Οι θετικές και οι αρνητικές εξελίξεις
Παρά την αβεβαιότητα, υπάρχει σταθερή βελτίωση των οικονομικών μεγεθών, εκτιμά ο ΣΕΒ στο μηνιαίο δελτίο οικονομικής δραστηριότητας που εξέδωσε.
Ο ρυθμός ανάπτυξης εκτιμάται σε θετικό έδαφος το 2016, όπως δείχνουν τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα στοιχεία. Ωστόσο, όπως εκτιμά ο ΣΕΒ, αυτό από μόνο του δεν προεξοφλεί ότι η ελληνική οικονομία θα διατηρηθεί σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης, ιδίως αν σημειώνονται καθυστερήσεις στις μεταρρυθμίσεις και τη δημοσιονομική προσαρμογή. Επιπρόσθετα, οι θετικές επιδόσεις που καταγράφονται σε διάφορους δείκτες κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2016, οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην επίδραση βάσης, καθώς το αντίστοιχο διάστημα το 2015 η αγορά είχε δεχθεί το σοκ της επιβολής των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τον ΣΕΒ, από τα διαθέσιμα στοιχεία που αφορούν στο 4ο τρίμηνο του 2016, αξίζει να αναφερθεί:
– Η βελτίωση του οικονομικού κλίματος: τον Δεκέμβριο του 2016 το οικονομικό κλίμα βελτιώθηκε περαιτέρω παρά το επερχόμενο κύμα υπερφορολόγησης επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Ο σχετικός δείκτης ανήλθε στις 94,6 μονάδες, από 92,4 τον προηγούμενο μήνα, ενώ ο μέσος δείκτης του 4ου τριμήνου είναι αισθητά υψηλότερος σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2015 (93,6 έναντι 87,3).
– Η ενίσχυση της βιομηχανικής παραγωγής και των εξαγωγών: η παραγωγή στη μεταποίηση πλην πετρελαιοειδών κινήθηκε ανοδικά τον Νοέμβριο του 2016 (+4,1%) για έκτο συνεχόμενο μήνα, ενώ παρουσιάζει αύξηση +5,6% κατά το 2μηνο Οκτ – Νοε 2016 και +3,7% συνολικά το 11μηνο Ιαν – Νοε 2016. Ανάλογη περίπου εικόνα εμφανίζουν και οι εξαγωγές αγαθών πλην πετρελαιοειδών σε όρους όγκου (+14% τον Νοέμβριο του 2016, +9,6% το 2μηνο Οκτ – Νοε 2016 και +5,7 συνολικά το 11μηνο Ιαν – Νοε 2016).
– Η αύξηση του όγκου λιανικών πωλήσεων πλην καυσίμων: η πτωτική πορεία του όγκου λιανικών πωλήσεων πλην καυσίμων, που είχε διαμορφωθεί από το καλοκαίρι του 2015, ανακόπηκε το 3ο τρίμηνο του 2016 (+3,7% σε σύγκριση με το 3ο τρίμηνο του 2015), ενώ τον Οκτώβριο του 2016 συνέχισε να αυξάνεται (+2,8%) και συνολικά το 10μηνο Ιαν – Οκτ 2016 εμφανίζεται ελαφρά θετικός (+0,1%).
– Ο περιορισμός του αποπληθωρισμού: τον Δεκέμβριο του 2016 το γενικό επίπεδο τιμών αυξήθηκε κατά +1% σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα. Αν και το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης οφείλεται στα καύσιμα (+2,5%), η μέχρι τώρα εξέλιξη των τιμών τους τελευταίους μήνες φαίνεται να σηματοδοτεί αυξημένη ζήτηση στην οικονομία.
– Η σταθερή μείωση της ανεργίας: το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 23% τον Οκτώβριο του 2016 (από 23,1% τον προηγούμενο μήνα και 24,5% τον Οκτώβριο του 2015), την ώρα που η άνοδος του τουρισμού συνέβαλε σημαντικά στη διαμόρφωση θετικού ισοζυγίου θέσεων εργασίας (+136,3 χιλ. θέσεις κατά το διάστημα Ιαν – Δεκ 2016).
Ταυτόχρονα όμως, σύμφωνα πάντα με τον ΣΕΒ, εξακολουθούν να καταγράφονται σημαντικές αρνητικές εξελίξεις.
Μεταξύ αυτών αναφέρονται:
– Η αύξηση των διαγραφών επιχειρήσεων: σύμφωνα με στοιχεία του ΓΕΜΗ, οι διαγραφές επιχειρήσεων το 2016 σημείωσαν αύξηση +14% (31.273 έναντι 27.655 το 2015), ενώ ο αριθμός των νέων εγγραφών αυξήθηκε μόλις +2,5% (27.597 έναντι 28.289 το 2015). Ωστόσο, στις ανώνυμες εταιρείες το ισοζύγιο το 2016 είναι ελαφρώς καλύτερο από το αντίστοιχο του 2015.
– Το ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών: παρά τη μείωση που εμφανίζουν τον Νοέμβριο του 2016 οι νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές του κράτους προς την αγορά, το συνολικό ύψος τους παραμένει σε υψηλό επίπεδο (€5,6 δισ.), όπως επίσης και των ληξιπρόθεσμων οφειλών ιδιωτών προς το κράτος (€94,2 δισ.), αν και τον Νοέμβριο του 2016 επέστρεψαν σε πιο ήπιους ρυθμούς αύξησης (+€888 εκατ.).
Στη βάση των παραπάνω εξελίξεων, η διακοπή της 2ης αξιολόγησης στις αρχές Δεκεμβρίου 2016 και η επιστροφή της αβεβαιότητας γύρω από την ολοκλήρωσή της, υπονομεύει τη δυναμική που δημιουργήθηκε στην οικονομία κατά το 2ο εξάμηνο, άρα και τις προβλέψεις για ανάπτυξη το 2017. Κάθε καθυστέρηση επιβαρύνει τα μακροοικονομικά σενάρια -και άρα τις διαπραγματεύσεις- και λειτουργεί ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία για τον περαιτέρω εγκλωβισμό της οικονομίας στο αρνητικό σπιράλ της αβεβαιότητας και της αποεπένδυσης. Αυτό το επαναλαμβανόμενο μοτίβο δυσχεραίνει διαχρονικά την επιστροφή της οικονομίας σε σταθερή ανάπτυξη.
