Τις πέντε μεγαλύτερες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει ο κόσμος το 2017, τη σύνδεση που υπάρχει μεταξύ αυτών των τάσεων, αλλά και τις απαραίτητες δράσεις που θα πρέπει να αναληφθούν για να αποφευχθούν οι σκληρότερες επιπτώσεις τους, θα εξεταστούν στην ετήσια Σύνοδο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) που θα πραγματοποιηθεί Τρίτη 17 του μήνα έως και τις 20 στο Νταβός της Ελβετίας.
Στο επίκεντρο της Συνόδου, όπου θα συμμετάσχουν εκατοντάδες ηγετικές φυσιογνωμίες από τον πολιτικό κι επιχειρηματικό κόσμο, θα βρεθούν οι εισοδηματικές ανισότητες, που αξιολογήθηκαν ως η πλέον σημαντική τάση για το νέο έτος, αλλά και για την επόμενη δεκαετία. Επιγραμματικά οι μεγαλύτερες εστίες κινδύνου για την παγκόμσια οικονομία απεικονίζονται στο παρακάτω γράφημα:
Η έκθεση Global Risks Report 2017 παρουσιάστηκε ήδη πριν από την έναρξη των εργασιών και επισημαίνει ότι η σημερινή εικόνα διαμορφώθηκε από τους οικονομικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς παράγοντες που κατίσχυσαν καθ’όλη την προηγούμενη δεκαετία.
Όπως επισημαίνει και ο ιδρυτής και εκτελεστικός πρόεδρος του WEF, Klaus Schwab, από τα εκλογικά αποτελέσματα στις επτά ισχυρότερες χώρες του πλανήτη, τάσεις όπως οι εισοδηματικές ανισότητες αναμένεται να έχουν παρατεταμένη επίπτωση στο πώς θα διαμορφωθούν και θα αλληλεπιδράσουν οι οικονομίες, αλλά και τα διεθνή ρίσκα. Ακολούθως, μεγάλη επίπτωση στο παγκόσμιο γίγνεσθαι την επόμενη δεκαετία αναμένεται να έχουν η κλιματική αλλαγή και η κοινωνική πόλωση, όπως ήδη φάνηκε στην πράξη από την ενίσχυση του αντισυστημικού λαϊκισμού που οδήγησε στο Brexit, αλλά και στην εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ.
Η Δημοκρατία σε κρίση
Στις προηγμένες οικονομίες, ο ρυθμός αύξησης των εισοδημάτων της μεσαίας τάξης σημείωσε επιβράδυνση σε σχέση με τα αντίστοιχα στις αναπτυσσόμενες οικονομίες της λατινικής Αμερικής, της Αφρικής και κυρίως της Ασίας. Ειδικά από το 2008 αυτό οδήγησε σε όξυνση των εισοδηματικών ανισοτήτων σε τοπικό επίπεδο, με συνέπεια να αυξηθούν οι κοινωνικές αντιδράσεις απέναντι στα παραδοσιακά κόμματα των αναπτυγμένων οικονομιών.
Όπως υπογραμμίζεται επίσης στην έκθεση, το ποσοστό του εισοδήματος του πλουσιότερου 1% του πληθυσμού των ΗΠΑ διπλασιάσθηκε στο 22% το 2015 από 10% το 1980.
Στη Βρετανία αυξήθηκε στο 12,7% από 6,7% την ίδια περίοδο και στην Κίνα στο 11,4% από 5,6%. «Ο συνδυασμός της οικονομικής ανισότητας και της πολιτικής πόλωσης απειλεί να διογκώσει τους κινδύνους διεθνώς, υπονομεύοντας την κοινωνική αλληλεγγύη πάνω στην οποία εδράζεται η νομιμοποίηση των οικονομικών και πολιτικών μας συστημάτων», σημειώνει το WEF, που παραδέχεται ότι απαιτούνται «θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις» του κυρίαρχου μοντέλου του καπιταλισμού της αγοράς για να αντιμετωπιστεί η οργή που οδήγησε στο Brexit και τον Τραμπ.
Κλιματική αλλαγή
Ψηλά στην ατζέντα του WEF φιγουράρει για ακόμα μια χρονιά η κλιματική αλλαγή, καθώς παράγοντες, όπως τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι φυσικές καταστροφές και οι κρίσεις νερού περιλαμβάνονται στην πεντάδα των κορυφαίων κινδύνων που απειλούν την παγκόσμια οικονομία φέτος, τόσο από πλευράς πιθανότητας να συμβούν, όσο και από πλευράς δυνητικών επιπτώσεων.
Οι τρόποι αντιμετώπισης των προκλήσεων
Το WEF προτείνει ένα σχέδιο πέντε σημείων, που μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:
– Η μετακίνηση σε έναν καπιταλισμό με περισσότερη αλληλεγγύη και μακροπρόθεσμο ορίζοντα,
– Η επιτάχυνση των παγκόσμιων ρυθμών ανάπτυξης διεθνώς
– Η αναγνώριση της σημασίας της πολιτιστικής ταυτότητας και της ένταξης σε υγιείς πολιτικές κοινότητες,
– Η άμβλυνση των κινδύνων και την εκμετάλλευση των ευκαιριών που δημιουργεί η «Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση» και
– Η ενίσχυση των συστημάτων διεθνώς.
Συμπερασματικά, η έκθεση αναφέρει πως η τεχνολογία εξακολουθεί να μας προσφέρει την ελπίδα ότι θα βρεθούν λύσεις σε πολλά από τα προβλήματα. Όμως ο ρυθμός της τεχνολογικής αλλαγής έχει και απρόβλεπτες συνέπειες, γι’ αυτό και χρειάζεται βελτίωση στη διαχείριση της τεχνολογίας. Πάνω από όλα, αναφέρεται, θα πρέπει να διπλασιαστούν οι προσπάθειες συνεργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σημειώνεται ότι στην έκθεση που κατάρτισε το Φόρουμ συμμετείχαν 750 ειδικοί από τον ακαδημαικό και τον επιχειρηματικό κόσμο, αλλά και διάφορες οργανώσεις, που αξιολόγησαν 30 διεθνείς κινδύνους, όπως αποπληθωρισμό, χρηματιστηριακές «φούσκες», γήρανση πληθυσμού, τρομοκρατία, γήρανση πληθυσμού, διατροφικές κρίσεις και κρίσεις νερού, κυβερνοεπιθέσεις κ.ο.κ.
