Αστάθεια στην πορεία των δημοσίων εσόδων – Σε ποιες εκτιμήσεις στηρίζεται ο προϋπολογισμός της νέας χρονιάς
Προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2017 αναμένεται την ερχόμενη Δευτέρα από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, όπου, μετά τις εκτιμήσεις για την πορεία υλοποίησης του φετινού, ο «πονοκέφαλος» παραμένει στην πρόβλεψη για το ποσοστό ανάπτυξης που θα πρέπει αναγκαστικά να επιτευχθεί, αφού αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση.
Συγκεκριμένα, βάσει των δεσμεύσεων που η χώρα μας έχει αποδεχθεί, ο προϋπολογισμός θα πρέπει να αναφέρει (και η κυβέρνηση να επιτύχει) αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,7% και αύξηση πρωτογενούς πλεονάσματος από το φετινό 0,5% στο 1,75% (σε αριθμούς, από τα περίπου 900 εκατ. ευρώ στα περίπου 3,2 δισ. ευρώ).
Την διαφορά των 2,3 δισ. ευρώ που προκύπτει είναι σαφές πως θα καλυφθεί κυρίως με πρόσθετη φορολόγηση και νέες περικοπές συντάξεων.
Άλλωστε ήδη γνωρίζουμε ότι για το 2017 έχει προγραμματιστεί επιπλέον περικοπή του ΕΚΑΣ, νέα επιβάρυνση φόρου εισοδήματος μικρομεσαίων επιχειρηματιών, αύξηση φορολόγησης ενοικίων και έμμεσων φόρων, και εφαρμογή νέας κλίμακας υπολογισμού της εισφοράς αλληλεγγύης.
Το προσχέδιο του προϋπολογισμού 2017 αναμένεται να βασιστεί στις εξής παραδοχές:
1) Το ΑΕΠ προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί περίπου 6 δισ. ευρώ υψηλότερα, συγκριτικά με το 2016, φτάνοντας στα 181 δισ. ευρώ, έναντι 175 δισ. ευρώ το 2016. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει στα δύο τελευταία τρίμηνα του έτους να καταγραφεί έστω και οριακή ανάπτυξη, καθώς το πρώτο εξάμηνο έκλεισε τελικώς με ύφεση της τάξεως του 0,9%.
2) Το πρωτογενές πλεόνασμα θα πρέπει να φτάσει στο 1,75% του ΑΕΠ ή στα 3,2 δισ. ευρώ, έναντι 0,5% ή 900 εκατ. ευρώ που προβλέπονται για φέτος. Αυτό θεωρείται πως θα επιτευχθεί με την εφαρμογή μείωσης της χρηματοδότησης των ασφαλιστικών Ταμείων και την τόνωση των κρατικών εσόδων μέσω της εφαρμογής των νέων εισπρακτικών μέτρων.
3) Τα φορολογικά έσοδα αναμένεται να προβλεφθούν στα 47-48 δισ. ευρώ και θα είναι αισθητά αυξημένα συγκριτικά με το 2016. Για τη φετινή χρονιά έχει προβλεφθεί ότι τα έσοδα θα ανέλθουν στα 44,766 δισ. ευρώ. Μέχρι και τον Αύγουστο έχει καταγραφεί υπέρβαση του στόχου για τα φορολογικά έσοδα οκταμήνου, ωστόσο υπολείπονται τέσσερις εξαιρετικά κρίσιμοι μήνες. Μόνο τον Σεπτέμβριο πρέπει να εισπραχθούν 4,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα περισσότερα είναι από φόρους, ενώ κρίσιμος μήνας θα είναι και ο Νοέμβριος (θα συμπέσει και πάλι η πληρωμή του ΕΝΦΙΑ με την καταβολή της 3ης και τελευταίας δόσης του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων). Περισσότερα έσοδα -της τάξεως των 15 δισ. ευρώ- αναμένεται να εγγραφούν ως πρόβλεψη για τον ΦΠΑ.
Άλλωστε εκτιμάται ότι:
– Θα υπάρξει αύξηση της κατανάλωσης λόγω της ανάπτυξης.
– Θα αποδώσει ρευστό η αύξηση των φορολογικών συντελεστών. Το 2017 τα έσοδα από τον ΦΠΑ θα ενισχυθούν εξαιτίας του ότι ο συντελεστής του 24% θα ισχύσει για ολόκληρο το έτος και όχι για επτά μήνες, όπως συνέβη μέσα στο 2016.
Επίσης, το ειδικό καθεστώς θα πάψει να ισχύει σε όλα τα νησιά των Κυκλάδων και του Αιγαίου. Μόνο από τα νέα μέτρα του ΦΠΑ, τα πρόσθετα έσοδα εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν τα 400 εκατ. ευρώ, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η όποια απόδοση από τα μέτρα για την ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
– Τόνωση εσόδων από την αύξηση φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων. Η μεγάλη αύξηση στην εισφορά αλληλεγγύης αλλά και η νέα κλίμακα υπολογισμού του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων θα αποδώσουν εισπρακτικά με τα εκκαθαριστικά της επόμενης χρονιάς.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο στο μνημόνιο έχει εγγραφεί ως πρόβλεψη ότι θα εισπραχθεί 1,4 δισ. ευρώ από τις «αλλαγές στον φόρο εισοδήματος» έναντι 700 εκατ. ευρώ που ήταν η πρόβλεψη των εισπράξεων για τη φετινή χρονιά.
Ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων αναμένεται να αποδώσει φέτος περί τα 7,8 δισ. ευρώ, περίπου τα ίδια με το 2015, παρά την αύξηση των φορολογικών συντελεστών.
Αυτό οφείλεται στην πτώση των δηλωθέντων εισοδημάτων λόγω περικοπών στις συντάξεις, επέκταση της μερικής απασχόλησης, αλλά και συνεχή αύξηση των ατομικών συμβάσεων που φέρνουν και χαμηλότερες αποδοχές.
Έμμεσοι φόροι με το «καλημέρα της νέας χρονιάς
Από την Πρωτοχρονιά τα φορολογικά έσοδα αναμένεται να τονωθούν και από την αύξηση των έμμεσων φόρων. Συγκεκριμένα:
– Αυξάνονται οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης στα καύσιμα. Ο ΕΦΚ στη βενζίνη αυξάνεται κατά 3 λεπτά το λίτρο, από τα 0,67 στα 0,7 ευρώ, ενώ στο πετρέλαιο κίνησης ανεβαίνει κατά 8 λεπτά το λίτρο, από τα 0,33 στα 0,41 ευρώ. Ο ΕΦΚ στο υγραέριο κίνησης θα αυξηθεί κατά 10 λεπτά το λίτρο, από τα 0,33 στα 0,43 ευρώ το λίτρο.
– Αυξάνονται οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης στα τσιγάρα και τα λοιπά προϊόντα καπνού: Ο πάγιος φόρος κατανάλωσης που επιβαρύνει τον λεπτοκομμένο καπνό θα αυξηθεί από τα 156,70 στα 170 ευρώ ανά κιλό. Ο αναλογικός φόρος θα αυξηθεί από 20% στο 26% της λιανικής τιμής πώλησης. Το αποτέλεσμα των αυξήσεων αυτών στους ΕΦΚ των τσιγάρων και του καπνού θα είναι να αυξηθούν οι λιανικές τιμές πώλησης κατά 0,50 έως 1 ευρώ ανά πακέτο.
– Επιβάλλεται ειδικός φόρος κατανάλωσης στον εισαγόμενο και εγχωρίως παραγόμενο καφέ: Προβλέπεται η επιβολή φόρου στην εισαγωγή και στην εγχώρια παραγωγή καφέ, με συντελεστές από 2 έως 3 ευρώ ανά κιλό στον καβουρντισμένο καφέ και με συντελεστή 4 ευρώ ανά κιλό στον στιγμιαίο καφέ και στα παρασκευάσματα από εκχυλίσματα, αποστάγματα ή συμπυκνώματα του καφέ. Η επιβολή του φόρου αυτού αναμένεται να επιβαρύνει με αυξήσεις κατά 10%-20% τις λιανικές τιμές πώλησης των διαφόρων ειδών καφέ.
– Επιβάλλεται ειδικός φόρος κατανάλωσης στα υγρά που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρονικά τσιγάρα: Στα υγρά αυτά θα επιβληθεί φόρος το ύψος του οποίου θα είναι 10 λεπτά ανά ml υγρού.
– Επιβάλλεται φορολογικό τέλος 5% σε κάθε μηνιαίο ή διμηνιαίο λογαριασμό τηλεπικοινωνιακών τελών σταθερής τηλεφωνίας. Το νέο αυτό «χαράτσι» θα υπολογίζεται επί των καθαρών (προ ΦΠΑ) τηλεπικοινωνιακών τελών κάθε μηνιαίου ή διμηνιαίου λογαριασμού. Επί του νέου αυτού τέλους θα επιβάλλεται εν συνεχεία ο ΦΠΑ με συντελεστή 24%. Η τελική επιβάρυνση στους λογαριασμούς σταθερής τηλεφωνίας θα αγγίξει το 6%.
Στα 49 δισ. ευρώ οι δαπάνες για το 2017
Οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού για το 2017 αναμένεται να κινηθούν στα 49 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου στα ίδια επίπεδα με αυτά του 2016.
Λιγότεροι αναμένεται να είναι μόνο οι τόκοι για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, καθώς το κονδύλι που αναμένεται να εμφανιστεί τον Οκτώβριο στο προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2017 θα είναι της τάξεως των 5,75 δισ. ευρώ, έναντι 5,93 δισ. ευρώ που έχουν εγγραφεί στον φετινό προϋπολογισμό.
Οι πρωτογενείς δαπάνες αναμένεται να διαμορφωθούν στα 43,275 δισ. ευρώ.
Το ΥΠΟΙΚ ακόμη δεν έχει βρει τρόπους χρηματοδότησης για την καταβολή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος μέσα στο 2017 -ένα μέτρο που θα κοστίσει περίπου 900 εκατ. ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι η χρηματοδότηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος αποτελεί προαπαιτούμενο της β’ αξιολόγησης. Δημοσιονομικά, η χρηματοδότηση θα γίνει σε κάθε περίπτωση με μείωση άλλων δαπανών. Αυτό που εκκρεμεί να συμφωνηθεί με τους δανειστές είναι το ποιες θα είναι αυτές οι δαπάνες που θα πρέπει να περικοπούν, ώστε να βρεθούν τα απαραίτητα κονδύλια. Μέχρι τώρα, αυτό που οι δανειστές προτείνουν είναι περικοπές σε άλλα επιδόματα.
