρφωση συστήματος αξιολόγησης με κίνητρα και μηχανισμούς επιβράβευσης και προσέλκυσης των αρίστων.
– Αναθεώρηση του συστήματος χρηματοδότησης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης: αποδέσμευση από τον φόρο εισοδήματος και τον ΦΠΑ και απόδοση στην Τ.Α. φόρων με γεωγραφικό χαρακτήρα (π.χ. φόρος ακινήτων, τέλη κυκλοφορίας).
– Αναθεώρηση της πρακτικής των δεσμευμένων πόρων υπέρ τρίτων προς την κατεύθυνση της κατάργησής τους και – όπου υφίσταται πραγματικός λόγος – αντικατάστασή τους με άμεσες δαπάνες.
– Χορήγηση κοινωνικών επιδομάτων και παροχών, με αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια.
3. Διεύρυνση της φορολογικής βάσης και αύξηση της εισπραξιμότητας των φόρων:
– Θέσπιση δύο μόνο συντελεστών φορολογίας εισοδήματος, 22% και 33%, για όλα τα είδη εισοδημάτων.
– Διατήρηση του κύριου ΕΝΦΙΑ (και κατάργηση του συμπληρωματικού) με μεταφορά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
– Κατάργηση φοροαπαλλαγών και εκπτώσεων.
– Υψηλότερη διεισδυτικότητα του πλαστικού χρήματος και της άμεσης ηλεκτρονικής είσπραξης του ΦΠΑ. Θέσπιση υποχρεωτικής εγκατάστασης/χρήσης του ειδικού τερματικού (POS) από εμπόρους και ελεύθερους επαγγελματίες, με επιδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους.
– Αποτελεσματικότερη καταπολέμηση του παραεμπορίου και σύσταση Ειδικού Σώματος Δίωξης.
4. Διαρθρωτικές αλλαγές:
– Ολοκλήρωση της προσαρμογής της εργατικής νομοθεσίας στα ευρωπαϊκά δεδομένα.
– Ολοκλήρωση του κτηματολογίου και του χωροταξικού σχεδιασμού.
– Απλοποίηση και κωδικοποίηση της νομοθεσίας.
– Επιτάχυνση της διαδικασίας απονομής δικαιοσύνης.
– Δημιουργία Βιομηχανικών και Επιχειρηματικών Πάρκων.
– Διαμόρφωση συνθηκών για μια πραγματική ανταγωνιστική αγορά ενέργειας, που θα λειτουργεί σε όφελος προμηθευτών και καταναλωτών.
– Αποφασιστικές παρεμβάσεις στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, για τη μείωση του κόστους της ενέργειας και ειδικά των βιομηχανικών τιμολογίων.
5. Στήριξη Εξαγωγών:
– Κινητοποίηση των πόρων του αναπτυξιακού νόμου και των κοινοτικών πόρων, για τη στήριξη επενδύσεων και δικτύων πώλησης και προβολής των επιχειρήσεων με εξαγωγικό προσανατολισμό.
– Επέκταση προγραμμάτων συγχρηματοδότησης και παροχής εγγυήσεων σε επιχειρήσεις με εξαγωγικό προσανατολισμό, ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα τους.
– Δημιουργία Αναπτυξιακής Τράπεζας Εξαγωγών – Εισαγωγών, στα πρότυπα επιτυχημένων προγραμμάτων του εξωτερικού, με βασική λειτουργία την εφαρμογή ειδικών προγραμμάτων προχρηματοδότησης εξαγωγών.
– Παροχή ειδικών κινήτρων μέσω της φορολογίας, για την άσκηση εξωστρεφούς δραστηριότητας: απλοποίηση διαδικασιών επιστροφής ΦΠΑ, κατάργηση εισφοράς 0,6% του Ν 128/75, αναγνώριση έκπτωσης 0,5% για επισφαλείς απαιτήσεις επί των πωλήσεων των εξαγωγικών επιχειρήσεων (Ν. 2238/1994), κατάργηση του χαρτοσήμου 3,6% των ταμειακών διευκολύνσεων και των δανείων μετόχων.
6. Αποκρατικοποιήσεις και αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, με επιτάχυνση των δράσεων, αντί για συνεχείς αναβολές και αλληλοαναιρούμενες κυβερνητικές δηλώσεις.
7. Ανάπτυξη και ταχεία υλοποίηση συγκεκριμένων projects προσέλκυσης επενδύσεων όπως η αξιοποίηση της έκτασης στο Ελληνικό, η κατασκευή του αεροδρομίου στο Καστέλι της Κρήτης, η επέκταση της Αττικής Οδού και του ΜΕΤΡΟ της Αθήνας, η κατασκευή έργων Πράσινης Ενέργειας, η αξιοποίηση δημοσίων ακινήτων στο παράκτιο μέτωπο της Αττικής (άξονας Σούνιο – Φάληρο), με βέλτιστο καθορισμό χρήσεων γης και όρων δόμησης, με αυστηρή τήρηση περιβαλλοντικών κανόνων, με υλοποίηση αναγκαίων συμπληρωματικών υποδομών και με κύριο γνώμονα τη συνολική οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.
8. Λύση στο θέμα της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, με βιώσιμα σχέδια αναδιάρθρωσης επιχειρήσεων και σεβασμό στο ανταγωνισμό.
9. Ολοκλήρωση της εξυγίανσης των Τραπεζών: με διοικήσεις οι οποίες θα έχουν ως προτεραιότητα τη σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος και την αποκατάσταση του ρόλου του ως βασικού πυλώνα στήριξης της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα, αντί της μεγιστοποίησης του κέρδους για funds με ευκαιριακή και βραχυπρόθεσμη επενδυτική παρουσία στη χώρα.
Η ανάπτυξη που αποτελεί ζωτική ανάγκη για τη χώρα δεν είναι μια αυτόματη διαδικασία. Δεν θα προκύψει ούτε με εξαγγελίες, ούτε με διαβεβαιώσεις, ούτε με ευχολόγια από το βήμα της ΔΕΘ.
Τα κεφάλαια που χρειάζεται η ελληνική οικονομία, η ανάσα που χρειάζεται η αγορά, οι θέσεις εργασίας και οι ευκαιρίες που χρειάζεται η ελληνική κοινωνία, δεν θα προκύψουν από κάποιο θαύμα.
Προϋποθέτουν γενναίες αποφάσεις, τολμηρά μέτρα και μεταρρυθμίσεις, που θα υλοποιηθούν με συνέπεια, πέρα από ιδεολογικές παρωπίδες και μικροπολιτικές στρατηγικές. Η Ελλάδα χρειάζεται εθνικό σχέδιο, σύνεση, συναίνεση και συνεργασία.
